Personaliarubriek voor biologen voor 2023, tweewekelijks aangevuld.
SOORTGENOTEN 2023
Johan van Leeuwen
Bioloog Johan van Leeuwen (1956) heeft 11 mei tijdens de conferentie Biomechanics in Nature afscheid genomen als hoogleraar experimentele dierkunde in Wageningen. Hij studeerde biologie in Wageningen en Leeds en promoveerde in 1983 in Wageningen op onderzoek naar prooivangtechnieken van vissen. Hij werkte als postdoc en onderzoeker in Leiden en werd in 1999 benoemd tot hoogleraar in Wageningen. Van Leeuwen was daar van 2016 tot 2020 tevens wetenschappelijk directeur van de onderzoekschool Wageningen Institute of Animal Sciences.
Jan Ritsema Bosprijs
Bioloog en entomoloog Els van de Zande ontving 16 mei de Jan Ritsema Bosprijs van 1.200 euro van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KPNV) voor de beste presentatie van promotieonderzoek op het gebied van plantgezondheid, tijdens de KNPV-voorjaarsbijeenkomst in Wageningen. Zij presenteerde daar haar Wageningse promotieonderzoek naar het gebruik van insectenreststromen als groeibevorderaars van planten. Haar mededingers, de biologen Jelle Spooren (UU) en Kiki Kots (WU), ontvingen ieder 600 euro voor hun presentaties over microbiële ‘vaccinatie’ van planten en het Phytophthora-cytoskelet. Jan Ritsema Bos (1850-1928) is medeoprichter van de KNPV en als hoogleraar in Amsterdam en Wageningen de grondlegger van de plantenziektekunde in Nederland.
Netherlands Evolutionary Biology Prize
Evolutiebioloog en bioinformaticus Julian Vosseberg ontving 16 mei de Netherlands Evolutionary Biology Prize 2022 van 500 euro voor de beste publicatie op de jaarlijkse NLSEB-meeting in Ede. Hij kreeg de prijs voor de publicatie The spread of the first introns in proto-eukaryotic paralogs (Communication Biology, 19 mei 2022) tijdens zijn promotieonderzoek in Utrecht. Vosseberg studeerde biologie en biomedische biologie in Utrecht en promoveerde daar op 24 januari en werkt nu als postdoc in Wageningen.
Nieuwe KNAW-leden
De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen heeft 25 april achttien nieuwe leden gekozen, waaronder vijf levenswetenschappers: moleculair geneticus Reuven Agami (NKI/EUR), microbioloog Thijs Ettema (WU), biofysicus Siewert-Jan Marrink (RUG), microbieel ecoloog Jos Raaijmakers (NIOO-KNAW/UL) en paleo-oceanograaf Appy Sluijs (UU). De nieuwe Akademieleden worden 30 oktober geïnstalleerd en het lidmaatschap is voor het leven.
Geert Kops
Moleculair bioloog Geert Kops (1974), hoogleraar moleculaire tumorcelbiologie in Utrecht, wordt per 1 september de nieuwe directeur van het Hubrecht Instituut van de KNAW. Hij is daar sinds 2015 al groepsleider ontwikkelingsbiologie en stamcelonderzoek en sinds 2018 wetenschappelijk directeur van het virtuele Oncode Institute. *Kops studeerde biologie in Utrecht en promoveerde daar in 2001 op de rol van het kinase B-eiwit in de celcylus. Hij werkte als postdoc bij Ludwig Institute for Cancer Research in La Jolla (Califonië), keerde in 2005 terug als onderzoeker bij UMC Utrecht en werd daar in 2011 hoogleraar. Kops ontving de NVBMB-prijs (2004), een Vidi (2006), ERC (2009), Vici (2013) en de KNCV-Gouden Medaille (2014).
