DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO’S: STEWART MCPHERSON / DARWIN200 - 02-07-2022 - Evolutiebiologie
De monumentale Nederlandse schoener de Oosterschelde (bouwjaar 1918) gaat van 2023 in twee jaar de wereldreis van Charles Darwin met de Beagle bijna overdoen. Foto: Brochure Darwin200
In 2023 start het mondiale Darwin200-initiatief rond natuurbescherming, een project vol educatie en burgerwetenschap. Zo voert het Nederlandse zeilschip Oosterschelde de wereldreis van Charles Darwin met de Beagle opnieuw uit. ‘In zeker zin kan iedereen meevaren’, aldus initiatiefnemer Stewart McPherson.
‘De logistiek is krankzinnig, maar we hebben de basale financiering rond, zitten op schema en volgens planning kunnen op 14 augustus 2023 in Plymouth dus de trossen los. We doen de wereldreis in twee jaar in plaats van de vijf jaar die Darwin onderweg was, maar hopen net zoveel impact te bereiken als hij’, vertelt de Britse geograaf en veldbioloog Stewart McPherson (1983), initiatiefnemer van Darwin200. Hij is een internationaal expert in vleesetende planten, uitgever van tientallen gidsen hierover en maakte voor de BBC de documentaireserie Britain’s Treasure Islands .
Darwin200-initiatiefnemer Stewart McPherson op veldwerk in Sumatra (boven). Foto: Stewart McPherson, Darwin200
Op 19 juni geeft de reislustige McPherson op doorreis naar Nieuw-Guinea via Zoom vanuit Sydney enthousiast uitleg over de Darwin200 Global Voyage (2023-2025). Een mondiaal initiatief rond natuurbescherming, boordevol educatie over planten, dieren en natuurlijke historie. In die twee jaar onderneemt het Nederlandse zeilschip de Oosterschelde in 32 etappes en in grote lijnen ook dezelfde wereldreis als de Beagle tussen 1831 en 1836, met aan boord Charles Darwin.
De driemaster de Oosterschelde op volle zee. Foto: Darwin200.
JONGEMAN
‘We zijn geneigd Darwin als een geniale oude man met een grijze baard te beschouwen, maar aan boord van de Beagle was hij een jongeman van net 22 jaar. Een gesjeesde student in de medicijnen en theologie, met een grote belangstelling voor de natuur, waardoor deze reis zijn leven compleet veranderde. Zo’n effect willen we ook proberen te bereiken. Door jongeren te laten zien hoe ze zich mondiaal in kunnen zetten voor natuurbescherming’, aldus McPherson. Darwin200 is veel minder een mediaproject als het vooral in Nederland en België bekende VPRO-project Beagle in het kielzog van Darwin, dat vanaf 28 augustus 2009 gedurende 35 weken was te volgen via radio, tv en internet. ‘Toevallig heb ik onlangs nog een aantal mensen van dat VPRO-team gesproken, want we kunnen zeker leren van hun ervaringen’, vertelt McPherson.
Twee etappes (1 en 8) van de Darwin200-wereldreis. Bron: Darwin200-brochure
‘Bij ons staat de training van jonge natuurbeschermers centraal. Talentvolle jonge mensen uit 200 landen over de hele wereld die we in de havens die we aandoen gaan trainen tot Darwin Leaders, zodat ze daarna als ambassadeurs hun kennis en ervaring kunnen verspreiden over de hele wereld. Ons tweede oogmerk is het creëren van ’s werelds opwindendste klaslokaal. Door onderzoeksprojecten, experimenten en lezingen via internet beschikbaar te stellen en ook wedstrijden te houden waaraan wereldwijd miljoenen leerlingen, studenten, onderwijzers en ook burgers kunnen deelnemen. Een derde – nog verder in te vullen – onderdeel is te functioneren als een platform voor onderzoek. Hiervoor gaan er in ieder geval twee PhD’ers gedurende de reis mee aan boord.’
‘We hopen net zoveel impact te bereiken als Darwin’
Twee etappes (15 en 16) van de Darwin200-wereldreis. Bron: Darwin200-brochure
Het is de bedoeling dat de te trainen Darwin Leaders steeds zelf een urgent milieu- of natuurprobleem identificeren en daarmee aan de slag gaan. ‘Denk bijvoorbeeld aan het probleem dat fregatvogels verstrikt raken in vislijnen met haken. We denken dan aan drie stappen: allereerst het documenteren van het probleem, vervolgens het inventariseren van mogelijke oplossingen en als laatste ook het maken van een plan om oplossingen te implementeren’, vertelt McPherson. Voor het educatieve deel krijgt Darwin200 steun van de Don Hanson Charitable Foundation, die eerder al tienduizenden Britse scholen gratis voorzag van Hanson Boxes : lesdozen met boeken, dvd’s, experimenten en lesideeën, betaald uit het nalatenschap van de Britse filantroop Don Hanson.
‘Tijdens de Darwin200-wereldreis gaan we vooral veel lesmateriaal, films, lezingen en demonstraties online beschikbaar stellen. Vooral in het Engels, maar het is een internationaal project dus zullen we zeker meewerken als partners dit willen vertalen.’
Twee etappes (24 en 25) van de Darwin200-wereldreis. Bron: Darwin200-brochure
Bijzonder aan de Darwin200-wereldreis is dat ook gewone burgers, net als Darwin, als betalende passagier mee kunnen varen op een van de 32 etappes en daarbij ook de professionele bemanning aan dek assisteren bij het zeilen met de historische driemaster. ‘We volgen in grote lijnen de historische koers van de Beagle en doen vrijwel alle havens aan die Darwin ook heeft bezocht. Om logistieke en nautische redenen slaan we de Indische Oceaan en dus de Cocoseilanden en Mauritius over. Sydney is ons keerpunt en van daaruit gaan we via Kaap Hoorn naar Kaapstad. Het heeft als voordeel dat we ook interessante eilanden aandoen die Darwin niet heeft bezocht, zoals Paaseiland, Zuid-Georgië en Tristan da Cunha’, aldus McPherson. ‘Eilanden zijn zo interessant omdat daar de gevolgen van de biodiversiteits- en klimaatcrisis – en zeker die van zeespiegelstijging – al zo duidelijk zichtbaar zijn. Veel presentaties en filmpjes die we tijdens de reis maken, zetten we ook online. Dus in zekere zin kan iedereen meevaren en de reis meebeleven.’
Twee etappes (30 en 32) van de Darwin200-wereldreis. Bron: Darwin200-brochure
McPherson is niet bang dat covid-19 de wereldreis van 2023 ernstig zal belemmeren. ‘We hebben in 2020 en 2021 uitgebreid proefgedraaid rond het Verenigd Koninkrijk en toen geen een keer covid-19 aan boord gehaald. Er zijn nu betere tests en we beschikken over vaccins, maar we zijn niet naïef en beschikken over een ervaren bemanning. We houden zeker een oogje in het zeil.’
De geplande 32 etappes van de Darwin200 Global Voyage (14 augustus 2023 - 20 juli 2025. Illustratie: Brochure Darwin200.
Bionieuws zal vanaf 2023 verslag doen over het Darwin200-project en zeker over etappe 16 in mei 2024 (Galápagos eilanden-Paaseiland/ Napa Rui) als hoofdredacteur Gert van Maanen meevaart.