DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO: MARTIJN DE JONGE - 02-03-2020 - Zoölogie
Zeearendman Z663 (links) en zijn partner zeearendvrouw AF19 landen op hun favoriete uitkijkboom in de IJsseldelta. Ze zijn het best gemonitorde zeearendpaar van Nederland en hebben sinds 2011 negen jonge zeearenden op de wereld gezet. Foto: Martijn de Jonge
In De zeearend in Nederland neemt natuurfotograaf Martijn de Jonge zijn lezers mee in het meeslepende verhaal hoe deze enorme roofvogel hier vaste voet aan de grond wist te krijgen.
‘In rap tempo is het aantal in Nederland nestelende zeearenden opgelopen van één paar in 2006 tot vijftien paren in 2020. Aanvankelijk kende de zeearend in ons land een voorzichtige start maar vanaf 2016 zijn de remmen eraf. In 2017, 2018 en 2019 vlogen er respectievelijk dertien, veertien en veertien jongen zeearenden uit, meldt de Werkgroep Zeearend Nederland. Wie tegenwoordig een zeearend wil zien gaat in juli naar de Biesbosch of Oostvaardersplassen waar mooie kansen zijn om jagende volwassen zeearenden te zien of groepjes zeearendpubers die samenklitten om karpers te vangen’, schrijft natuurfotograaf en –publicist Martijn de Jonge in het voorwoord van De zeearend in Nederland . Het typeert het boek, dat bol staat van goed gedocumenteerde informatie, tips en werkelijk prachtige foto’s, op een vrij ingehouden manier gebracht.
Uitroeptekens!
Dat Martijn de Jonge een vogelliefhebber en bijna obsessieve volger van de zeearend is, verraadt zich in de uitroeptekens die met regelmaat opduiken: ‘mijn eerste zeearend!’, ‘een nieuw Pools record!’ en ‘beter één zeearend in de hand dan tien in de lucht!’. Het is hem vergeven, want De Jonge betoont zich een uitstekende gids die zijn lezers aan de hand meeneemt in het meeslepende verhaal hoe deze grootste en sterkste roofvogel Nederland wist te veroveren. Hierbij zet hij alle middelen in: zakelijke beschrijvingen, reportages, tabellen, grafieken en vooral onthutsend mooie foto’s van vliegende, zwemmende, jagende, landende en poserende zeearenden. De zeearend, witstaartarend of vliegende deur (Haliaeetus albicilla) was zo’n twintig jaar geleden een vrij zeldzame wintergast in Nederland.
De zes uit te zetten Poolse dierentuinvogels
waren 'bij navraag zwak, ziek en gehandicapt'
Met een spanwijdte van ruim 2 meter zijn zeearenden een imposante verschijning en tussen 1995 en 2000 deed het Wereld Natuur Fonds nog een aantal verwoede pogingen om deze roofvogels hier kunstmatig te introduceren. De Jonge beschrijft het internationale protest tegen deze plannen waarbij sprake was van het uitzetten van zes Poolse dierentuinvogels die ‘bij navraag zwak, ziek en gehandicapt’ waren. Dat zich op eigen kracht een paartje zeearenden vestigt in de Oostvaardersplassen en in 2006 hun eerste jong op Nederlandse bodem grootbrengt is een overwinning van de natuur en de rede. Het zijn volgens De Jonge de watersnoodrampen in de vorige eeuw die hier ‘het perfecte zeearendlandschap’ hebben geschapen, met veel ondiep voedselrijk water en stevige nestbomen’.
Fotograferen
In het boek komen vrijwel alle aspecten van de zeearend aan bod. De eigenschappen en het gedrag van de vogels, de historische bejaging en latere bescherming, het onderzoek aan de hand van ringen, foto’s, veren en gps, de doodsoorzaken, een nauwgezette reconstructie van de eerste vier generaties zeearenden in Nederland, een overzicht van de tien verwante soorten die de wereld bevolken, tot trivia over het zeearendbier van Rügen. Het boek is hiermee een imponerend complete biografie van de zeearend in Nederland en bevat ook nog eens tips om zelf deze dieren te spotten of fotograferen. Gezien de grote hoeveelheid superscherpe foto’s van vliegende zeearenden in het boek zal dat nog wel enige frustratie opleveren. ‘Het aantal foto’s met slechts een staart, vleugelpunt of deel van de kop zal overheersen’, waarschuwt De Jonge. ‘Bruikbare oefenobjecten zijn landende vliegtuigen op Schiphol’, adviseert hij, ‘ideaal om je skills mee aan te scherpen.’
DE ZEEAREND IN NEDERLAND – IN 15 JAAR NAAR 15 PAAR – Martijn de Jonge
KNNV Uitgeverij Hardcover,160 pagina’s, 24,95 euro