Gevaren van een zalig kerstfeest - deel 1

Wie met de naderende feestdagen massaal bomen, ballen, drank en kaarsen in huis haalt, moet zich realiseren: dat is niet zonder risico’s! Bionieuws zet daarom vier mogelijke gevaren op een rijtje die men zich op de valreep van 2021 nog op de hals haalt.

Vraag: haal je met een kerstboom ook plaagdieren in huis?

In de Verenigde Staten is het blijkbaar een diepgewortelde vrees: dat je met een kerstboom ook allerlei plaagbeestjes het comfortabel verwarmde huis binnenhaalt. ‘U wilt er alles aan doen om ervoor te zorgen dat u een boom krijgt die zo vrij mogelijk is van insecten, zodat deze na december niet meer in uw huis rondhangen’, waarschuwt bijvoorbeeld de website Prevention. Blijkbaar kunnen er uit eitjes zelfs opeens bidsprinkhanen in opgetuigde kerstbomen opduiken. Uit voorzorg adviseren sommige websites daarom de bomen buiten met een stofzuiger plaagvrij te maken.

‘Dat is hier echt niet nodig. Europese kwekers van kerstbomen gebruiken vrijwel allemaal bestrijdingsmiddelen, waardoor de bomen haast steriel het huis binnenkomen. Je haalt met een kerstboom zeker geen hele dierentuin naar binnen’, aldus bioloog Leen Moraal, oud-medewerker van Alterra en nog steeds actief als expert insectenplagen in bomen. De kans dat er gevreesde balkenverslindende larven van boktorren met een kerstboom meeliften is volgens hem nihil, want die leven hooguit in boomstammen die al enkele jaren dood zijn. ‘Op de fijnspar tref je hoogstens drie minuscule beestjes aan: sparappelgalluis, groene sparrenluis en sparrenspintmijt. Die zijn zo klein dat de meeste huisvrouwen en –mannen ze niet eens opmerken’, aldus Moraal. ‘Een groene sparrenluis zit ook zo vastgezogen op de naalden dat het echt geen zin heeft daar met een stofzuiger op los te gaan.’

Vraag: geven kerstbomen allergische reacties?

Last van overmatig niezen, geïrriteerde ogen of rode uitslag rond de kerstdagen? Wie weet is het vrolijk klinkende kerstboomsyndroom de oorzaak. Het is geen officiële diagnose, maar wel een serieus onderzocht probleem. In 1970 trappen Canadese wetenschappers af met een artikel in Canadian Medical Association Journal. Ze vermoeden dat een levende boom in huis halen allergische reacties verergert, vanwege de schimmelsporen die zo’n boom meebrengt. En inderdaad, het aantal schimmelsporen per kubieke meter neemt behoorlijk toe met een boom in huis; onder meer van schimmelallergie-triggeraars Aspergillus, Penicillium, Cladosporium en Alternaria, zo valt te lezen in Annals of Allergy, Asthma, & Immunology (2011).

Alsof dat niet erg genoeg is bevat de hars van sparren en dennen een berucht allergeen: colofonium. Dit van pleisterallergie bekende stofje kan rode vlekken geven na aanraking. Ook in de lucht zwevende colofoniumdeeltjes kunnen uitslag veroorzaken.

Overigens kan ook een kunstkerstboom allergische reacties teweegbrengen, zo stelt de Duitse allergoloog Bettina Wedi in Deutsche Medizinische Wochenschrift (2016). Na langdurige opslag is het niet ondenkbaar dat zo’n boom een flinke hoeveelheid huisstofmijt of schimmelsporen verzameld heeft. Dat geldt overigens ook voor kerstboomversiering. Wie het zekere voor het onzekere wil nemen haalt dus helemaal geen boom in huis, aldus Wedi – al stelt ze ook dat kerstboomallergieën weinig voorkomen, en sowieso zelden bij mensen die voorheen nergens last van hadden.