Door Maartje Kouwen - FOTO: IMAGESELECT - 05-07-2024 - Zoölogie
Een kampeervakantie in Zuid-Europa is niets vergeleken met de reis die de kampioen langeafstandzwemmen elk jaar aflegt.
Ze worden geroemd om het gezang dat mannetjes in de paartijd laten horen, bewonderd om de spectaculaire sprongen uit het water en bestudeerd voor het luchtbellengordijn dat ze om een school vissen kunnen blazen. Maar de bultrug Megaptera novaeangliae is óók kampioen langeafstandzwemmen. Jaarlijks reizen de walvissen van de koude Arctische gebieden naar tropische wateren om daar hun jongen groot te brengen. Een retourtje Frankrijk met de sleurhut deze zomer valt in het niet bij deze migratieroute van soms wel 10.000 kilometer.
Zelfs met deze lange reis is de bultrug overigens officieel geen recordhouder in zee meer. Hij werd van zijn plek gestoten door een witte haai, die in negen maanden tijd meer dan 11.000 kilometer aflegde. Wel heeft hij nog andere records op zijn naam staan, waaronder relatief grootste hoeveelheid blubber en die van langste ledematen: zijn borstvinnen tikken de 5,5 meter aan.
Aan die borstvinnen dankt de bultrug ook zijn wetenschappelijk naam. De genusnaam Megaptera is een samentrekking van het Griekse mega en ptera dat respectievelijk groot en vleugels betekent. Novaeangliae verwijst naar Nova Anglia oftewel Nieuw-Engeland aan de Amerikaanse noordoostkust, waar de Franse zoöloog en naamgever Mathurin Jacques Brisson in 1756 voor het eerst een bultrug spotte.
Bochel
De naam bultrug verwijst niet naar de bulten op zijn kaak, maar naar zijn rugvin die paradoxaal genoeg juist niet zo opvalt. Als hij duikt, vormt zijn rug een typische bochel. Maar het zijn de borstvinnen en staartvin waaraan onderzoekers individuele bultruggen kunnen herkennen.
De lange reis van de bultrug betekent dat hij onderweg op veel plekken te zien is. Het is dan ook een van de meest waargenomen walvissen. Zelfs wie deze zomer niet ver de hort op gaat, heeft kans er een te spotten. Sinds 2003 worden er in de zuidelijke Noordzee steeds vaker bultruggen waargenomen, die hier een pitstop maken en een haring meepikken. In juni zwom er nog een voor de kust van Zandvoort.