Door Gert van Maanen - 28-03-2020 - Medische biologie
Virusdeeltjes (geel) van SARS-CoV-2 blijven urenlang stabiel aan celoppervlak (paars/blauw), ontdekte de in Nijmegen opgeleide viroloog Neeltje van Doremalen (New Engeland Journal of Medicine, 17 maart). Het virus is tot drie uur stabiel in aerosolen en tot drie dagen op plastic en roestvrij staal. Scanning EM-foto: National Institute of Allery and Infectious Diseases (NIAID RML)
De maatregelen om het coronavirus in te dammen trekken een enorme wissel op het biologisch onderzoek en onderwijs.
Door de trapsgewijs ingevoerde Nederlandse maatregelen tegen verspreiding van het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2, werken nu veel biologen noodgedwongen thuis. ‘Het valt heel zwaar om alle onderzoekers, promovendi en studenten te moeten weren van de laboratoria’, zegt microbioloog Gilles van Wezel, directeur van Instituut Biologie Leiden. ‘Maar als je denkt aan de enorme hectiek waar onze medische collega’s mee te maken hebben en zeker nog gaan krijgen, vallen onze frustraties in het niet.’ Begrip, berusting en constructief meewerken voeren ook de boventoon in onderwijsland, waar massaal – van universiteit tot basisschool – is overgeschakeld op lesgeven op afstand. ‘Het is voor iedereen nog een beetje zoeken, maar de eerste digitale lesuren zijn sinds vandaag een feit’, aldus biologiedocent Manouk van Emmerik van het Andreas College in Katwijk woensdag 18 maart, twee werkdagen nadat alle scholen op slot gingen. Op 24 maart schrapte het onderwijsministerie ook de Centrale Eindexamens en – voor het eerst sinds de invoering – bepaalt nu het schoolexamen of leerlingen hun diploma krijgen.
DODENTAL
Volgens de dagelijkse RIVM-update is het dodental in Nederland als gevolg van het coronavirus op 24 maart opgelopen tot 276. Afgezet tegen 1207 Nederlandse sterftegevallen aan griep in 2018 volgens de Doodsoorzakenstatistiek van het CBS ogenschijnlijk nog een beperkt aantal. Maar vooral de onvoorspelbaarheid van mogelijk ernstige gevolgen van het nieuwe coronavirus wekken zorgen. Een sleutelprioriteit is het inschatten van de klinische ernst van deze nieuwe ziekteverwekker, melden Chinese onderzoekers (Nature Medicine, 19 maart). Zij berekenen dat het algehele op symptomen gebaseerde sterftepercentage aan het coronavirus eind februari bij de bron in het Chinese Wuhan ‘slechts’ 1,4 procent is, maar benadrukken het belang van terugdringing van piekbelasting in ziekenhuizen. Meer kennis over transmissie, symptoomherkenning en diagnostiek zijn volgens onderzoekers van de University of Hong Kong de belangrijkste onderzoeksprioriteiten (Cell Bioscience, 16 maart). Sinds begin 2020 zijn inmiddels 268 wetenschappelijke publicaties over dit specifieke coronavirus verschenen (PubMedCentral, 25 maart).
Ook onderzoek aan ziektebehandeling zit in een stroomversnelling. Wereldgezondheidsorganisatie WHO lanceerde 20 maart de mondiale megatrial Solidarity naar vier mogelijke medicijnen, waarover hoopvolle maar ook wisselende resultaten worden gemeld: het tegen Ebola ontwikkelde enzym remdesivir, malariamedicijn (hydroxy-)chloroquine, hiv-combimedicijn ritonavir/lopinavir en ontstekingsremmer interferon (Science, 22 maart). Gezien de grote impact van deze virusuitbraak lanceren NIBI en Bionieuws de webpagina www.nibi.nl/pagina/corona met relevante informatie voor biologen over lesmateriaal, afstandsonderwijs, actueel coronaonderzoek en -publicaties.