DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO: MOEBIUS - 04-07-2025 - Zoölogie
Het betrokken Uros-souvenir met een gestyleerde Titicacakikker (Telmatobius culeus)(??) en Andesflamingo (Phoenicoparrus andinus). Foto: Moebius.
Een toerist die het Titicacameer bezoekt, moet wel over veel eelt op het hart beschikken om geen souvenir te kopen. Op de ‘rieteilandjes’ van drijvende zeggen onthalen Uros-families de toeristen met zoveel gastvrijheid dat het lastig is helemaal niks te kopen van alle uitgestalde huisvlijt: gevlochten rietbootjes en vooral veel kleurrijk gewoven kledingstukken of wandkleden. Vrijwel allemaal spullen waar je niks aan hebt, maar gelukkig wisten wij vorig jaar de aanschaf te beperken tot een makkelijk oprolbaar hoesje met afbeeldingen van een vogel (de Andesflamingo, Phoenicoparrus andinus) en – ik weet het niet helemaal zeker – symbolische weergaven van de Titicaca- of scrotumkikker (Telmatobius culeus, zie Nomen, pagina 20).
Niet gek, want daarmee zijn op één hoesje twee iconische, zeldzame en endemische soorten in een souvenir gevangen, zonder leed voor de betrokken dieren. Dat laatste is niet vanzelfsprekend, want tot voor kort kregen toeristen in die regio ook vaak groene ‘libidoverhogende’ smoothies voorgezet waarin naast macaknollen en wortels ook geblenderde Titicacakikkers zaten. Om de illegale vangst van kikkers te beteugelen en meer waardering voor dit zeldzame amfibie te kweken bracht de Peruaanse centrale bank in 2019 een herdenkingsmunt van 1 sol uit met een afbeelding van de Rana gigante del titicaca. Een moedige poging want de kikker werd in 2013 door de Ugly Animal Preservation Society nog uitgeroepen tot de op drie na lelijkste diersoort ter wereld.
De kikkermunt werd door de lokale bevolking rond het Titicacameer echter zeer positief gewaardeerd (Herpetology Notes, 2023) en is inmiddels zo’n 17 keer zoveel waard als de oorspronkelijke dagwaarde. De aandacht voor de kikker heeft ook geleid tot de lokale productie van kikkersouvenirs: gebreide kikkerspeeltjes, -mutsjes en -vingerpoppetjes. Nu velen van ons op het punt staan om ons kikkerlandje weer te verlaten voor een bezoek aan exotische oorden, misschien een goed moment om in het achterhoofd te houden als er straks haast onvermijdelijk een herinnering mee naar huis moet. Ons Titicacahoesje is inmiddels gevuld tot kussen en levert in ieder geval ons een prima steuntje in de rug.
Gert van Maanen hoofdredacteur Bionieuws