Personaliarubriek voor biologen voor 2024, tweewekelijks aangevuld.
SOORTGENOTEN 2024
John Haanen
Immunoloog John Haanen (1959), onderzoeksleider immuuntherapie bij het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek (NKI-AvL) ontving 21 november de tweejaarlijkse Bob Pinedo Cancer Care Award van 100.000 euro. Hij studeerde chemie en geneeskunde in Leiden en promoveerde daar in 1991 op onderzoek aan Mycobacterium-specifieke CD4+-helper-T-cellen. Haanen werkte daarna vanaf 1997 als postdoc en onderzoeker bij het NKI-AvL en is sinds 2008 bijzonder hoogleraar translationele immuuntherapie van kanker bij de afdeling klinische oncologie van het LUMC. In september ontving hij ook de ESMO Lifetime Achievement Award van de European Society for Medical Oncology.
Peter Tessarz
Biochemicus Peter Tessarz (1977) is in Nijmegen benoemd tot hoogleraar human biology. Hij studeerde biochemie aan de Witten/Herdecke Universiteit in het Duitse Noordrijn Westfalen en promoveerde in 2008 op onderzoek aan eiwitkwaliteit tijdens stress en veroudering aan de Heidelberg Universiteit. Tessarz werkte als postdoc in Cambridge bij het Britse Gurdon Institute voor ontwikkelings- en kankerbiologie en startte in 2014 zijn eigen onderzoeksgroep bij het Max Planck Instituut voor Biologie van Veroudering in Keulen.
Tom van Wezel
Klinisch moleculair bioloog Tom van Wezel van het Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek (NKI-AvL) is bij het LUMC in Leiden benoemd tot bijzonder hoogleraar moleculaire diagnostiek. Hij studeerde biologie in Leiden en promoveerde daar in 1998 op onderzoek aan een modelsysteem voor het risico op colorectale kanker bij het NKI. Hij werkte daarna als postdoc, patholoog en coördinator moleculaire diagnostiek.
ERC Synergy Grants
De European Research Council kende 5 november aan 57 onderzoeksgroepen ERC Synergy Grants van gemiddeld 10
miljoen euro toe voor oplossen van complexe wetenschappelijke problemen die meerdere disciplines bestrijken. Hierin participeren zes1 Nederlandse levenswetenschappers: neurowetenschapper Elia Formisano (UM), stamcelbioloog Gerald de Haan (Sanquin), moleculair microbioloog Edith Houben (VU Amsterdam), microbieel ecoloog Akos Kovács (UL), synthetisch bioloog Bert Poolman (RUG)1 en chemisch bioloog Grégory Schneider (UL).
1 Toegevoegd op 20 november 2024 (na deadline papieren uitgave): Bert Poolman.
Verschenen in Bionieuws 19 van 22 november 2024
Jaap van Hellemond
Medisch bioloog Jaap van Hellemond (1969) is in Rotterdam benoemd tot hoogleraar klinische parasitologie bij het Erasmus MC. Hij studeerde medische biologie in Utrecht en promoveerde daar in 1993 op onderzoek aan anaerobe stofwisseling van parasieten. Van Hellemond werkte als postdoc bij het Wellcome Centre for Parasitology van Glasgow University in Schotland en het Hubrecht Institute in Utrecht. Vanaf 2001 werkte hij als onderzoeker bij de Utrechtse faculteit diergeneeskunde en maakte in 2007 de overstap naar de afdeling Medische microbiologie en infectieziekten van het Erasmus MC in Rotterdam.
Nynke Hofstra
Milieuwetenschapper Nynke Hofstra (1981) is in Wageningen benoemd tot hoogleraar water systems and global change. Ze studeerde milieuwetenschappen in Wageningen en promoveerde in 2009 aan de University of Oxford op onderzoek aan Europese temperatuur- en neerslagdata tussen 1950 en 2006. Sinds 2008 is Hofstra werkzaam bij Wageningen Universiteit aan klimaatverandering en gezondheidsrisico’s, waarvoor haar onderzoeksgroep het Global Waterborne Pathogen-model ontwikkelde.
