Door Willy van Strien - Foto: Flickr/Tara Lemezis - 19-09-2020 - Gedragsbiologie
De machtstrijd van eikelspechten om een broedplek is spectaculair. Dat vinden de vogels zelf blijkbaar ook: aan belangstelling geen gebrek.
Eikelspechten voeren dagenlange oorlogen die toeschouwers trekken van heinde en verre. Amerikaanse verslaggevers die drie oorlogen bijwoonden, konden in het strijdgewoel de vogels niet uit elkaar houden. Maar door 36 vogels een radiozendertje om te binden en de signalen af te lezen konden ze de gebeurtenissen toch aardig volgen (Current Biology, 7 september). De spechten, die leven in het zuidwesten van de Verenigde Staten, Midden-Amerika en Colombia, vormen complexe netwerken van groepen. In zo’n groep hebben enkele mannen en vrouwen recht op voortplanting. Hun volwassen nakomelingen blijven vaak hangen als helpers.
Pleuris
Alles is vreedzaam totdat een van de broedende vogels overlijdt. Dan breekt de pleuris uit. Een tiental coalities van helpers uit naburige territoria stroomt toe om met geweld de positie te bemachtigen van het broedende groepje mannen of vrouwen dat door verlies is verzwakt. Sommige groepen komen vier dagen achtereen en ze knokken per dag gemiddeld drie, maar soms tien uur door.
Alles is vreedzaam totdat een van de broedende vogels overlijdt
Hun fanatisme is begrijpelijk, want de club die wint, kan gaan broeden. En dat is nog niet alles: de overwinnaars verwerven bovendien een schat. Een groep eikelspechten legt namelijk een voedselvoorraad aan door honderden gaten in een boom te hakken en daar een eikel in te proppen. Een territorium met grote voorraad is een felle strijd waard.
Schouwspel
Verbazingwekkender is dat ook meer dan dertig toeschouwers op het schouwspel afkomen, soms van kilometers afstand. Zij hebben niets te winnen; het zijn vogels die elders al een broedpositie hebben of vogels van het geslacht waarvoor geen plaats is vrijgekomen. Geboeid aanschouwen ze de machtstrijd van de zijlijn. Kennelijk is het zo spannend wat er allemaal gebeurt, dat ze hun eigen territorium gemiddeld een uur per dag onbeheerd achterlaten om op de hoogte te blijven.
Beelden van een vechtpartij tussen eikelspechten. Bron: Audubon-website.