DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO: STEVEN KOVACS - 15-03-2024 - Zoölogie
Het sierlijke mariene vleugelslakje Clio recurva strijdt met Nederlandse steun voor de eretitel Weekdier van het Jaar en maakt zo kans in een sequencer te belanden.
‘Ze lijken helemaal niet op een typische slak! Ze hebben een prachtige driehoekige golvende schelp die tot 3 centimeter lang kan worden. Deze schelpen waren in de 19de eeuw kostbaar handelswaar. Hun slakkenvoet is geëvolueerd tot twee vleugels waarmee ze als vlinders door het water ‘vliegen’.’ Marien evolutiebioloog Katja Peijnenburg van Naturalis en de Universiteit van Amsterdam is welhaast lyrisch over haar geliefde vleugelslakje Clio recurva, een vrij in het zeeplankton rondfladderende pteropode uit de klasse Gastropoda (slakken). Ze nomineerde de zeevlinder bij de Mollusk of the Year -verkiezing. Clio recurva is nu een van de vijf finalisten waarop iedereen tot 14 april een stem kan uitbrengen (www.senckenberg.de/en/molluscoftheyear2024).
Voor Peijnenburg en postdoc Paula Ramos-Silva zou een overwinning van Clio recurva goed uitkomen, want zij willen graag achterhalen hoe de unieke schelpen van helicale aragonietvezels evolutionair zijn ontstaan. Hierbij werken ze aan eiwitten en transcriptomen, maar als het genoom van het vleugelslakje dankzij de uitverkiezing compleet in kaart wordt gebracht, zijn die puzzelstukjes beter te plaatsen. Belangrijk, want juist aragoniet maakt vleugelslakjes extra gevoelig voor oceaanverzuring en deze zeevlinder is daarvoor dus een heldhaftige indicatorsoort.
Het zeeslakje is ook een van de weinige bewoners van de zeekolom die hydroïden – holtedieren waartoe poliepen, kwallen en anemonen behoren – laten meeliften op het harde substraat van hun schelp. Hierdoor is sprake van een bijzondere co-evolutie van holtedieren en vleugelslakjes. Ook de wetenschappelijke naamgeving van Clio recurva roept welhaast om uitverkiezing.
De soortaanduiding recurva verwijst nog simpel naar de golvende, achterovergebogen schelpvorm. Linnaeus vernoemde het genus echter al in 1767 naar de dochter van Zeus en Mnemosyne: de muse en godin van heldendichten Clio, een directe verwijzing naar ‘beroemd maken’. Stem dus en help mee een heldhaftige zeevlinder wereldberoemd te maken.
Verkiezingsposter Naturalis:
