De tijd is rijp

Om echte transities te maken, heb je een crisis nodig. Aan crises is er momenteel geen gebrek. Naast de corona-, stikstof-, klimaat-, biodiversiteit- en demografische crisis komt er mogelijk binnenkort nog een fikse economische crisis bovenop. Dat maakt de tijd rijp voor verandering en niet helemaal toevallig liggen er in Den Haag en Brussel een hele stapel plannen en rapporten klaar die kringlooplandbouw vleugels kunnen geven. Zo presenteerde landbouwminister Carola Schouten in september 2018 het visiedocument Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden, met de onderkop Nederland als koploper in kringlooplandbouw, ligt er sinds juli 2019 het Deltaplan Biodiversiteitherstel Samen voor biodiversiteit en lanceerde Wereldnatuurfonds en Soorten NL in februari 2020 het Living Planet Report Nederland Natuur en landbouw verbonden. Daarnaast presenteerde het Adviescollege Stikstofproblematiek van Johan Remkes 8 juni haar eindadvies Niet alles kan overal over de langetermijnaanpak van de stikstofproblematiek.

Ogenschijnlijk staan in de Nederlandse politiek rond het eeuwige spanningsveld landbouw en natuur de neuzen redelijk dezelfde kant uit: de landbouw moet, links- of rechtsom, verduurzamen en natuurvriendelijker worden. En zelfs vanuit Brussel krijgt kringlooplandbouw de wind in de zeilen. Vanuit de eind 2019 gepresenteerde European Green Deal voor verduurzaming van de Europese economie is 20 mei een nieuwe biodiversiteit- en ‘van boer tot bord’-strategie vastgesteld die ‘natuur terug moet brengen in ons leven’ en zorgen voor ‘een eerlijk, gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem’. Hiervoor wil de Europese Commissie in 2030 onder meer het gebruik van chemische pesticiden en de nutriëntenverliezen met de helft terugdringen. Op papier is de tijd rijp, maar papier is geduldig.