DOOR STEIJN VAN SCHIE - FOTO: IMAGESELECT, VJ ANDERSON & SAVANAH WALKER - 26-05-2023 - Zoölogie
Door te vluchten van zijn natuurlijke vijanden, loopt de rode lynx recht in de armen van een andere toppredator: de mens.
Coyotes en rode lynxen vluchten uit angst voor hun natuurlijke vijanden naar bewoond gebied, maar begeven zich daarmee naar het hol van de leeuw.
Om te ontkomen aan grote carnivoren als wolven en poema’s, trekken coyotes en rode lynxen veelal naar door mensen bewoond gebied. Een veilige haven is dat allerminst: mortaliteit door mensen blijkt daar drie keer hoger dan door de carnivoren waarvoor ze aanvankelijk vluchtten. Dat concluderen Amerikaanse biologen 19 mei in Science door de vier diersoorten in de staat Washington te volgen met gezenderde halsbanden. Mogelijk is er sprake van een ecologische val, waarbij coyotes en rode lynxen een habitat kiezen waarin hun fitness lager is dan in andere beschikbare habitats.
Een coyote (Canis latrans), gefotografeerd in het westelijk deel van de staat Washington. Foto: VJ Anderson
Het fenomeen dat dieren een veilig onderkomen (hopen te) vinden in de nabijheid van de mens, het zogeheten human shield effect , is niet nieuw. Zo zoeken elanden in Yellowstone National Park actief de nabijheid van wegen op om hun jongen te baren; voor hen gevaarlijke grizzlyberen komen daar doorgaans niet (Biology Letters, 2007). En vrouwelijke grizzlyberen met jonkies zoeken tot op zekere hoogte de nabijheid van mensen op om infanticide door agressieve mannelijke soortgenoten te voorkomen (Proceedings of the Royal Society B, 2016).
Toch vermoeden de onderzoekers dat het lang niet altijd goed uitpakt. Vooral niet voor mesopredatoren, die zich in tegenstelling tot toppredatoren doorgaans minder schuw opstellen tegenover de mens en tegelijkertijd minder goed beschermd zijn. Daardoor vallen ze buiten beschermde gebieden makkelijk ten prooi aan bijvoorbeeld jacht, vallen en verkeersongelukken.
ANGST
Het noordelijk deel van Washington State in de Verenigde Staten is zo’n niet beschermd en landelijk gebied, waar mensen, wolven (Canis lupus) en poema’s (Puma concolor), en coyotes (Canis latrans) en rode lynxen (Lynx rufus) – respectievelijk super-, top- en mesopredatoren – het landschap delen. De biologen zenderen daarom alle vier de carnivoren, analyseren hoe ze ten opzichte van elkaar en in relatie tot menselijke activiteiten bewegen en hoe ze eventueel aan hun einde komen. Daaruit blijkt inderdaad dat coyotes en rode lynxen zich uit angst voor hun natuurlijke vijanden naar menselijk gebied bewegen en daarvoor een hoge prijs betalen.
Opname van een met een zender uitgeruste coyote uit de studie, genomen met een cameraval. Bron: Savanah Walker.
Een mogelijke reden voor dit gedrag is dat er in nabijheid van mensen simpelweg meer voedselbronnen beschikbaar zijn, waardoor hun fitnes daar alsnog hoger is – zeker wanneer ze vooral ‘s nachts op zoek gaan naar voedsel en het risico op een conflict met mensen kleiner is. Een andere mogelijke verklaring is dat coyotes en rode lynxen het risico van mensen niet goed kunnen inschatten, bijvoorbeeld doordat de meeste dieren bij contact met de mens sterven. In dat geval blijven er te weinig individuen over die eventueel aangeleerd vermijdingsgedrag door kunnen geven aan de volgende generatie.
‘Hoewel het niet duidelijk is wat de onderliggende gedrags- en evolutionaire processen zijn, benadrukt de studie de ecologische implicaties van menselijke invloed op de relaties tussen meerdere trofische niveaus’, schrijven de twee Australische ecologen Chris Darimont en Ishana Shukla in een bijgevoegd perspective in Science. ‘Toekomstig onderzoek moet uitwijzen of de mismatch tussen gedrag en sterfte van ecologisch invloedrijke soorten wijdverspreid is.