DOOR AAFKE KOK - FOTO: AMSTERDAM UMC - 27-09-2024 - Medische biologie
Groei van de ziekenhuisbacterie Staphylococcus aureus op een voedingsbodem. Foto: Amsterdam UMC.
Ziekenhuisbacterie MRSA omzeilt het immuunsysteem bij IgG-antilichamen, maar dat werkt niet voor IgM. IgM biedt daardoor betere bescherming tegen infecties.
Niet het klassieke immunoglobuline G (IgG), maar immunoglobuline M (IgM) biedt de beste bescherming tegen Staphylococcus aureus. De S. aureus-bacterie staat vooral bekend als MRSA, de variant die resistent is tegen antibioticum meticilline en daardoor lastig te behandelen is. Veel studies naar mogelijke therapieën richten zich zonder succes op IgG-antilichamen. IgM biedt wellicht meer soelaas, suggereert onderzoek van overwegend Nederlandse biomedici onder leiding van hoogleraar translationele microbiologie Nina van Sorge van het Amsterdam UMC nu (Cell Reports Medicine, 17 september).
SUIKERJASJE
De biomedici onderzoeken eerst het bloed van gezonde mensen. Aangezien de meeste mensen wel een keer in aanraking komen met S. aureus, is het niet verbazingwekkend dat ze in dit bloed antilichamen tegenkomen die specifiek binden aan het suikerjasje van de bacterie. Het bloed blijkt zowel IgG, als IgM te bevatten. Als er IgG of IgM aan een bacterie hangt, weten immuuncellen dat ze de bacterie moeten ‘opeten’. Alleen blijkt dat trucje niet zo goed te werken bij S. aureus – althans, voor IgG. In een labexperiment zien onderzoekers dat immuuncellen veel effectiever te werk gaan als ze IgM-antilichamen tegen S. aureus herkennen. De bacterie omzeilt de immuunreactie door staphylococcal protein A (SpA) te produceren, dat IgG tegenwerkt. IgM heeft geen last van SpA en blijft gewoon functioneren. Aan de hand van IgM-antilichamen kan het immuunsysteem S. aureus dus wel effectief herkennen. Dat werkt: in muizen biedt IgM een stuk betere bescherming tegen S. aureus-infectie dan IgG.
Als er IgG of IgM aan een bacterie hangt, weten immuuncellen dat ze de bacterie moeten ‘opeten’
Ook bij mensen lijkt IgM cruciaal om infectie met S. aureus effectief te lijf te gaan. Vergeleken met gezonde proefpersonen, hebben patiënten met een levensbedreigende S. aureus-infectie veel minder specifieke IgM-antilichamen in hun bloed. Mogelijk zorgt het gebrek aan IgM bij hen ervoor dat de infectie uit de hand loopt. Patiënten die overlijden aan een S. aureus-infectie hebben nog minder specifieke IgM-antilichamen in hun bloed, zo zien de onderzoekers. Op dit moment richten veel vaccinstudies tegen S. aureus zich op IgG-antilichamen, schrijven de biomedici in Cell Reports Medicine. Deze aanpak blijkt keer op keer te falen als het onderzoek overgaat naar klinische trials bij mensen, zelfs als het onderzoek in eerdere fases veelbelovend lijkt. Wellicht gooit het bacterie-eiwit SpA hier roet in het eten, denken de biomedici nu, en is het voor S. aureus-infecties succesvoller om bij vaccinontwikkeling in te zetten op IgM.