Hommelgrootte bepaalt leermotivatie

Ze kunnen wel maar willen niet: voor kleine hommels heeft bloemlocaties uit het hoofd stampen gewoon weinig nut.

Gedemotiveerde hommels (Bombus terrestis) weigeren soms hun best te doen om te studeren. Als ze voor een toets de locatie van een bloem moeten linken aan de hoeveelheid nectar die de bloem produceert, zouden ze steevast een onvoldoende halen.

Kleintjes
Biologen pikken die leerweigeraars er gemakkelijk tussenuit. Het zijn namelijk altijd de kleintjes, zo blijkt uit onderzoek gepubliceerd in Current Biology van 28 december. Het gebrek aan enthousiasme voor studie komt bij die kleine hommels niet voort uit onvermogen om goed te leren. In taakjes binnen het nest functioneren ze dan ook prima.

Borstbreedte
Hommels kunnen nogal in grootte verschillen, met een borstbreedte uiteenlopend van 2,5 tot 6,9 millimeter. De grotere exemplaren zijn duidelijk beter toegerust voor het halen van nectar: ze kunnen verder vliegen, door hun grotere ogen beter bloemen zien en meer nectar dragen om terug naar het nest te brengen. Met een speciale ‘leervlucht’, waarbij ze rond een bloem vliegen en die waarnemen ten opzichte van zijn omgeving, bepalen ze hoeveel moeite ze doen om de locatie van een bloem te onthouden.

Biologen pikken die leerweigeraars er gemakkelijk tussenuit

Leervlucht
In een experiment dat Current Biology beschrijft blijken grote hommels langere leervluchten uit te voeren bij kunstmatige bloemen die hogere sucroseconcentraties bevatten; ze doen beter hun best om zo’n rijke bloem te onthouden. Kleine hommels daarentegen voeren bij elke sucroseconcentratie een even lang leervluchtje uit. Normaal gesproken houden ze zich dan ook niet bezig met zaken buiten het nest. Als ze toch een keer nectar gaan halen, zijn ze door hun grootte beperkt in de bloemen die ze kunnen bereiken, en de hoeveelheid nectar die ze mee kunnen nemen. Elke bloem in de buurt volstaat dan dus eigenlijk wel.

Laat het gedemotiveerde kinderen maar niet horen: soms heeft leren echt geen zin.