Paul Nurse
De Britse celgeneticus Paul Nurse (1949) is met overweldigende meerderheid van stemmen gekozen tot president van de Royal Society, het oudste wetenschappelijk gezelschap ter wereld en uitgever van diverse Proceedings, Biology Letters en Open Biology. Nurse ontving in 2001 een Nobelprijs voor zijn onderzoek aan de moleculaire regulatie van de celcyclus. Hij was president van de Rockefeller University in New York, directeur van Cancer Research UK en is tot juli 2025 nog algemeen directeur van het Francis Crick Institute in Londen.
Hannah van Zanten
Dierwetenschapper Hannah van Zanten (1983) is in Wageningen benoemd tot hoogleraar environmental systems analysis, als opvolger van bioloog en huidige rector Carolien Kroeze. Ze studeerde diermanagement aan Hogeschool Larenstein, dierwetenschappen in Wageningen en promoveerde daar in 2016 op onderzoek naar gebruik van reststromen in veevoer. Van Zanten ontving in 2018 een Veni-beurs en is sinds 2021 gasthoogleraar aan Cornell University in Ithaca, Verenigde Staten.
KNAW Early Career Award
Twaalf jonge en vernieuwende onderzoekers ontvangen 26 november een KNAW Early Career Award van 15 duizend euro en een kunstobject, onder wie neurofysioloog Jonne Doorduin (Radboudumc), bloedonderzoeker Suzanne Fustolo-Gunnink (Sanguin/UvA), vaatonderzoeker Kak Khee Yeung (Amsterdam UMC) en medisch biochemicus Christian Büll (RU).
Verschenen in Bionieuws 18 van 8 november 2024
Hester Biemans
Milieuwetenschapper Hester Biemans (1977) is in Wageningen benoemd tot buitengewoon hoogleraar integrated assessment of water and crop production. Ze studeerde technische natuurkunde aan de Universiteit Twente, natuurwetenschappelijke milieukunde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en promoveerde in 2012 in Wageningen op onderzoek naar watertekort en voedselproductie. Biemans werkte van 2003 tot 2006 bij het Planbureau voor de Leefomgeving en is sindsdien werkzaam bij Alterra (nu: Wageningen Environmental Research). Ze ontving in 2023 een ERC Consolidator Grant van 2 miljoen euro voor onderzoek naar water- en voedselzekerheid in Azië.
Marcel Prins
Moleculair bioloog Marcel Prins (1968) is benoemd tot Global Head Product Strategy bij de agrobiotechnologische multinational Syngenta. Hij studeerde moleculaire wetenschappen in Wageningen, promoveerde in 1997 op plantresistenties tegen tospovirussen met rna-technieken en volgde de opleiding strategic R&D management bij international business school Insead. Prins werkte als viroloog bij Wageningen Universiteit en KeyGene en was van 2013 tot 2021 tevens bijzonder hoogleraar toegepaste virologie bij de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2021 werkt hij bij Syngenta in Enkhuizen aan veredeling van nachtschadegewassen en in 2025 verhuist hij in zijn nieuwe functie naar Californië.
Joop Schaminée
Vegetatiekundige Joop Schaminée (1957) nam 17 oktober afscheid van de Westhoff-leerstoel voor onderzoek aan plantengemeenschappen in Nijmegen en Wageningen. Hij studeerde biologie in Nijmegen en promoveerde daar in 1993 op plantensociologisch onderzoek aan de vegetatie op Monts du Forez in het Franse Centraal Massief. Schaminée begon in 1987 als projectleider Plantengemeenschappen van Nederland bij het Instituut voor Bos- en Natuuronderzoek (nu: Wageningen Environmental Research) en werd in 2006 aangesteld als buitengewoon hoogleraar in Nijmegen en Wageningen. Hij is mede-oprichter van de Plantensociologische Kring Nederland, initiatiefnemer van de jaarlijkse Westhofflezing, het ecologisch kennissysteem SynBioSys, de Landelijke Vegetatie Databank en zadenbank Het Levend Archief. Daarnaast is hij (hoofd)auteur van de boekenreeksen De Vegetatie van Nederland (1998/2017), Europese natuur in Nederland (2003-2009) en Nova Flora Neerlandica (2021), de Veldgids Plantengemeenschappen (2010) en talrijke andere boeken. Hij ontving in 2009 de Prins Bernhard Cultuurfondsprijs voor zijn oeuvre op het gebied van natuurbeheer en natuurbescherming en werd in 2019 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Verschenen in Bionieuws 17 van 25 oktober 2024
Gert Jan Baaijens †
Landschapsecoloog Gert Jan Baaijens (1944) is 25 september in zijn woonplaats Dwingeloo overleden. Hij was oud-medewerker van het Rijksinstituut voor Natuurbeheer en Baaijens Advies en medeauteur van het boek Stromend landschap (2011) over vloeiweidenstelsels in Nederland.
