Door Aafke Kok - FOTO: IMAGESELECT - 05-09-2025 - Nomen
Wilde vanille heeft in de toekomst mogelijk een bestuivingsprobleem. Dat raakt uiteindelijk ook de voedselindustrie.
Vanille doet het goed in roomijs en andere zoetigheden, maar de toekomst van het bolletje vanille is onzeker. Met vanille zelf gaat het namelijk minder goed. Het plantje gaat het lastig krijgen onder toenemende klimaatopwarming, onder meer doordat bestuivers van wilde vanille straks steeds minder in hetzelfde gebied voorkomen als de plant. Dat blijkt uit onderzoek van overwegend Vlaamse botanici (Frontiers in Plant Science, 3 juli). Hoewel sommige vanillesoorten onder toekomstige klimaatscenario’s juist een groter gebied kunnen bestrijken, neemt het habitat van hun bestuivers structureel af. De overlap tussen het leefgebied van bestuiver en bestuifde krimpt daardoor.
Voor de voedselindustrie is dat niet direct een probleem, want telers bestuiven vanille met de hand. Wilde vanille vormt alleen wel een dankbare bron van varianten die bestand zijn tegen bijvoorbeeld ziekten of droogte. Telers putten graag uit die genetische diversiteit van wilde vanillesoorten als het slecht gaat met hun gewas.
In zoete toetjes en andere met vanille verrijkte lekkernijen zit meestal Vanilla planifolia . Juist deze soort gaat in het wild een onzekere toekomst tegemoet, omdat voor zover bekend alleen de groene orchideeënbij Euglossa dilemma deze vanillesoort bestuift. De overlap tussen hun leefgebieden neemt onder verschillende klimaatscenario’s met zo’n 60 tot 64 procent af.
Kleine peul
Genusnaam Vanilla is een afgeleide van het Spaanse woord vainilla , wat ‘kleine peul’ betekent. Ook soortstoevoeging planifolia slaat op het uiterlijk van de plant; het is Latijn voor ‘platte bladeren’. De soort staat overigens ook wel bekend als V. fragans . Fragans betekent ‘zoet ruikend’ en was daarmee op zich passend, maar de Amerikaanse botanicus Oakes Ames bedacht deze naam pas in 1924, terwijl de Engelse botanicus Henry Andrews de soort al in 1808 onder V. planifolia had beschreven. V. planifolia kreeg daarom prioriteit. De plant zelf kan qua bescherming wellicht ook wat prioriteit gebruiken.
Zie ook:
-Climate crisis could force wild vanilla plants and pollinating insects apart, threatening global supply - Frontiers Science News, 3 juli 2025