Door Aafke Kok - FOTO: SHUTTERSTOCK - 19-09-2025 - 5 vragen
Dit is een aflevering in de voorloper van de rubriek 5 vragen: QED. In deze rubriek stond één vraag centraal.
Foto: ShutterStock
Volgens padvinderij-oprichter Baden Powell dreigt een verdrinkingsdood voor wie te snel na het eten gaat zwemmen. Heeft hij gelijk?
Het is een vuistregel die veel kinderen op strandjes en zwembadranden vervelend vinden: na het eten eerst een uur wachten, dan pas zwemmen. Te snel het water in zou gevaarlijk zijn. Maar slaat dat eigenlijk ergens op?
‘Zwemmen na het eten is niet gevaarlijk’, weet inspanningsfysioloog Eric van Breda (Universiteit van Antwerpen / Dopingautoriteit). ‘Het kan wel oncomfortabel zijn.’ Wie veel of vet eet stelt de maag voor een uitdaging. ‘De maag is een grote spier, die je voedsel probeert te kneden. Is dat een grote brok, dan wordt dat lastig’, legt Van Breda uit. ‘Bij vet eten is gal nodig voor de vertering, wat na de maag gebeurt. Waar ander eten onder meer door maagsappen steeds kleinere brokken vormt, blijft vet eten een grotere massa. Dat kan resulteren in het gevoel van een steen in je maag.’ Niet prettig, ook niet tijdens het zwemmen.
Maaglediging
Misschien zelfs juist tijdens het zwemmen, merkt Van Breda op. ‘In een horizontale positie, zoals vaak bij zwemmen, werkt de maaglediging minder goed. Er kan dus wat eten achterblijven – die steen in je maag. Als je rechtop staat werkt de zwaartekracht beter mee om het voedsel uit je maag te krijgen.’
Hoewel zo’n brok halfverteerd voedsel misschien vervelend is, levert het verder geen gevaar op. ‘Vroeger werd wel gedacht dat er na het eten meer bloed naar de spijsvertering gaat, waardoor er minder naar je spieren zou gaan en je dus niet goed zou kunnen bewegen, of zwemmen. Daar zijn alleen helemaal geen aanwijzingen voor. Sterker nog, als jij intensief gaat zwemmen – of je nou daarvoor gegeten hebt of niet – dan gaat er meer bloed naar je spieren. Dat is dan even belangrijker’, aldus Van Breda. Datzelfde fenomeen kan een vervelend gevolg hebben voor bijvoorbeeld marathonlopers: ‘Daar zie je weleens dat ze diarree krijgen. Dat loopt eruit, omdat de spijsvertering tijdelijk min of meer is stilgelegd.’
Wie veel of vet eet stelt de maag voor een uitdaging
Niet fraai, maar levensbedreigend is het niet. Waar komt die hardnekkige mythe vandaan? Van Breda wijst padvinderij-oprichter Baden Powell aan. In zijn handboek (Scouting for boys, 1908) valt de stelregel inderdaad terug te lezen: ‘ Never bathe in deep water very soon after a meal, it is very likely to cause cramp, which doubles you up, and so you get drowned .’ Die stelling lijkt verder uit de lucht gegrepen. Hoewel maagkramp na het eten mogelijk is, heeft dat in principe geen ernstige invloed op iemands vermogen om het hoofd boven water te houden. Ook bij spierkramp is aan de kant komen voor een vaardige zwemmer over het algemeen geen probleem, en er zijn volgens Van Breda sowieso geen aanwijzingen dat eten verband houdt met het ontstaan van spierkramp.
Suikers
Het enige dat mogelijk gevaarlijk zou kunnen zijn bij zwemmen na het eten, is zogeheten reactieve hypoglycemie. ‘Als reactie op de suikers die door het eten in je bloed komen, maakt het lichaam insuline aan, zodat de bloedsuikerspiegel weer daalt. Als je op dat moment gaat sporten, zullen je spieren ook om suikers vragen. Dan kan de bloedsuikerspiegel te ver dalen. In extreme gevallen kun je dan flauw worden’, legt Van Breda uit. ‘Als je dan in het water bent zou dat gevaarlijk kunnen zijn. Maar goed, mensen die zo’n dipje voelen zullen waarschijnlijk niet gaan zwemmen.’