Liesbet Geris
De Vlaamse biomechanicus Liesbet Geris (1979) ontvangt 16 januari een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Geris is directeur van het Virtual Physiological Human Institute (vph-institute.org) en hoogleraar biomechanics and computational tissue engineering aan de Universiteit van Liège en KU Leuven. Ze ontvangt de onderscheiding voor haar onderzoek op het gebied van in silico medicine en de ontwikkeling van de virtual human twin als model van het menselijk lichaam voor gezondheid en ziekte. Geris ontving in 2011 een ERC Starting Grant, in 2018 een ERC Consolidator Grant en in 2018 het ereburgerschap van de stad Luik.
John Jagt
Paleobioloog John Jagt (1960) is 28 september benoemd tot erelid van de Paleobiologische Kring. Hij studeerde Engels in Nijmegen, werkte daarna bij het Geologisch Bureau in Heerlen en promoveerde in 2000 aan de Vrije Universiteit Amsterdam op onderzoek aan fossiele stekelhuidigen uit het late Krijt en vroege Paleogeen van Limburg. Jagt werkt sinds 1991 bij Natuurhistorisch Museum Maastricht en is daar sinds 2000 vaste conservator paleontologie.
Niels Louwaars
Plantenwetenschapper Niels Louwaars (1958) neemt per 1 december afscheid als algemeen directeur van Plantum, de branchevereniging voor veredeling, vermeerdering en opkweek van zaden en jonge planten. Hij studeerde plantenveredeling in Wageningen en promoveerde daar in 2007 op onderzoek naar regelgeving rond zaaizaad en genetische bronnen. Hij werkte als adviseur voor zaadprojecten in Sri Lanka en Uganda, was van 1996 tot 2011 onderzoeker biopolicies in Wageningen en werd in 2011 benoemd tot directeur bij Plantum. Zijn opvolger is agrarisch econoom Michiel Klompenhouwer, nu vakdirecteur Food & Agri Grootzakelijk Regio Midden Nederland bij de Rabobank.
Dr H.P. Heineken Prizes
Op 27 september zijn in Rijksmuseum Amsterdam de Dr H.P. Heineken Prizes uitgereikt. De Dr H.P. Heineken Prize for Biochemistry and Biophysics van 250 duizend euro ging naar de Zwitserse en Duitse biochemici Ruedi Aebersold (1954, ETH Zürich, CH) en Matthias Mann (1959, Max Planck Institute of Biochemistry, München, DE). De Heineken Young Scientists Award in Natural Sciences van 15 duizend euro is uitgereikt aan evolutiebioloog Casper van der Kooi (RUG).
Verschenen in Bionieuws 16 van 11 oktober 2024
Ruud Bartholomeus
Ecohydroloog Ruud Bartholomeus van KWR Water Research Institute in Nieuwegein is in Wageningen benoemd tot buitengewoon hoogleraar plant water stress and regional water management. Hij studeerde land- en watermanagement aan Hogeschool Larenstein en hydrologie en waterkwaliteit in Wageningen en promoveerde in 2009 bij de Vrije Universiteit Amsterdam op fysiologisch onderzoek aan het bodem-plant-luchtsysteem.
