Door Gert van Maanen - Foto: StockSnap from Pixabay - 31-10-2025 - Nieuws
Foto: StockSnap from Pixabay
Het aantal studenten dat begint met een hbo-bachelor in de biowetenschappen daalt dit jaar met 5,5 procent. Een daling die niet simpel is toe te schrijven aan een demografisch effect.
De daling aan instroom bij biologisch getinte hbo-bachelors is dit jaar fors: er starten dit jaar 2.852 eerstejaars met een voltijd hbo-opleiding, maar liefst 5,5 procent minder dan de 2.991 in 2024. Een negatieve trend die langdurig lijkt: sinds 2020 is de terugloop zelfs bijna 22 procent. Een daling die niet alleen is toe te schrijven aan een demografisch effect, want die is dit jaar ‘slechts’ verantwoordelijk voor min 3 procent. Volgens de OCW-Referentieraming 2025 daalt het totaal aantal eerstejaars hbo-studenten dit jaar met 3 procent, van 83.200 in 2024 naar 80.700 nu. Een demografische trend die zich volgens deze raming in verlichte vorm doorzet: over vijf jaar beginnen naar schatting in totaal 77.900 eerstejaars met een hbo-bachelor, 3,5 procent minder dan nu. Dit jaar vallen de klappen – landelijk gezien – vooral bij de opleidingen applied science (min 20 procent), biotechnologie (min 12,5 procent) en bio-informatica (min 10 procent). Opleidingen die in tien jaar qua instroom bijna gehalveerd zijn. Ook bij de landelijk grootste bacheloropleiding biologie en medisch laboratoriumonderzoek (bml) is dit jaar sprake van teruggang: min 4 procent, van 1.635 in 2024 naar 1.572 eerstejaars nu. Dit blijkt uit de inventarisatie van instroom aan voltijdstudenten die Bionieuws traditiegetrouw in oktober houdt onder onderwijsdirecteuren en -coördinatoren van hbo-opleidingen biowetenschappen (zie diagrammen).
Keuzegids
Vrijwel geen enkele respondent meldt een verklaring voor de hoge terugval. Misschien profiteert de bml-opleiding van Avans Hogeschool in Breda, die een opmerkelijke instroomstijging van bijna 20 procent doormaakt, van de tweede plaats als ‘best beoordeelde grote hogeschool’ in de Keuzegids hbo 2025 . Dat is echter niet de reden die medisch bioloog en opleidingscoördinator Robert Sijbrandi noemt. ‘Het verschil zit hem er vooral in dat we vorig jaar tijdens de eerste vier weken al best veel uitval hadden, maar dit jaar veel minder’, aldus Sijbrandi. ‘Een reden voor het verschil in uitval die eerste maand hebben we niet, het lijkt toeval.’ Dat een hoge score in de keuzegids niet garant staat voor een hogere instroom, blijkt wel bij Zuyd Hogeschool in Heerlen/Geleen die in de keuzegidsen van 2025 én 2026 als beste hogeschool uit de bus kwam. Maar ook daar daalt het aantal eerstejaars applied science met bijna 8 procent, van 65 naar 60 studenten.
De landelijk grootste biologische hbo-opleiding bml kent regionaal een wisselend beeld, van de eerdergenoemde stijging met 20 procent bij Avans Hogeschool in Breda tot een daling met 29 procent bij Saxion Hogeschool in Enschede en Deventer. Daar stromen dit jaar tezamen 36 minder eerstejaars in dan de 125 van 2024. Teamleider bml Robert Brink van Saxion meldt ‘verrast te zijn door de grote daling’ en heeft hiervoor ‘geen duidelijke verklaring’. Ook de opleidingen biotechnologie en bio-informatie vertonen regionaal een grote variatie aan instroom. In Amsterdam (InHolland) stijgt het aantal eerstejaars biotechnolgie met 13 procent, terwijl in Leeuwarden (Van Hall Larenstein/NHL Stenden) juist 36 procent minder studenten beginnen. Bij bio-informatica scoren Hanzehogeschool Groningen (min 41 procent) en Hogeschool Arnhem Nijmegen (min 33 procent) een sterke daling, terwijl Hogeschool Leiden – na de dip van vorig jaar – weer een stijging van 21 procent doormaakt, van 52 naar 63 eerstejaars. Volgens opleidingsmanager Nicole Almering mede te danken aan de investering in voorlichting op vo- en mbo-scholen. ‘We hebben een nieuwe website met veel informatie en filmpjes van studenten, die meer wordt bezocht dan voorheen’, aldus Almering. Ook is in samenwerking geintensiveerd met mboRijnland en het Middelbaar Laboratorium Onderwijs om de ‘instroom, aansluiting en zichtbaarheid vanuit het mbo te vergroten’.
Opleving
Een sterk wisselend beeld kent ook de tweedegraads lerarenopleiding biologie, die na een lichte opleving in 2024, nu weer een dalende instroom heeft van 4 procent: van 226 naar 217 eerstejaars. Hierbij kent Hogeschool Utrecht de grootste opleving, plus 50 procent, terwijl bij NHL Stenden Hogeschool nu maar twaalf eerstejaars met de lerarenopleiding biologie beginnen: min 40 procent. In de categorie nieuwe opleidingen valt nog te melden dat bij HAS Green Academy in Den Bosch zich 83 studenten inschreven bij de kersverse tweejarige hbo-opleiding associated degree (AD) ecologie. Ook Hogeschool Rotterdam (HR) meldt dat zich voor het eerst twee studenten hebben aangemeld voor de AD-lerarenopleiding biologie. ‘Een opleiding van twee jaar die je opleidt tot docent derdegraads’, meldt de HR-vakgroepcoördinator biologie Tom Ansen. ‘Je mag dan zelfstandig voor de klas staan maar ontwikkelt geen lessen/toetsen en bent niet eindverantwoordelijk over het curriculum.’
‘We hebben een nieuwe website met veel informatie en filmpjes van studenten, die meer wordt bezocht dan voorheen’