DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO: CLARA AMORIM - 12-06-2021 - Gedragsbiologie
Bootgeluiden verstoren de serenades van Portugese kikvorsvissen. Foto: Clara Amorim
Het jankende geluid van motor- en veerboten verstoort de gecoördineerde koorzang waarmee Portugese kikvorsvissen hun partners lokken, blijkt uit experimenteel onderzoek.
Hun kreunende koorzang staat bekend als een sfeervolle imitatie van zware scheepstoeters en mobieltjes met trilfunctie. Nu blijkt dat de lokroep van de Portugese kikvorsvis Halobatrachus didactylus flink wordt overstemd door de denderende geluiden van motorboten en veerboten, wat de onderlinge communicatie en samenzang van deze vissoort ernstig verstoort (Journal of Experimental Biology, 8 juni).
Serenade
In het voorjaar vormen kikvorsvismannetjes koren in de monding van de Portugese rivier de Taag door hun zwemblaas te laten trillen en vrouwtjes een serenade te brengen. De bromtonen spelen tevens een rol in afbakening van territoria. Biologen van de Universidade de Lisboa hebben in het laboratorium de hersensignalen geregistreerd die tot op 10,4 meter afstand optreden bij de vissen in afwezigheid van achtergrondgeluid. In aanwezigheid van jankende buitenboordmotoren of rommelende veerboten zijn de geluiden voor soortgenoten nog maar hoorbaar op 2,5 tot 6,3 meter.
Coördinatie
Uit veldexperimenten met twaalf nagebouwde kikvorsvisnesten blijkt dat het door mensen veroorzaakte onderwatergeluid ook de vocale samenzang ernstig belemmert. In stil water coördineren buren hun bromtonen, waarbij de hofmakende mannetjes hun reacties afstemmen op elkaars roep. Bij het afspelen van bootgeluiden gaat deze coördinatie echter compleet verloren.
Geluid kikvorsvis op Sound in the Seas-website