Door Steijn van Schie - 16-05-2025 - Gedragsbiologie
Normaliter volgen jonge haringen tijdens hun migratie de oudjes, maar door selectieve overbevissing raakte een Noorse populatie het spoor bijster.
Eeuwenlang wisten haringen in Noorse wateren precies waar ze moesten zijn om te paaien, maar sinds kort is de grootste haringpopulatie ter wereld totaal de weg kwijt. Door selectieve overbevissing van oude, ‘wijze’ vissen begon vanaf 2016 hun collectieve geheugen te verdwijnen. Gevolg? Een enorme migratiedwaling: de paaigronden verschoven plotsklaps zo’n 800 kilometer noordwaarts – van traditionele locaties bij Møre aan de westkust van Noorwegen naar de Lofoten.
Dat is de opmerkelijke conclusie van een internationaal team onderzoekers in Nature (7 mei). Ze analyseerden visserijdata, wetenschappelijke surveys en data van 202.155 getagde haringen (Clupea harengus), die informatie opleverden over migratie, paaigedrag en leeftijdsstructuur. Daaruit blijkt dat er vanaf 2016 een megacohort jonge vissen opkwam, terwijl oudere generaties waren uitgedund tot een historisch dieptepunt. Ongunstig, want in haringscholen zijn het juist de oudjes die de migratieroute kennen en die kennis via sociaal leren doorgeven aan jongere generaties. Zonder iemand die hen de weg wees, vertrokken de jonkies min of meer op goed geluk ... en eindigden bij de Lofoten.
Zonder iemand die hen de weg wees, vertrokken de jonkies min of meer op goed geluk
Wat begon als een vergissing, groeide al snel uit tot een nieuwe cultuur. Want zodra deze nieuwkomers de meerderheid vormden, volgden zelfs de paar overgebleven oudere dieren het voorbeeld van de onwetende jonkies. Daarmee is de klassieke migratieroute van de grootste haringpopulatie ter wereld in enkele jaren compleet herschreven.
De haringen hebben zich inmiddels aardig aangepast aan hun nieuwe thuis, maar wat het op lange termijn betekent voor de overleving van de larven of de betrokken ecosystemen is niet duidelijk. De auteurs pleiten voor beleid dat niet alleen kijkt naar biomassa en visquota, maar ook naar de leeftijdsstructuur van populaties. Want wie zijn (voor)ouders vroegtijdig verliest, raakt razendsnel de weg kwijt.