Quirine ten Bosch
Epidemioloog Quirine ten Bosch (1985) is in Wageningen benoemd tot hoogleraar infectieziekten epidemiologie. Zij studeerde Life Science and Technology in Groningen en epidemiologie in Utrecht en promoveerde in 2017 aan de University of Notre Dame in Indiana (VS) op onderzoek aan knokkelkoorts. Ten Bosch werkte daarna als postdoc bij het Pasteur Instituut in Parijs en maakte in 2019 de overstap naar Wageningen.
Marileen Dogterom
De Delftse biofysicus en KNAW-president Marileen Dogterom (1967) is aangesteld als lid van Unesco’s internationale comité voor bio-ethiek IBC. Zij studeerde natuurkunde in Groningen en promoveerde in 1994 aan Université Paris-Sud op biofysisch onderzoek aan microtubili en de spoelfiguur tijdens mitose. Ze werkte bij het Bell Laboratory in New York, Amolf in Amsterdam, werd in 2000 benoemd tot hoogleraar atoom- en molecuulfysica in Leiden en is sinds 2014 hoogleraar bionanoscience in Delft. Ze leidt sinds 2017 het nationaal consortium BaSyC (Building a Synthetic Cell), ontving in 2018 een ERC Synergy Grant en een Spinozapremie en werd in 2022 voor drie jaar benoemd tot president bij de KNAW.
Nick van Eekeren
Veehouderij-onderzoeker Nick van Eekeren (1966) van het Louis Bolk Instituut (LBI) in Bunnik is in Wageningen benoemd tot buitengewoon hoogleraar regeneratieve graslandsystemen, gefinancierd door het LBI en Triodos Foundation. Hij studeerde tropische veehouderij en graslandkunde in Wageningen en promoveerde daar in 2010 op onderzoek aan graslandbeheer en bodembiota. Hij werkt sinds 1997 bij het LBI aan graslandmanagement, bodemleven en ecosysteemdiensten.
Stef de Haan
Landbouwexpert Stef de Haan (1972) van het International Potato Center (CIP) in Lima (Peru) is in Wageningen benoemd tot bijzonder hoogleraar zaaizaadsystemen en agrobiodiversiteit. Hij studeerde tropische landbouw aan Hogeschool Larenstein in Deventer en ecologische landbouw in Wageningen, waar hij in 2009 promoveerde op onderzoek aan door boeren aangestuurde conservering van aardappelen in de Andes. Hij werkt sinds 2002 bij het CIP in Lima, onderdeel van onderzoeksconsortium CGIAR.
Verschenen in Bionieuws 15 van 27 september 2024
Francine Govers
Plantenziektekundige en fytoftora-expert Francine Govers (1955) neemt 27 september afscheid als hoogleraar fytopathologie met de rede Shining light on late blight. Ze studeerde plantenziektekunde in Wageningen en promoveerde daar in 1987 op onderzoek naar genexpressie bij de ontwikkeling van wortelknolletjes in erwt. Govers werkte daarna als postdoc en onderzoeker in Wageningen en werd daar in 2008 benoemd tot hoogleraar.
Peter Hagoort
Neurowetenschapper Peter Hagoort (1954) neemt 27 september afscheid als hoogleraar cognitieve neurowetenschappen in Nijmegen. Hij studeerde psychologie en biologie in Utrecht en experimentele psychologie in Nijmegen, waar hij ook in 1990 promoveerde op onderzoek aan taalbegrip en afasie bij het Max Planck Institute for Psycholinguistics. Hagoort werd in 1999 benoemd tot hoogleraar neuropsychologie en directeur van het F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroimaging in Nijmegen. Hij ontving in 2003 de Hendrik Muller Price for Behavioral Sciences van de KNAW en werd in 2004 gekozen tot lid van de KNAW. Hagoort werd in 2004 benoemd tot Officier in de Orde van de Nederlandse Leeuw, ontving in 2005 een Spinozapremie van NWO en in 2007 een eredoctoraat van de University of Glasgow.
Joop van Loon
Entomoloog Joop van Loon (1956) nam 6 september afscheid als hoogleraar entomologie in Wageningen. Hij studeerde biologie in Wageningen en promoveerde daar in 1981 op de invloed van aminozuren en plantenstoffen op rupsen van koolwitjes. Van Loon werkte daarna bij de Landbouwuniversiteit en Stichting voor Plantenveredeling en werd in 1989 benoemd tot hoogleraar in Wageningen.
