Gert van Maanen hoofdredacteur Bionieuws - 15-03-2024 - Ecologie
Sommige vormen van groei zijn moeilijk voorstelbaar. De beste illustratie is wellicht het mythische verhaal van de Indische brahmaan Sissa ibn Dahir. Die wilde zich voor de uitvinding van het schaakspel laten belonen met een simpel 1-2-4’tje: te beginnen met één rijstkorrel op het eerste veld van een schaakbord en dat ieder volgend veld verdubbelen. Na 64 velden gaat het dan om ruim 18 triljoen (18.446.744.073.709.551.615) rijstkorrels, ongeveer 50 kubieke kilometer rijst: genoeg om de huidige wereldbevolking ruim twee eeuwen te voeden (www.quantumuniverse.nl, 2015).
Minder onstuimig maar toch ingrijpend is de groei van de wereldbevolking: alleen al in de 20ste eeuw van 1,65 tot 6 miljard. Inmiddels zitten we al over de 8 miljard en halen door afvlakkende groei hooguit de 10 miljard (worldometers.info/world-population). In Nederland groeit de bevolking nog dit jaar tot 18 miljoen en bij het ‘gewenste gematigde groeiscenario’ leven we in 2050 met zo’n 20 miljoen medelanders. Over de gevolgen hiervan op de natuur wordt verschillend gedacht (zie peiling 'Moeten biologen bevolkingsgroei ter discussie stellen'). Ik ben er niet geheel gerust op en het lijkt mij best verstandig hierover met nuances en respect te discussiëren.
Maar eerlijk is eerlijk: het grootste probleem blijft overconsumptie in rijkere landen. Wat daarbij vast niet helpt is de opkomst van ‘finfluencers’, die jongeren (vals) voorspiegelen hoe ze snel rijk kunnen worden. Ook biologen lijken hiervoor niet geheel immuun (zie pagina 8-9: ‘Hoog startsalaris raakt in zwang’). Een teken aan de wand is ook dat Earth Overshoot Day voor Nederland dit jaar al op 1 april – geen grap – valt, vorig jaar was dat nog 12 april. Dit is de dag waarop we alle hulpbronnen hebben opgebruikt waarop we dit jaar eigenlijk ‘recht’ hebben. Die ligt voor de gehele wereld al op 25 juli: we doen net of we leven op anderhalve planeet. Op 30 maart is in Wageningen een bijeenkomst georganiseerd om te inventariseren wat we kunnen doen om Earth Overshoot Day pas op oudjaarsavond te vieren. We moeten achteruit, maar hoe precies weet ik ook niet een-twee-drie.
