Instappen op eigen risico

Om een stukje op een hommel mee te kunnen liften moet C. elegans eerst op zo’n vliegend insect terecht komen. Elektrostatische krachten helpen daarbij.

Een lift op een slak of lopend insect is voor Caenorhabditis elegans zo geregeld; daar klampen de microscopisch kleine wormpjes zich gewoon aan vast. Maar voor luxe vervoer op een langsvliegende hommel werkt deze instapmethode helaas niet. Gelukkig kent C. elegans een handig trucje, zo tonen Japanse biofysici 21 juni aan in Current Biology. De nematoden blijken in staat de sprong naar hommels te wagen door gebruik te maken van elektrostatische krachten.

Camera's
Dat C. elegans van plek verandert onder invloed van een elektrisch veld vermoeden de Japanners als ze hun gekweekte wormpjes steeds op het deksel in plaats van op de bodem van een petrischaaltje aantreffen. Camera’s bevestigen het idee van de biofysici: de nematoden klimmen niet zelf naar het deksel, maar belanden daar in één keer. Een proefje met al dan niet geladen glaselektrodes laat zien dat C. elegans hier alleen naartoe springt als er lading op de elektrode staat.

De nematoden klimmen niet zelf naar het deksel, maar belanden daar in één keer

Vervolgens nemen de Japanners de proef op de som: ze wrijven een (dode) aardhommel (Bombus terrestris) in met pollen van de Canadese guldenroede (Solidago canadensis), om ‘m een lading te geven die hij van nature ook heeft, en kijken of C. elegans hier met elektrostatische krachten naartoe springt. En inderdaad, als de hommel dichtbij genoeg is ‘vliegt’ er zo een wormpje zijn kant op. Soms zelfs meerdere wormpjes: stapels van naar schatting honderd wormpjes halen de hommel in een keer.

Uitgeschakeld
Hoe het mechanisme hierachter precies werkt weten de Japanners nog niet. Van andere nematoden is wel bekend dat ze minder elektrostatische sprongen maken als genen om het elektrisch veld aan te voelen zijn uitgeschakeld. Maar ach, dat maakt ook niet uit bij liften: het gaat erom dát er een lift is, niet hoe die geregeld is.