ERC Starting Grants
De European Research Council heeft 5 september aan 494 jonge Europese onderzoekers een ERC Starting Grant toegekend van gemiddeld 1,6 miljoen euro. Hieronder bevinden zich vijftien Nederlandse levenswetenschappers: chemisch bioloog Marta Artola Perez de Azanza (UL), evolutionair ecoloog Aileen Berasategui Lopez (VU), mathematisch bioloog Aurélie Carlier (UM), celbioloog Agathe Chaigne (UU), microbioloog Nico Claassens (WU), biotechnoloog Alberto De Luca (UMC Utrecht), epidemioloog Romy Gaillard (Erasmus MC), bionanotechnoloog Kristin Grußmayer (TUD), neuro-immunoloog Maartje Huijber (LUMC), viroloog Daniel Hurdiss (UU), moleculair geneticus Max Koppers (VU), moleculair bioloog Rik Lindeboom (NKI), geochemicus Lawrence Percival (VU), medisch microbioloog Andras Spaan (UMC Utrecht) en biomedisch technicus Gosia Wlodarczyk-Biegun (RUG).1
WITec Paper Award
De Nijmeegse biomedicus Robin van der Meijden van Radboudumc kreeg de zilveren WITec Paper Award voor zijn artikel over biomineralisatie van botweefsel (Advanced Functional Materials, 2023), toegekend door instrumentmaker WITec/Oxford Instruments.
Verschenen (1: iets ingekort) in Bionieuws 14 van 13 september 2024
Sahar El Aidy
Microbioomonderzoeker Sahar El Aidy (1980) is bij de Universiteit van Amsterdam benoemd tot hoogleraar microbiome engineering. Ze studeerde farmaceutische wetenschappen aan de Alexandria University in Egypte en moleculaire biotechnologie in Wageningen, waar ze in 2012 promoveerde op microbioomonderzoek bij muizen. El Aidy werkte als postdoc aan de University College Cork in Ierland en als Rosalind Franklin Fellow in Groningen. In 2020 ontving El Aidy de Athena Award voor diversiteit van NWO.
Mario Calus
Dierwetenschapper Mario Calus (1978) is in Wageningen benoemd tot hoogleraar fokkerij en genomica, als opvolger van Martien Groenen die aanblijft als persoonlijk hoogleraar. Calus studeerde dierwetenschappen in Wageningen en promoveerde daar in 2006 op het inschatten van genotype-milieu-interacties bij melkvee. Hij werkte vervolgens bij Wageningen Livestock Research en vanaf 2017 bij Wageningen Universiteit aan verdere ontwikkeling van genomic prediction in samenwerking met de publiek-private partner Breed4Food.
Geert de Snoo
Ecoloog Geert de Snoo (1961) stopt 1 oktober als directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en start dan als directeur onderzoeksbeleid bij de KNAW. De Snoo studeerde biologie aan VU Amsterdam en promoveerde in 1995 in Leiden op biodiversiteitsonderzoek in akkerranden. Hij is sinds 2009 hoogleraar milieubiologie in Leiden en was van 2009 tot 2012 directeur van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden en van 2012 tot 2019 decaan van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. De Snoo is sinds 2019 directeur van het NIOO en bodemecoloog Wim van der Putten neemt vanaf 1 oktober hem tijdelijk waar als interim-directeur.
Bregje Wertheim
Evolutionair ecoloog Bregje Wertheim (1971) verruilt Groningen voor Wageningen en wordt daar per 1 september leerstoelhouder entomologie, als opvolger van Marcel Dicke die eind 2024 met emeritaat gaat. Ze studeerde biologie in Leiden en promoveerde in 2001 in Wageningen op onderzoek aan aggregatiegedrag van fruitvliegjes. Wertheim werkte als postdoc aan University College London en begon in 2009 als Rosalind Franklink Research Fellow aan de Rijksuniversiteit Groningen, waar ze in 2022 hoogleraar evolutionaire biologie van ecologische interactie werd.
