Door Aafke Kok - Foto: Flickr/Catching The Eye - 02-02-2024 - Zoölogie
Breedvoetbuidelmuizen hebben eenmalig drie weken de tijd om nakomelingen te genereren. Slaap moet daarvoor wijken.
Een romantische nacht die de slaap wat verstoort klinkt allicht niet verkeerd, maar breedvoetbuidelmuizen maken het wel heel bont. In het drie weken durende paarseizoen slapen mannetjes nacht na nacht gemiddeld steeds drie uur minder dan normaal. Een internationaal team, inclusief de Groningse slaaponderzoeker Peter Meerlo, noteert dit indrukwekkende slaapgebrek in Current Biology van 25 januari.
Bewegingsmeters en bloedwaardes bij in het wild levende Antechinus swainsonii-buidelmuizen laten zien dat mannetjes in het paarseizoen een stuk actiever zijn dan normaal. Gemiddeld leveren ze zo’n drie uur slaap in. Elektrofysiologische metingen bij in het lab gehouden buidelmuizen bevestigen dat beeld. Ook verwante A. agilis -mannetjes nemen het niet zo nauw met hun slaap, suggereren bloedwaardes. Vrouwtjes raken enigszins verstoord, maar bij hen valt het slaapgebrek mee.
De buidelmuismannetjes hebben het er voor over, want seks is voor hen belangrijker dan slapen. In het paarseizoen dan, want normaal gesproken hechten ze heus waarde aan slaap. Niet slapen levert immers allerhande problemen op. Alleen doen die problemen er in het paarseizoen niet meer zoveel toe. Na die drie weken leggen de mannetjes namelijk sowieso het loodje.
Vrouwtjes raken enigszins verstoord, maar bij hen valt het slaapgebrek mee
Breedvoetbuidelmuizen leven kort: vrouwtjes twee jaar, mannetjes slechts een jaar. In dat ene jaar hebben de mannetjes één kans om zich voort te planten, in het paarseizoen. De onderlinge competitie is hard. Dat de mannetjes dan überhaupt nog slapen, geeft wel aan hoe belangrijk slaap eigenlijk is. Na een wekenlange uitputtende strijd om nageslacht te bewerkstelligen is het letterlijk afgelopen voor ze. Waarom de buidelmuismannetjes direct na het paarseizoen overlijden is onduidelijk. Van de in het lab gehouden A. swainsonii-mannetjes bleven juist de dieren met het meeste slaapgebrek wel in leven. Al is slaaptekort behoorlijk ongunstig – behalve voor de seks dan –, de doodsoorzaak zal het ook niet zijn.