DOOR AAFKE KOK - Foto: Nastacia Goodwin - 10-02-2023 - Zoölogie
Oxytocine leek een sociaal makend wondermiddel, maar bij nader inzien hebben prairiewoelmuizen het voor hun sociale ontwikkeling helemaal niet nodig.
Dementie? Autisme? Schizofrenie? Knuffelhormoon oxytocine belooft bij al deze aandoeningen wonderen te verrichten. Of... misschien toch niet. Amerikaanse neurobiologen toornen in Neuron van 27 januari aan het fundament van deze belofte. Zo essentieel blijkt oxytocine namelijk helemaal niet te zijn bij de ontwikkeling van sociaal gedrag. Het is nota bene het favoriete proefdier van oxytocine-onderzoekers, de monogame en levenslang paartjes vormende prairiewoelmuis (Microtus ochrogaster), dat het veelbelovende beeld van oxytocine doet kantelen.
De prairiewoelmuis blijkt in sociaal opzicht namelijk prima af te zijn zonder knuffelhormoon. Door embryo’s te bewerken met Crispr, creëren de Amerikanen prairiewoelmuizen zonder functionele oxytocinereceptoren. Die rigoureuze uitbanning van oxytocinesignalering heeft totaal geen effect op het vermogen van de dieren om paartjes te vormen. De band is bij zo’n paartje knuffelhormoonloze woelmuizen bovendien net zo sterk als bij controledieren – wat de onderzoekers ook aan testen proberen, partners blijven elkaar trouw. Ook bij het baren van jongen ontstaan geen problemen door oxytocinegebrek en de ouderzorg verloopt normaal. Alleen de hoeveelheid geproduceerde moedermelk laat te wensen over. Maar zelfs dat is opmerkelijk: bij eerdere studies in muizen leek melkproductie zonder oxytocine in het geheel onmogelijk. Hoe kan het dan dat oxytocine bij eerder onderzoek een sociaal makend wondermiddel leek? Wellicht hadden voorgaande studies last van bijeffecten van medicijnen die oxytocinesignalering moesten manipuleren, zo suggereren de Amerikanen. Hun Crispr-methode schakelt het knuffelhormoon bovendien al uit als woelmuizen nog maar een embryootje zijn; dat geeft wellicht andere resultaten dan bij een woelmuis die al zijn hele leven aan het knuffelhormoon gewend is.
De prairiewoelmuis blijkt in sociaal opzicht namelijk prima af te zijn zonder knuffelhormoon
Liefde maakt blind en ook oxytocine lijkt bij nader inzien toch wat minder aantrekkelijk te zijn voor van therapieën dromende wetenschappers, koosnaampje of niet. Een harde boodschap, en dat met Valentijnsdag voor de deur.