Verschenen in Bionieuws 10 van 26 mei 2023 (m.u.v. het deel na *)
Jeroen Scharroo
Communicatieadviseur Jeroen Scharroo (1979) is van de KNAW overgestapt naar het Regieorgaan Open Science van NWO. Hij studeerde plantenverdeling en gewasbescherming in Wageningen en journalistiek aan de Universiteit van Amsterdam. Scharroo was van 2007 tot 2016 wetenschapsredacteur voor Bionieuws, daarna tot 2021 hoofdredacteur bij de bètafaculteit van Universiteit Leiden en sindsdien communicatieadviseur bij de KNAW in Amsterdam.
Maria Tengö
De Zweedse systeemecoloog Maria Tengö (1974) van het Stockholm Resilience Centre is in Wageningen benoemd tot bijzonder hoogleraar mens-natuurrelaties in het Antropoceen, een leerstoel ingesteld door de Stichting NatuurCollege. Zij studeerde biologie en ecologie aan de universiteiten van Uppsala en Stockholm en promoveerde in 2005 aan Stockholm University op onderzoek aan de Millennium Ecosystem Assessment. Tengö werkte als postdoc aan de McGill University in Montreal, Canada, keerde in 2009 terug naar Stockholm en is daar werkzaam bij het Stockholm Resilience Centre en SwedBio.
Gouden Beitel
Medisch bioloog en wetenschapsjournalist Niki Korteweg (1971) kreeg 21 maart de VWN-Publicatieprijs en Gouden Beitel 2022 voor de beste wetenschapsjournalistieke publicatie. Zij studeerde medische biologie in Utrecht en promoveerde in 2000 op neurobiologisch onderzoek naar peptidesecretie. Korteweg werkte als wetenschapsvoorlichter voor Unilever en is sinds 2002 werkzaam als freelance wetenschapsjournalist. Ze publiceerde de boeken De Oorsprong (2004) en Een beter brein (2017), en is sinds 2019 in dienst bij NRC Media als redacteur medische wetenschap. Korteweg ontvangt de publicatieprijs van 500 euro voor haar artikel ‘Angstig brein aan de lader’ (NRC, 15 april 2022) dat een vakjury koos uit de 37 inzendingen en door de Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie Nederland is voorgedragen voor de titel European Science Writer of the Year.
Microbiologieprijzen
Op de voorjaarsvergadering van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie van 4 en 5 april zijn de
jaarlijkse prijzen uitgereikt. De Van Leeuwenhoek Award van 500 euro voor postdocs ging naar viroloog Luca Zaeck
(Erasmus MC). De Westerdijk Awards voor promovendi van 1000 euro is toegkend aan microbioloog George Wolff
(LUMC) en medisch microbioloog Quinten Ducarmon (LUMC). De Kiem Awards van 500 euro voor jonge microbiologen
gingen naar milieumicrobioloog Magda Rogowska-van der Molen (RU), medisch microbioloog Marieke Kuijk (Amsterdam
UMC) en moleculair microbioloog Renee Kapteijn (UL). De Mike Jetten Awards voor masterscripties gingen (dit jaar
voor het eerst) naar masterstudent infection & immunity Catherine Toner-Bartelds (UU), masterstudent microbiology
Pleun Meurs (RU) en masterstudent biotechnology Gerben de Zwaan (NIOZ/WU).
Verschenen in Bionieuws 09 van 12 mei 2023
Alex Datema
Melkveehouder Alex Datema (1966), mede-initiatiefnemer van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, wordt 1 mei de nieuwe directeur Food & Agri Nederland van de Rabobank. Hij studeerde bij het Van Hall Instituut in Groningen en runt sinds 1988 in maatschap het melkveebedrijf Schotterkamp met 120 melkkoeien op 70 hectare grasland in ’t Faan Niekerk. Hij is sinds 2016 voorzitter van BoerenNatuur, de koepel voor agrarisch natuurbeheer, en sinds 2019 lid van de Raad voor Integrale Duurzame Landbouw en Voeding.
