Door Marit Bonne - FOTO: IMAGESELECT - 30-05-2025 - 5 vragen
Dit is een aflevering in de voorloper van de rubriek 5 vragen: QED. In deze rubriek stond één vraag centraal.
Foto: ImageSelect
Weerapps geven een voorspelling voor migraine- en reumaklachten, maar waarop zijn deze voorspellingen eigenlijk gebaseerd?
Vandaag: een zonnige dag, gemiddeld zo’n 18 graden. Onderaan de weerapp verschijnt een lichtgroen bolletje: mensen met reuma kunnen vanmiddag extra last krijgen. En mensen met migraine? Een ander bolletje kleurt donkerrood. Vanavond wordt het echt hoofdpijnweer. Althans, volgens de weerapp. In hoeverre beïnvloedt het weer migraine- en reumaklachten en hoe betrouwbaar zijn deze voorspellingen op weerapps?
Anekdotisch
Anekdotisch bewijs is er in overvloed: migrainepatiënten linken hoofdpijnweer vaak aan een verandering van luchtdruk. ‘Mensen rapporteren vaak dat ze een migraineaanval krijgen als het weer ineens omslaat of als ze op hoogte zijn’, vertelt hoogleraar neurologie Gisela Terwindt van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). ‘Als ze aan het skiën zijn, bijvoorbeeld.’
Vergelijkbare patiëntervaringen ziet reumatoloog Hanna van Steenbergen aan het LUMC. ‘Voor mensen met gewrichtsreuma en artrose is vooral vochtig en koud weer heel lastig’, vertelt ze.
Wat zegt de literatuur over de invloed van weer op migraine- en reumaklachten? Het KNMI haalt een Japans onderzoek uit 2015 aan. Hieruit blijkt dat een kwart van de deelnemers migraine had bij een sterke luchtdrukdaling; significant meer dan bij een andere luchtdruk.
Medicatiegebruik
Britse onderzoekers bevestigen de link tussen het weer en reumaklachten in de studie Cloudy with a Chance of Pain. Zij analyseerden data van bijna 2.500 mensen met reuma. De conclusie? Op vochtige en winderige dagen stijgt de kans op pijn met zo’n 20 procent. Maar tijdens deze studie namen ze medicatiegebruik niet mee, terwijl dit volgens Van Steenbergen reumaklachten juist wél sterk beïnvloedt. Grondig onderzoek naar de invloed van weer op migraine- en reumaklachten ontbreekt dus nog. Van Steenbergen vraagt zich bijvoorbeeld af of het weer de objectieve reumaontsteking beïnvloedt of juist de pijnbeleving van de patiënt. ‘We zien dat bij verschillende weertypes de ontstekingswaardes niet veranderen’, vertelt ze. ‘Maar mensen met reuma geven vaak aan meer pijn te hebben bij bijvoorbeeld kou, dus die pijnbeleving verandert wel.’
Een kwart van de deelnemers had migraine bij sterke luchtdrukdaling
Neuroloog Gisela Terwindt vindt het daarom belangrijk om de ervaringen van patiënten mee te nemen. ‘Er kan een kern van waarheid in zitten en dat verdient gedegen onderzoek’, vertelt ze. Binnen haar onderzoeksgroep onderzoekt arts-onderzoeker Nancy van Veelen daarom hoe je precies een migraineaanval kunt voorspellen. Deelnemers hielden een hoofdpijndagboek bij, dat AI-expert Marieke Vinkenoog koppelde aan weerdata van het KNMI. Of het weer een migraineaanval kan voorspellen? ‘Het korte antwoord is nu nog nee’, vertelt Van Veelen. Maar, gaat ze verder, de weerdata waren grof. In een vervolgstudie gebruiken het LUMC en datawetenschappers van het LIACS Leiden daarom AI-technieken én lokale weerdata van individuele deelnemers. ‘Hierdoor hopen we de invloed van het weer op migraineaanvallen nog preciezer te meten en voorspellen.’
Vraagtekens
De wetenschappers zetten hun vraagtekens bij de voorspellingen van migraine- en reumaklachten van weerapps. Van Steenbergen fronst bij het zien van de reumaklachtenvoorspellingen. ‘Wat bedoelen ze hier met reuma?’, vraagt ze zichzelf af. ‘Het is zo’n diverse groep’, gaat ze verder. ‘Ik weet niet of ze het hier hebben over ontstekingsreuma, fibromyalgie, artrose of allemaal.’
Ook Terwindt haalt haar wenkbrauwen op. ‘De migrainevoorspellingen op weerapps slaan nergens op’, vertelt Terwindt. Datawetenschapper Vinkenoog knikt instemmend. ‘Het is niet realistisch om een voorspelling te doen over migraineklachten op zo’n grote schaal’, vult zij aan. ‘Daar zijn we qua modellen nog lang niet.’
Dwarse vragen van leerlingen?