‘Laat Galapagos niet de weg gaan van Hawaii’

Op het langst bewoonde Galapagoseiland start een groot project. ‘We herintroduceren dertien soorten die lokaal zijn uitgestorven’, vertelt Rakan Zahawi, directeur van het Charles Darwin Research Station.

‘Het is moeilijk om alle ballen in de lucht te houden. Je hoeft hier maar even om je heen te kijken om te zien hoe bijzonder deze plek is. De inheemse flora en fauna van Galapagos is een schitterend erfgoed, uniek in de wereld, maar ook enorm kwetsbaar. We doen er alles aan om die erfenis te beschermen: door soorten te monitoren en methoden te vinden om invasieve soorten te beheersen. Maar we zijn een relatief kleine onderzoeksinstelling met beperkte middelen, dus soms voelt het wel als vechten tegen de bierkaai’, vertelt de Amerikaanse bioloog Rakan Zahawi (1969), directeur van het Charles Darwin Foundation en Research Station in Puerto Ayora op het Galapagoseiland Santa Cruz. Het station met 150 medewerkers speelt een sleutelrol in natuuronderzoek op de Galapagosarchipel en biedt faciliteiten aan zo’n honderd internationale gastonderzoekers die jaarlijks de eilanden bezoeken. Zahawi bracht van 9 tot 13 september een tegenbezoek aan Nederland en België om de banden aan te halen. Dit mede in verband met een aanzienlijke recente donatie aan het onderzoeksstation via de stichting Vrienden van de Galápagos Eilanden (galapagos.nl), afkomstig van een familie die verder anoniem wil blijven.

Het interview met Zahawi vond begin mei plaats op het kantoor van het Charles Darwin Research Station op Santa Cruz. Bij binnenkomst in zijn kantoor zet Zahawi zijn zwemvliezen, snorkel en andere duikspullen in de hoek klaar, want deze middag heeft hij een duikuitje gepland. ‘Dat is zeker een voordeel als je op Galapagos werkt: als je tijd vrij weet te maken, zijn er prachtige plekken om de natuur in te duiken.’ Zahawi is een in Texas en Illinois opgeleide plantenwetenschapper, die na enige omzwervingen op de Galapagoseilanden belandde. ‘Voor mijn master deed ik veldwerk in Ecuador, ik heb aan natuurbehoud gewerkt als directeur van het Las Cruces Biological Station in Costa Rica en daarna van het Lyon Arboretum op Hawaii. Als er een boodschap is die ik daarvandaan heb meegenomen dan is het wel: laat Galapagos alsjeblieft niet dezelfde weg gaan als Hawaii, berucht bekendstaand als ‘uitstervingshoofdstad van de wereld’. Het verlies aan habitats en aan endemische soorten op Hawaii is waanzinnig, door honderden jaren menselijke impact. Hier op Galapagos zijn we ook getuigen geweest van enkele extincties, maar de belangrijkste gemeenschappen zijn gelukkig nog intact’, aldus Zahawi. Op Hawaii geniet hooguit 10 procent van het landoppervlak bescherming als natuurgebied, terwijl op Galapagos 97 procent van het oppervlak al sinds 1959 Nationaal Park is. Bovendien is in 1998 de Galapagos Marine Reserve ingesteld; met 133 duizend vierkante kilometer een van de grootste zeereservaten ter wereld.

‘De Charles Darwin Foundation en het Galapagos Nationaal Park zijn ontstaan uit hetzelfde initiatief. Het park is een overheidsinstantie en wij niet, maar we zijn nog steeds vanaf de heup met elkaar verbonden. We zijn het vaak eens over de doelen, maar spelen verschillende rollen bij het bereiken ervan’, glimlacht Zahawi.

‘Bovendien zijn wij een not for profit ngo, die geen financiering van overheden krijgt. We hebben zelf genoeg ideeën en speerpunten geformuleerd, maar het is afhankelijk van sponsors of we projecten ook gefinancierd krijgen. Onze vijf prioriteiten zijn onderzoek naar biodiversiteit, bioinvasies, klimaat- en oceaanveranderingen en ecosysteemveerkracht en -herstel, én de ontwikkelde wetenschappelijke kennis omzetten in actie’, stelt Zahawi.

Introductiefilm A heritage of Science in the Galapagos van de Charles Darwin Foundation. Bron: YouTube.

‘Mariene projecten zijn populair bij sponsors, maar het is best lastig om financiering te krijgen voor onderzoek naar instandhouding van soorten of het bestrijden van invasieve soorten, omdat het een lange adem vergt. Voor iconische soorten, zoals reuzenschildpadden, darwinvinken of zeeleguanen, is ook makkelijker geld te vinden, dan voor soorten die minder tot de verbeelding spreken. Denk aan ons onderzoek aan de parasitaire vampiervlieg Philornis downsi. Hiervan drinken de larven het bloed van kuikens met ernstige gevolgen voor tot wel twintig vogelsoorten op Galapagos, waaronder de ernstig bedreigde mangrovevink op Isabela. Of onderzoek naar beheersing van invasieve bramen, die al meer dan vijftig jaar de endemische Scalesiavegetatie op de hooglanden aantasten en ook zijn doorgedrongen op onbewoonde eilanden.’ De lijst met invasieve exoten op Galapagos is schier oneindig: van de boomkikker Scinax quinquefasciatus, de gladsnavel ani-koekoek (Crotophaga ani), gele papierwesp (Polistes versicolor), rode kinineboom (Cinchona pubescens) tot de rifbegroeiende groenalg Caulerpa chemnitzia.

Informatiebord met een plattegrond van het Charles Darwin Research Station op Santa Cruz. Foto: Moebius.

‘Die invasies hebben natuurlijk ook te maken met de nog steeds groeiende stromen toeristen en bevolking’, erkent Zahawi, maar dat is iets waar zijn onderzoekstation weinig invloed op heeft. ‘Tot de succesverhalen van ons station behoort zeker de ontwikkeling van in gevangenschap voortplantende en herintroductie van reuzenschildpadden, een activiteit die nu is overgedragen aan het Nationaal Park. Het is ook heel bijzonder dat we zelfs het grootste eiland Isabela uiteindelijk helemaal vrij van geiten hebben weten te krijgen’, vertelt Zahawi. ‘En we staan met andere partners nu op het punt om op Floreana, het langst door mensen bewoonde Galapagoseiland, een rewilding-project te starten. Hierbij herintroduceren we dertien soorten die daar lokaal zijn uitgestorven, waaronder meerdere soorten darwinvinken, de Darwin’s tiran, een dwergral, toornslang en reuzenschildpad.’


Zie ook:
-Website Charles Darwin Foundation
-Informatie Galapagos National Park (website Global Alliance of National Parks)
-Project Rewilding Floreana
-Website stichting Vrienden van de Galápagos Eilanden