Veni’s
Op 17 juli kende NWO aan 174 veelbelovende onderzoekers Veni-subsidies toe van maximaal 320 duizend euro, voor drie jaar onderzoek. Onder de winnaars zijn 44 levenswetenschappers: 1 industrieel ecoloog Valerio Barbarossa (UL), neurowetenschapper Julia Berezutskaya (UMC Utrecht), medisch microbioloog Fons van den Berg (Amsterdam UMC), neurowetenschapper Eva Berlot (Donders Institute/RU), biofysicus Tessel Bouwens (TUD), moleculaire levenswetenschapper Suzanne de Bruijn (Radboud UMC), hydrogeoloog Jasper Candel (WU), systeembioloog Pieter Candry (WU), voedingswetenschapper Meinou Corstens (WU), klimaatonderzoeker Michèlle van der Does (NIOZ), biotechnoloog Mark de Geus (TUD), biomimeticus Arianne Gayout (RUG), neurowetenschapper Sabrina van Heukelum (Radboud UMC) , biomedische wetenschapper Willianne Hoepel (LUMC), immunoloog Emma Houlder (LUMC), biofarmacoloog Willem Jespers (UL), microbioloog Patrick de Jonge (Amsterdam UMC), neurofysioloog Reinoud Kaldewaij (UL), marien bioloog Annebelle Kok (UL), biomedisch wetenschapper Daniëlle Krijgsman (UMC Utrecht), geneticus Kelley Leung (WU), biomedisch wetenschapper Sanne van Lith (Radboud UMC), bodemfysicus Julia Möller (WU), kustonderzoeker Stuart Pearson (TUD), nanobioloog Alberto Pérez de Alba Ortíz (UvA), gedragsbioloog Benjamin Robira (UvA), diergeneeskundige Myrna de Rooij (UU), biotechnoloog Hannah Roth (UT), geoarcheoloog Flora Schilt (VU), neurowetenschapper Floris Schreuder (Radboud UMC), bewegingswetenschapper Janneke Schwaner (VU), ecoloog Ralph Temmink (UU), plantengeneticus Kira Tiedge (RUG), kankerbioloog Maria Laura Tognoli (UMC Utrecht), moleculair bioloog Vasilis Tseliou (UvA), biomedicus Job Verdonschot (UM), biomedicus Rick van der Vliet (Erasmus MC), biomedisch technoloog Jason Voorneveld (Erasmus MC), evolutiebioloog Dorien de Vries (Naturalis), biomedicus Laura de Vries (Radboud UMC), aardwetenschapper Thomas Wagner (WU), neurowetenschapper Xiaolu Wang (Erasmus MC), neurowetenschapper Jake Westerberg (NIN-KNAW) en ecoloog Pim Willemsen (WU).
Zilveren Zandloper
Op het European Congress on Biotechnology begin juli in Rotterdam heeft de Nederlandse Biotechnologie Vereniging (NBV) de Zilveren Zandloper Education Award van 2500 euro uitgereikt aan Michiel Michels, docent/onderzoeker aan Avans Hogeschool in Breda, vanwege de integratie van biobased onderzoek en gamificatie-elementen in zijn onderwijs.
1 (vanwege ruimtegebrek zijn onderstaande namen en niet in de gedrukte versie verschenen).
Te verschijnen in Bionieuws 13 van 30 augustus 2024
Geert-Jan Roebers
Bioloog en kinderboekenschrijver Geert-Jan Roebers (1961) ontving 19 juni een Zilveren Griffel in de categorie Informatief voor zijn boek Paddenstoel & co (2023). ‘Roebers wijkt af van geijkte paden en neemt ons mee op een humoristische en speelse reis door de wereld van de schimmels’, aldus het juryrapport. De prijs werd uitgereikt in Theater De Krakeling in Amsterdam en geldt tevens als nominatie voor de Gouden Griffel, die 27 september wordt uitgereikt. Roebers (alias ‘de bladluis’) studeerde biologie in Utrecht en Amsterdam, werkte onder meer voor de WNF-uitgaven Panda en TamTam en voor Nieuws uit de Natuur. Hij is tevens auteur van tientallen informatieve boeken, waaronder Briljante planten (2022) waarvoor hij vorig jaar ook een Zilveren Griffel ontving. Wendy Panders nam voor haar ‘heldere en grappige illustraties’ in Paddenstoel & co een Zilveren Penseel in ontvangst.
