Door Steijn van Schie - FOTO: JEFF KERBY - 07-07-2023 - Ecologie
Muskusossen voorkomen dat struiken op toendra’s met andere planten gaan concurreren voor ruimte, licht en voedingsstoffen.
Rendieren, muskosossen en andere grote grazers kunnen op toendra’s de door klimaatverandering ingezette achteruitgang in biodiversiteit dempen.
De aanwezigheid van grote herbivoren als rendier en muskusos dempen de achteruitgang in biodiversiteit van planten, korstmossen en schimmels op toendra’s. Dat concludeert een internationaal team biologen 22 juni in Science na vijftien jaar langlopende veldexperimenten nabij de plaats Kangerlussuaq op Groenland. Daaruit blijkt ook dat de terugloop in diversiteit samenhangt met oplopende temperaturen en smeltend zee-ijs.
De onderzoekers voeren exclosure-experimenten uit tussen 2002 en 2017, waarbij ze verschillende grote grazers al dan niet uitsluiten en sommige percelen experimenteel opwarmen. Ieder jaar brengen ze de biodiversiteit van planten, korstmossen en schimmels in kaart. Het aantal verschillende soorten gaat op alle percelen achteruit, maar in de afwezigheid van herbivoren gaat dat twee keer zo snel. Diversiteit neemt het langzaamst af op experimenteel opgewarmde percelen mét grazende herbivoren.
Domineren
Volgens de onderzoekers voorkomen rendieren (Rangifer tarandus) en muskusossen (Ovibos moschatus) onder meer dat struiken onder invloed van opwarming in een gebied groter worden en gaan domineren. Daardoor neemt de kans af dat struiken andere planten verdrukken doordat ze concurreren voor ruimte, licht en voedingsstoffen. Om de impact van klimaatverandering op toendra’s te dempen, is instandhouding of introductie van herbivoorpopulaties volgens de biologen dan ook van cruciaal belang.