DOOR GERT VAN MAANEN - ILLUSTRATIES: F. ANTHONY, JUNNN11 & STEPHEN PATES E.A. - 12-02-2022 - Paleobiologie
Reconstructie van de garnaalachtige Utaurora comosa, gebaseerd op een fossiel uit het Cambrium in Utah. Reconstructie: F. Anthony.
De iconische geslurfde Burgess-garnaal Opabinia krijgt gezelschap van een harige Cambrische nauwe verwant uit Utah: Utaurora comosa.
De zeer excentrieke fossiele oergeleedpotige Opabinia heeft een nauwe verwant. Evolutiebiologen beschrijven 8 februari in Proceedings of the Royal Society B een harige verwant van de iconische geslurfde Opabinia aan de hand van een fossiel uit de 500 miljoen jaar oude Wheeler-formatie in Utah: Utaurora comosa. Dit fossiel was veertien jaar geleden geïdentificeerd als een radiodont en verwant van Anamalocaris (Journal of Paleontology, 2008), ook zo’n bekende zonderlinge zeebewoner uit de Cambrische Burgess Shale van Canada. Utaurora deelt morfologische kenmerken met zowel radiodonten als Opabinia, maar fylogenetische analyses aan 43 fossiele en 11 levende taxa van geleedpotigen wijzen erop dat Utaurora duidelijk het meest verwant is aan Opabinia. Hoewel de ogen en voorste structuren slecht bewaard zijn gebleven, is ook bij Utaurora duidelijk sprake van intersegmentale groeven langs de rug, gepaarde getande stekels op de staart en laterale zwemvliezen als voorlopers van aanhangsels. Utaurora was waarschijnlijk eveneens een garnaalachtige geleedpotige die al een paar miljoen jaar eerder dan Opabinia foerageerde op Cambrische zeebodems. ‘Opabinia is dus niet zo’n unieke soort als we dachten’, meent eerste auteur Stephen Pates van Cambridge University, maar gewoon een uitgestorven evolutiestadium van moderne geleedpotigen.
Horizontaal gespiegelde reconstructie van Opabinia (A), foto van het in 1912 gevonden Opabinia-fossiel (B) uit de Burgess Shale van Canada en foto van het nieuwe Utaurora-fossiel (C) uit de Wheelerformatie in Utah. Bron: Junnn11 (reconstructie) en Stephen Pates e.a. (Proceedings of the Royal Society B, 9 februari 2022)