Door Aafke Kok - FOTO: DAVID PETERMAN - 24-04-2021 - Paleobiologie
Computermodel van een kamerwand van ammoniet Menuites oralensis, dat als basis diende voor een 3D-geprint model.
Een ingewikkeld gevormde ammonietwand houdt meer water vast, laten plastic modellen zien.
De complexe structuur van kamerwanden in ammonietschelpen hielp ammonieten hun drijfvermogen te controleren. Dat stelt een Japans-Amerikaans team van wetenschappers 13 april in Scientific Reports. Daarmee bieden ze een alternatief voor de hypothese dat de sterk kringelende wanden als een steunpilaar dienen om waterdruk te weerstaan.
Aangezien levende ammonieten ontbreken en fossiele exemplaren vaak gevuld zijn met gruis, besloten de onderzoekers ammonietonderdelen na te maken met een 3D-printer. Ze bouwden losse kamers na en cilindervormige schelpen met een enkele kamerwand. De structuur van de kamerwanden baseerden ze op ammonietsoorten met uiteenlopende complexiteit; gedurende de 340 miljoen jaar dat ammonieten de oceanen bevolkten, werden de sutuurlijnen – naden waarlangs de wanden lopen die de spiraalvormige schelpbuis in kamers verdelen – steeds kronkeliger. Om de plastic modellen wat natuurgetrouwerte maken brachten de onderzoekers een laagje van het cellulosemengsel aan waarmee Nautilus-inktvissen, nu levende verwanten van ammonieten, hun kamerwanden bekleden.
Door nu simpelweg de modellen te wegen voor en na onderdompeling in water, berekenden de onderzoekers hoe goed de verschillende wanden water kunnen vasthouden. Er blijkt een stuk meer water te ‘plakken’ aan flink kronkelende exemplaren, een effect dat nog sterker wordt bij grotere kamers. Vermoedelijk gebruikten ammonieten het extra water als ballast om niet omhoog te drijven, als reserve om hun drijfvermogen aan te passen, of om makkelijker mee naar beneden te bewegen.