Ad Stouthamer †
Bioloog Ad Stouthamer (1931), emeritus hoogleraar microbiologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is 20 februari overleden. Hij studeerde biologie in Utrecht en promoveerde daar in 1969 op onderzoek aan de koolhydraatstofwisseling van azijnzuurbacteriën. Stouthamer was vanaf 1963 verbonden aan de VU, van 1968 tot 1996 als hoogleraar. Hij werd in 1974 benoemd tot lid van de KNAW en in 1994 tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Ammodo Science Awards
In totaal acht wetenschappers krijgen dit jaar de Ammodo Science Award for fundamental research 2023 en ontvangen ieder een geldbedrag van 350 duizend euro voor hun fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Hieronder
bevinden zich vier biowetenschappers: geneticus en systeemgeneeskundige Jingyuan Fu (1972) van het UMC Groningen voor haar onderzoek aan het darmmicrobioom, moleculair geneticus Hugo Snippert (1982) van het UMC
Utrecht voor zijn onderzoek aan organoïden en tumorcellen, moleculair microbioloog Stan Brouns (1978) van de TU Delft voor zijn onderzoek aan Crispr-Cas-verdedigingsmechanismen en bacteriofagen, en microbioloog Anja Spang (1983) van het NIOZ en bijzonder hoogleraar symbiose in evolutie aan de Universiteit van Amsterdam voor haar onderzoek aan de rol van archaea en bacteriën in de evolutie van eukaryoten. De Ammodo Science Awards worden 16 mei uitgereikt in het Stedelijk Museum Amsterdam.
ERC Advanced Grants
De European Research Council heeft 30 maart aan 218 Europese onderzoekleiders een ERC Advanced Grant toegekend van gemiddeld 2,5 miljoen euro. Hieronder bevinden zich acht Nederlandse en Vlaamse levenswetenschappers: chemisch bioloog Luc Brunsveld (TUE), biotechnoloog Nico Callewaert (VIB/UGent), epidemioloog/geneticus Caroline Klaver (Erasmus MC), neurowetenschapper Huibert Mansvelder (VU), pathobioloog An Martel (UGent), neurowetenschapper Uta Noppeney (RU), stamcelbioloog Robert Passier (UL) en neuro-immunoloog Elga de Vries (Amsterdam UMC).
Verschenen in Bionieuws 08 van 21 april 2023
Sanne Abeln
Bioinformaticus Sanne Abeln is in Utrecht benoemd tot hoogleraar AI Technology for Life en gaat een nieuwe
leerstoelgroep rond kunstmatige intelligentie op het grensgebied van biologie en informatica opzetten. Ze studeerde
wiskunde en informatica in Manchester en promoveerde in 2007 in Oxford op onderzoek aan structurele bioinformatica. Abeln werkte als postdoc in de biofysica bij Amolf in Amsterdam, is sinds 2009 als bioinformaticus verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam en ontving in 2011 een Veni-beurs.
Jeroen Guinée
Milieuwetenschapper Jeroen Guinée (1961) is bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML) benoemd tot
hoogleraar levenscyclusanalyse. Hij studeerde milieuhygiëne in Wageningen en promoveerde in 1995 in Leiden op
methodologisch onderzoek naar Environmental Life-cycle Assessment (LCA). Guinée is sinds 1987 werkzaam bij het CML en was onder meer projectleider/eindredacteur van het Handbook on Life Cycle Assessment (2002).
Gert Immerzeel †
Paddenstoelkenner Gert Immerzeel (1951) is 24 februari in zijn woonplaats Breukelen overleden. Hij studeerde aan
de Rijks Hogere Tuinbouwschool Utrecht en was van 1978 tot 2016 erfgoedadviseur en tuinbaas bij Nyenrode Business
University. Hij inventariseerde als lid van de Nederlandse Mycologische Vereniging 1.300 verschillende paddenstoelensoorten op landgoed Nyenrode, ontdekte in 1996 de eerste wortelende kapjesinktzwam (Coprinus strossmayeri) en beschreef als eerste het geelgroen oorzwammetje (Crepidotus cristatus; Persoonia, 2003).
