Mug maakt kraamkamer van dodelijke val

Schematisch overzicht van paddenstoelmuggen die aan aronskelken ontsnappen, en vervolgens rottende bloemen gebruiken als kraamkamer.

Terwijl vele miljoenen paddenstoelmuggen de dood vinden in de aronskelken die ze bestuiven, blijkt er één soort die de dodelijke val heeft getransformeerd in een kraamkamer voor zijn larven.

Hoewel paddenstoelmuggen normaliter onherroepelijk sterven in de krochten van aronskelken, weten enkele het lot naar eigen hand te zetten: ze leggen hun eitjes in de plant en weten daarna, soms, te ontsnappen. De achtergebleven larven knagen aan de rottende bloemen en vliegen een paar weken later als volwassenen hun vrijheid tegemoet. Dat schrijven Japanse biologen 19 februari in Plants, People, Planet. Volgens hen is er sprake van een uitzonderlijke evolutionaire overgang van parasitisme naar mutualisme bij hun onderzoeksobjecten: cobralelies (Arisaema thunbergii) en Leia ishitanii-muggen. Aronskelken zijn voor hun bestuiving afhankelijk van insecten, die ze met een riekende geur in een dodelijke val lokken. Bij de veelal eenslachtige planten kruipen nietsvermoedende slachtoffers – meestal paddenstoelmuggen – in de mannelijke bloem en verzamelen tijdens hun zoektocht naar de uitgang de pollen. Aan de basis van het schutblad vinden ze bij mannelijke planten een opening, terwijl die bij de vrouwelijke planten gesloten is. Tijdens de uitzichtloze worsteling is bestuiving zo goed als verzekerd. Zodoende gaat bestuiving ten koste van het leven van de bestuivers. Maar dat hoeft niet altijd het geval te zijn: rottende bloemen zijn in potentie een bron van voedingsstoffen en dienen bij genoeg planten als kraamkamer voor insecten. Daarom volgen de Japanners de rol van L. ishitanii-muggen in het bestuivingsproces van de cobralelie. Daaruit blijkt dat volwassen muggen regelmatig hun eitjes dumpen en daarna prima weten te ontsnappen; de larfjes genieten vervolgens een voedzaam en veilig onderdak in de ogenschijnlijk dodelijke planten.

Tijdens de uitzichtloze worsteling is bestuiving zo goed als verzekerd

‘Mogelijk is deze interactie een tussenfase in de evolutie naar een kraamkamer-bestuivingsmutualisme’, schrijven de biologen in een persbericht van de Kobe University. En zo kan deceptie en bedrog zomaar omslaan in een intensieve samenwerking die nog generaties lang kleine paddenstoelmuglarven voortbrengt .