Ook kwallen kunnen leren

Met zijn 24 oogjes weet de dooskwal zich langs mangrovewortels te manoeuvreren.

Ook al hebben kwallen geen brein, ze kunnen wel leren van ervaringen uit het verleden.

Het is wetenschappers gelukt Caribische dooskwallen (Tripedalia cystophora) te trainen om obstakels te herkennen en te ontwijken (Current Biology, 22 september). In tegenstelling tot veel andere kwallensoorten hebben dooskwallen een complex visueel systeem met maar liefst 24 ogen, verdeeld over vier organen genaamd rhopalia. Het dier gebruikt zijn zicht om in het troebele water van de mangrove tussen boomwortels te manoeuvreren.

Simuleren
De onderzoekers brachten op het glas van een rond aquarium grijze en witte strepen aan om de natuurlijke habitat van de kwal te simuleren, waarbij grijze strepen mangrovewortels nabootsen die ver weg lijken. Ze observeerden de kwal gedurende 7,5 minuut. In eerste instantie botste de kwal nog regelmatig tegen de ver weg lijkende strepen, maar aan het eind van het experiment vergrootte de kwal de afstand tot de muur met ongeveer 50 procent en halveerde het contact met de muur.

Vervolgens isoleerden de onderzoekers een rophalium, brachten grijze strepen dichterbij het orgaan en maten de afgegeven impulsen. Waar het orgaan normaal gesproken bij nadering van obstakels elektrische signalen afgeeft die de pulserende beweging van de kwal bepalen, bleef dat effect uit. Maar wanneer de onderzoekers elektrische schokken toedienden om een botsing te simuleren, bleek het orgaan ervan te leren en de signalen wel af te geven. De bevindingen gaan in tegen de heersende gedachte dat voor leren een centraal brein nodig is.