De Jonge Akademie
Op 28 maart zijn tien onderzoekers geïnstalleerd als lid van De Jonge Akademie van de KNAW, om zich vijf jaar sterk
te maken voor projecten rond wetenschapsbeleid, interdisciplinariteit, internationalisering en de relatie tussen wetenschap en samenleving. Hieronder zijn twee levenswetenschappers: biofysicus Kristina Ganzinger (Amolf, Amsterdam) en neurowetenschappers Rogier Kievit (Radboudumc/Donders Institute, Nijmegen).
Frater Willibrordus Prijs
Dichter en schrijver Diet Groothuis uit Zeist heeft 2 april de Frater Willibrordus Prijs gewonnen voor haar beschrijving
van haar vrolijke lentegevoel bij de verlate terugkeer van gierzwaluwen. Zij deelde die waarneming op 15 mei 2022
op de Fenolijn van Vroege Vogels. De prijs bestaat uit een aquarel met gierzwaluwen van kunstenaar Erik van Ommen en is in 2019 ingesteld bij het overlijden van de toen 91-jarige frater Willibrordus Hilhorst uit De Bilt die als trouwe beller sinds 2001 inspirerende waarnemingen op de Fenolijn meldde.
Verschenen in Bionieuws 07 van 7 april 2023
Liliana D’Alba
De Mexicaanse evolutiebioloog en kleurenexpert Liliana D’Alba van Naturalis is bij de Universiteit Gent benoemd tot gasthoogleraar. Ze studeerde biologie aan de Universidad Autonoma Estado de Mexico en ecologie aan Glasgow
University, alwaar ze in 2007 promoveerde. Ze werkte als postdoc bij de University of Akron in Ohio en Universiteit Gent en is sinds 2021 als onderzoeker verbonden aan Naturalis.
Francine Hijmans
Taalkundige Francine Hijmans is per 1 april het nieuwe hoofd communicatie en fondsenwerving bij Naturalis in Leiden. Ze is nu hoofd partnerschappen en communicatie bij Stichting De Noordzee in Utrecht en werkte voordien bij het Rijksmuseum.
Balwina Koopal
De Wageningse moleculair bioloog Balwina Koopal ontving 9 maart de WUR Research Award 2023 van 2.500 euro
voor haar onderzoek aan het Sparta-systeem, een argonaut-eiwitcomplex dat in bacteriën infecties opspoort (Cell, 2022). Koopal studeerde psychobiologie aan de Universiteit van Amsterdam en moleculaire levenswetenschappen in
Wageningen, waar ze nu promoveert.
Rashmi Sasidharan
De Indiase bioloog Rashmi Sasidharan is in Utrecht benoemd tot hoogleraar plant stress resilience. Ze studeerde biochemie en biotechnologie aan de Delhi University en het Indian Institute of Technology in Bombay en promoveerde in 2009 op fenotypische plasticiteit in schaduwvermijding door ecotypes van de plant Stellaria longipes. Sindsdien werkt ze, eerst als postdoc en nu als onderzoeksleider, bij de Universiteit Utrecht aan stresseffecten bij planten door overstroming.
Eredoctoraten Wageningen
De universiteit in Wageningen reikte op 9 maart, tijdens haar 105de dies natalis, eredoctoraten uit aan de Amerikaans
biometeoroloog Dennis David Baldocchi (University of California, Berkeley), de Vlaamse dendrochronoloog Valerie
Trouet (University of Arizona, Tucson) en de Vlaamse microbioloog Willy Verstraete (emeritus Universiteit Gent). Baldocchi studeerde atmospheric science aan de University of California, Davis, promoveerde in 1982 aan de University
of Nebraska in Lincoln en is nu hoogleraar biometreology aan de University of California, Berkeley. Trouet studeerde af
als bio-ingenieur in Gent en promoveerde daar in 2004 op boomringonderzoek aan het El Niño-effect. Ze werkt sinds
2015 als dendrochronoloog bij het Laboratory of Tree-Ring Research in Tucson. Verstraete studeerde als bio-ingenieur in Gent en promoveerde in 1971 als microbioloog aan de Cornell University in Ithaca (VS). Hij was van 1979 tot 2011 hoogleraar microbiële ecologie en technologie in Gent.
