DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO: UMBERTO FERRANDO-CC BY-SA - 19-12-2025 - Nomen
De botanische variant van de Ster van Bethlehem. Foto: Umberto Ferrando.
De ster van Bethlehem is een geliefde kamer- en hangplant, rijkelijk voorzien van stervormige bloemen, maar bloeit niet rond Kerst en komt van nature niet voor in Palestina.
Het is gewoon een Italiaanse klokjesbloem, maar Campanula isophylla kreeg dankzij de opvallende stervormige bloemen een heel kerstige volksnaam: ster van Bethlehem, étoile de Bethléem, Stern-Glockenblume of estrella de Belén (‘kerststalster’). Alleen in oorsprongsgebied Ligurië is het juist een plant die symbool staat voor de Riviera dei Fiori (bloemenriviera) en heet hij campanula di (Capo) Noli, naar de kaap tussen Savona en Albenga waar hij strikt beschermd in het wild groeit. De soort dankt zijn wetenschappelijke naam aan de Italiaanse botanicus Giuseppe Moretti en oerbotanicus Linnaeus. De genusnaamgeving van de laatste verwijst naar de klokvormige bloemetjes, want campanula is Latijn voor ‘klokje’. Terwijl Moretti in 1824 met de soortaanduiding isophylla simpelweg verwijst naar de gelijke bladgrootte rond de bloemen: van het Griekse isos van ‘gelijk’ en phyllon van ‘blad’.
De plant heeft in het wild veel opvallende vaalblauwe bloemen, maar is veredeld verkrijgbaar in meerdere bloemkleuren: in zuiver wit, van intens blauw tot lila en in de tweekleurencombinatie met vaak een witte kern en blauwe rand. Juist deze bicolor-bloemvariant roept sterke associaties op met sterren en handelaren prijzen de ster van Bethlehem aan als ‘een prachtige en verfijnde plant die een vleugje elegantie toevoegt aan elke tuin of binnenruimte’. De plant zou symbool staan voor ‘dankbaarheid’, wat zeker helpt voor toepassing in boeketten bij jubilea en verjaardagen.
MISPLAATST
De ster van Bethelem komt niet inheems voor in de buurt van Palestina (Systematic Botany, 2006) en bloeit wel lang – van mei tot september –, maar is niet winterhard. Dat alles maakt de plant een misplaatst kerstsymbool en hij wordt in de kersttijd dan ook volledig overklast door de uit Midden-Amerika afkomstige kerstster (Euphorbia pulcherrima: zie Nomen, Bionieuws 21, 2009) met haar felrode schutbladen. Ze zijn beide vooral in de markt gezet voor alle Dwazen uit het Westen.