Verschenen in Bionieuws 06 van 24 maart 2023
Paul Berg †
De Amerikaanse biochemicus en Nobelprijswinnaar Paul Berg (1926) van Stanford University is 15 februari overleden.
Hij studeerde aan de Pennsylvania State University en promoveerde in 1952 aan de Case Western Reserve University in Cleveland. Hij was van 1960 tot zijn pensionering in 2000 hoogleraar biochemie aan Stanford University in California. In 1972 produceerde zijn onderzoeksgroep als eerste transgeen dna, door aan het genoom van het Simianvirus (SV40) genen van de Lambda-faag en E. coli-bacterie toe te voegen. Berg ontving in 1980 de Nobelprijs voor Chemie.
Future for Nature Awards
De Future for Nature Awards 2023 van 50 duizend euro zijn dit jaar toegekend aan drie getalenteerde, internationale natuurbeschermers: aan de Chileense Tomás Rivas Fuenzalida (34) voor de bescherming van roofvogels, de Oekraïense Alona Prylutska (33) voor de bescherming van dwergvleermuizen en de Zuid-Afrikaanse Pieter van Wyk (34) voor zijn zorg voor de Richtersveld-flora. De drie winnaars krijgen 21 april de prijs uitgereikt tijdens het FFN Award Event in Burgers’ Zoo, met milieu-econoom Pavan Sukhdev (Green Economy Initiative en The Economics of Ecosystems and
Biodiversity) als eregast.
Vici’s
Onderzoeksfinancier NWO heeft 23 februari 34 gevorderde wetenschappers een Vici-beurs toegekend van maximaal
1,5 miljoen euro. Hieronder bevinden zich 14 levenswetenschappers: genoombioloog Tuncay Baubec (UU), tropisch epidemioloog Teun Bousema (Radboudumc), neurowetenschapper Ellen de Bruijn (UL), biomedisch technicus Patricia Dankers (TUE), immunoloog Niels Eijkelkamp (UMC Utrecht), cel- en biotechnoloog Floris Foijer (UMCG), structuurbioloog Bert Janssen (UU), nanobioloog Marleen Kamperman (RUG), medisch bioloog Cora Nijboer (UMC Utrecht), immunoloog Suzan Rooijakkers (UMC Utrecht), oceanograaf Erik van Sebille (UU), immunoloog Hermelijn Smits (LUMC), neurowetenschapper Ingo Willuhn (NIH-KNAW) en medisch geneticus Elzo de Wit (NKI).
Roadmap
Onderzoeksfinancier NWO heeft 20 februari negen aanvragen in de Nationale Roadmap voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur gehonoreerd voor een totaalbedrag van 140 miljoen euro, waaronder vijf onderzoeksfaciliteiten met hoofdaanvragers in de levenswetenschappen: neurofysicus David Norris (Donders Instituut, RU) voor Dynamic (14 Tesla MRI-apparatuur), stamcelbioloog Christine Mummery (LUMC) voor orgaan- en ziektemodel hDMT INFRA StemCells, ecoloog Marcel Visser (NIOO-KNAW) voor LTER-LIFE (digitale tweelingen ecosystemen), neurowetenschapper Eric Reits (Amsterdam UMC) voor BioImaging-AM (geavanceerde microscopie) en aardwetenschapper Gerben Ruessink (UU) voor Δ-Enigma (infrastructuur voor rivierdelta-onderzoek).
Verschenen in Bionieuws 05 van 10 maart 2023
Jillian Banfield
De Australische geomicrobioloog Jillian F. Banfield (1959) van de University of California in Berkeley ontvangt 5 april de Van Leeuwenhoek Medal 2023 van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie (KNVM). Ze krijgt als eerste vrouw deze eervolle onderscheiding, die slechts eens in de tien tot twaalf jaar wordt uitgereikt: aan onder meer Louis Pasteur (1895), Carl Woese (1992) en Craig Venter (2015). Banfield ontvangt de medaille voor haar pionierswerk om via metagenomics en proteomics allerlei microbiële gemeenschappen te bestuderen. Zij studeerde aardwetenschappen aan de Australian National University in Canberra, promoveerde aan de John Hopkins University in Baltimore en werkte daarna als hoogleraar aan de University of Wisconsin-Madison (1990-2001) en University of Tokyo (1996-1998). Banfield is sinds 2001 hoogleraar earth and planetary sciences bij UC Berkeley.
Wieland Meyer
De Duitse medisch mycoloog Wieland Meyer van de Australische University of Sydney en Curtin Medical School in Perth is vanaf 1 juli de nieuwe directeur van het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute-KNAW in Utrecht, als opvolger van mycoloog en fytopatholoog Pedro Crous. Meyer promoveerde in 1992 aan de Humboldt Universität in Berlijn op dna-typering van schimmelstammen. Hij werkte als postdoc en onderzoeker in de Verenigde Staten, Australië, Frankrijk en Brazilië, en is momenteel hoogleraar moleculaire medische mycologie in Sydney en gasthoogleraar bij Fondação Oswaldo Cruz in Rio de Janeiro. Hij leidt onderzoek naar de gistsoort Cryptococcus gattii, die long- en herseninfecties bij mensen en dieren kan veroorzaken.
KNAW Early Career Award
Twaalf jonge en vernieuwende onderzoekers ontvingen 14 februari een KNAW Early Career Award van 15 duizend euro en een kunstobject, onder wie: ecoloog Kathryn Barry (UU), chemisch bioloog Francesca Grisoni (TUE), biomedisch technoloog Annemieke Witteveen (UT) en klinisch geneticus Masoud Zamani Esteki (Maastricht UMC).
FEBS|EMBO Women in Science Award
De Duitse moleculair bioloog Sarah Teichmann (1975) van het Wellcome Sanger Institute en de University of Cambridge (VK) krijgt de FEBS|EMBO Women in Science Award 2023, voor haar onderzoek aan eiwitassemblages, regulatie van genexpressie en fenotypering van immuuncellen. Teichmann studeerde in Karlsruhe en Cambridge en promoveerde op onderzoek aan genoomevolutie. Ze werkte als postdoc bij University College London en werd in 2013 benoemd aan het Wellcome Sanger Institute en European Bioinformatics Institute (EMBL-EBI) als groepsleider celgenetica. Teichmann ontvangt haar award 9 juli op het 47ste FEBS-congres in Tours, Frankrijk.
Verschenen in Bionieuws 04 van 24 februari 2023
Heidy den Besten
Levensmiddelentechnoloog Heidy den Besten is in Wageningen benoemd tot persoonlijk hoogleraar ecologie van
voedselpathogenen bij de leerstoelgroep Levensmiddelenmicrobiologie. Ze studeerde levensmiddelentechnologie in Wageningen en promoveerde in 2010 op stressonderzoek aan de pathogene voedselbacterie Bacillus cereus.
Cool & Van der Lekprijs
De Noord-Hollandse mycoloog Martijn Oud van paddenstoelenwerkgroep De Noordkop ontving 14 januari de Cool & Van der Lekprijs voor zijn verdiensten voor de Nederlandse Mycologische Vereniging. De prijs is voor de 18de keer toegekend en is vernoemd naar Catharina Cool en H.A.A. Van der Lek van het populaire Paddenstoelenboekje (1913).
ERC Proof of Concept Grants
De European Research Council maakte 26 januari de toekenning bekend van negentig Proof of Concept Grants van 150 duizend euro. Hieronder bevinden zich vier Nederlandse levenswetenschappers: biochemicus Tom Grossmann (VU), glycobioloog Hermen Overkleeft (UL), neuromechanicus Massimo Sartoni (UT) en immunoloog Annemiek van Spriel (Radboudumc).
Mendel Memorial Medal
Plantengeneticus Peter van Dijk (1957) ontvangt de Mendel Memorial Medal 2023 van het Moravisch Museum in Brno in Tsjechië voor zijn onderzoek naar het leven en werk van Johann Gregor Mendel. Van Dijk is na de (onlangs overleden) humaan geneticus Hans Galjaard de tweede Nederlander die deze eer te beurt valt. De Mendellezing en uitreiking van de medaille vinden plaats op 8 maart op de Internationale Mendel Dag bij KeyGene in Wageningen.
M.W. Beijerinckprijzen
De Rotterdamse viroloog en griepexpert Ron Fouchier (1966) ontvangt 10 maart de M.W. Beijerinck Virologie Prijs, 35 duizend euro en een medaille. Hij studeerde biologie in Wageningen en promoveerde in 1995 in Amsterdam op moleculair onderzoek aan het aidsvirus hiv. Fouchier was postdoc in Philadelphia en is sinds 1998 verbonden aan de afdeling Viroscience van Erasmus MC, waar hij in 2007 werd benoemd tot hoogleraar moleculaire virologie. Hij ontving in 2008 een VICI-beurs, in 2013 de Huibregtsenprijs en is sinds 2016 KNAW-lid. Utrechtse viroloog Daniel Hurdiss (1990) krijgt de Beijerinck Premie voor jonge virologen ter waarde van 25 duizend euro. Hij studeerde en promoveerde als microbioloog aan de University of Leeds en werkt sinds 2018 als postdoc bij de Universiteit Utrecht.
Verschenen in Bionieuws 03 van 10 februari 2023
Mike Jetten
De Nijmeegse microbioloog Mike Jetten (1962) werd 13 januari eredoctor van de Technische Universiteit Delft. Hij studeerde moleculaire wetenschappen in Wageningen en promoveerde daar in 1991 op onderzoek aan anaerobe bacteriën. Hij werkte als postdoc in Boston, vanaf 1994 als biotechnoloog in Delft en werd in 2000 hoogleraar ecologische microbiologie in Nijmegen en in 2002 tevens bijzonder hoogleraar milieumicrobiologie in Delft. Hij ontving twee ERC Advanced Grants (2008 en 2013), een Spinozapremie (2012) en is sinds 2020 hoofdredacteur van het Anthonie van Leeuwenhoek Journal of Microbiology.
Marnix Medema
Bioloog Marnix Medema (1986) is in Wageningen benoemd tot persoonlijk hoogleraar bioinformatica. Hij studeerde biologie in Nijmegen en promoveerde in 2009 in Groningen op onderzoek aan antibiotica-ontwikkeling. Medema werkte daarna bij het Max Planck Institute for Marine Microbiology in Bremen en zit sinds 2015 bij Wageningen Plant Research.
Rens Voesenek
Plantenwetenschapper Rens Voesenek (1957) van Universiteit Utrecht is 11 januari benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw voor zijn wetenschappelijke en bestuurlijke prestaties. Hij studeerde biologie in Nijmegen en promoveerde daar in 1990 op fysiologisch onderzoek aan zuring. Voesenek werd in 1999 hoogleraar ecofysiologie van planten in Utrecht, was daar vice-decaan onderwijs, sinds 2018 faculteitshoogleraar en momenteel hoofd departement biologie. Hij is initiator en voorzitter van de landelijke Raad voor de Biologie.
Sip van Wieren †
Bioloog Sip(ke) van Wieren (1951) is 21 december in zijn woonplaats Bennekom overleden. Hij studeerde biologie in Groningen en promoveerde in 1996 in Wageningen op onderzoek aan hoefdieren. Hij onderzocht onder meer rendieren op Spitsbergen, zeehonden in de Waddenzee, begrazing door Schotse hooglandrunderen op de Veluwe en tekenverspreiding in dienst van het Rijksinstituut voor Natuurbeheer, Staatsbosbeheer, de Vrije Universiteit Amsterdam en vanaf 1988 tot 2017 als onderzoeker bij de universiteit van Wageningen.
Verschenen in Bionieuws 02 van 27 januari 2023
Roeland van Ham
Bioloog en bioinformaticus Roeland van Ham wordt per 1 april directeur van plantveredelingsbedrijf KeyGene in Wageningen. Hij volgt Arjen van Tunen op die KeyGene 18 jaar leidde. Van Ham studeerde biologie in Utrecht en promoveerde daar in 1994 op onderzoek aan chloroplast-dna in crassula-vetplanten. Hij werkte als postdoc in Valencia en York en als groepsleider microbiële genetica bij Centro de Astrobiologia in Torrejón de Ardoz. Van 2003 tot 2011 was Van Ham clusterleider bioinformatica bij Plant Research International en sindsdien hoofd bioinformatica en modelering bij KeyGene. Daarnaast is hij vanaf 2015 in Delft parttime hoogleraar plant computational biology en sinds 2020 tevens wetenschappelijk directeur van het AgTech Institute.
Tijs Goldschmidt
Evolutiebioloog en schrijver Tijs Goldschmidt (1953) ontvangt dit jaar de 75ste P.C. Hooftprijs – 60 duizend euro en een bronzen beeldje – voor zijn beschouwend proza. Hij studeerde biologie in Amsterdam en Leiden en promoveerde in 1989 in Leiden op veldonderzoek aan de cichliden in het Victoriameer. Over dit onderzoek schreef hij ook het bekroonde publieksboek Darwins hofvijver (1994) en sindsdien werkt hij als schrijver en essayist. Zijn essaybundel Wolven op het ruiterpad (2022) werd afgelopen jaar nog bekroond met de Jan Wolkersprijs voor het beste Nederlandse natuurboek.
Dik Mevius †
Veterinair microbioloog Dik Mevius (1954), oud-medewerker van Wageningen Bioveterinary Research in Lelystad, is 22 november overleden. Hij studeerde diergeneeskunde in Utrecht en promoveerde daar in 1990 op antibioticumtoepassing bij kalveren. Mevius begon in 1994 bij het toenmalige Centraal Diergeneeskundig Instituut in Lelystad en werd in 2007 hoogleraar antimicrobiële resistentie in Utrecht. Hij ging in 2019 met pensioen, was sinds 2014 Officier in de Orde van Oranje Nassau en naast oprichter van de Autoriteit Diergeneesmiddelen ook voorvechter van verantwoord antibioticagebruik bij landbouwhuisdieren.
Entomologieprijzen
Op de Entomologendag van 16 december is de NEV-Dissertatieprijs 2022 van de Nederlandse Entomologische Vereniging toegekend aan het proefschrift Down to the roots: Plant-mediated interactions between shoot- and rootfeeding insect herbivores waarop entomoloog Peter Karssemeijer in Wageningen promoveerde. De Uyttenboogaart-Eliasen Stichting-Masterprijs ging naar de masterthesis Speciation in Sundaland: museomics reveals patterns of diversification in Troides birdwings (Lepidoptera: Papilionidae) over de Aziatische vogelvleugelvlinders van biologiestudent Corné van der Linden.
Paleobiologische prijzen1
Geoloog en hermietkreeftexpert René Fraaije, directeur van het Oertijdmuseum in Boxtel, is 26 november benoemd tot eerste erelid van de Paleobiologische Kring tijdens het internationale symposium Jurassic Giants. Fraaije richtte in 1984 de Stichting de Ammonietenhoeve op, die inmiddels is uitgegroeid tot het grootste geologisch museum in Nederland, met oertijdtuin en dinosaurushal.
Venture Challenge1
De Utrechtse startup PrecorDx is 24 november op de Dutch Life Science Conference in Oegstgeest uitgeroepen tot winnaar van de Venture Challege Fall 2022 en ontving 25 duizend euro. PrecorDX is ontstaan uit de Computational Imaging-groep van Nico van den Berg (UMC Utrecht) en maakt gebruik van een nieuwe diagnostische module voor hartfalen gebaseerd op Radio-Frequency Sensing-technologie.
Verschenen in Bionieuws 01 van 13 januari 2023 (1 met uitzondering van de onderste twee vermeldingen)