Casper van der Kooi
Evolutiebioloog Casper van der Kooi (1990) van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) is een van de vier winnaars van de 2024 Heineken Young Scientists Awards. Hij ontving de tweejaarlijkse prijs voor (bio)medische wetenschappen van 15.000 euro op 25 juni in Amsterdam, samen met de winnaars van de internationale Heinekenprijzen. Van der Kooi studeerde biologie aan de RUG, promoveerde daar in 2015 op de biofysica van bloemkleur en daarna in 2018 aan de University of Lausanne op de evolutie van reproductiesystemen van insecten. Hij werkte vervolgens eerst als postdoc aan de RUG, later aan de University of Würzburg in Duitsland en keerde in 2023 terug naar Groningen als universitair docent evolutionaire biofysica.
Alexander Hoischen
Geneticus Alexander Hoischen is op 20 juni benoemd tot hoogleraar genomic technologies for immune-mediated and infectious diseases aan het Radboud umc. Hoischen studeerde biologie aan de Rheinische Friedrich-Wilhelms University in Bonn, waar hij vervolgens in 2008 promoveerde. Daarna startte hij als postdoc bij de afdeling genetica van het Radboudumc, en werkte vanuit die functie ook bij het Institute for Genome Sciences in Seattle. Hoischen zoekt naar de genetische oorzaken van zeldzame erfelijke afweerstoornissen en brengt onder meer de defecten in afweercellen in kaart.
Moe Abbas
Bioloog Moe Abbas van de onderzoeksgroep Plant Stress Resilience van de Universiteit Utrecht en de Chinese kunstenaar Liu Shuai zijn de winnaars van een Bio Art & Design Award. Ze krijgen 25.000 euro voor hun project The Myth of Bomb Craters. Het duo gaat planten inzetten om de bodem in en rond bomkraters vrij te maken van giftige overblijfselen van bommen.
Verschenen in Bionieuws 12 van 5 juli 2024
Dick Vethaak †
De Nederlandse bioloog en toxicoloog Dick Vethaak is 1 juni op 70-jarige leeftijd overleden. Hij studeerde biologie aan de Universiteit van Amsterdam en in Wageningen, en promoveerde in 1993 aan de UvA op visziekten en vervuiling in het mariene milieu. Onderzoek naar vervuiling wordt daarna de rode draad in zijn werk: eerst als mariene bioloog bij Rijkswaterstaat, daarna bij Deltares. Tussen 2009 en 2016 is hij hoogleraar ecotoxicologie van kust-en deltawateren aan de Vrije Universiteit, en van 2016 tot 2022 hoogleraar waterkwaliteit en gezondheid bij diezelfde universiteit. Hij is vooral bekend om zijn onderzoek naar schadelijkheid van microplastics op gezondheid.
Sander Koenraadt
Entomoloog en muggenexpert Sander Koenraadt is op 4 juni aan Wageningen University & Research benoemd tot hoogleraar ecologie en bestrijding van ziekteoverdragende insecten. Hij studeerde biologie in Wageningen en promoveerde in 2003 op onderzoek naar malaria in Kenia. Daarna deed hij als postdoc onderzoek aan de vectoren van knokkelkoorts in Thailand en aan de vectoren van het Westnijlvirus in de Verenigde Staten, om daarna als universitair hoofddocent neer te strijken in Wageningen. Het ontwikkelen van duurzame bestrijdingsmethoden is een van zijn speerpunten.
Hugo de Vries Prijs
Bioloog Laura Boeschoten won op 13 juni de Hugo de Vries Prijs 2024 voor het beste proefschrift op botanisch gebied. Boeschoten ontwikkelde als Wageningse promovendus een methode om de herkomst van hout te bepalen met behulp van een chemisch profiel. Inmiddels werkt ze ruim negen maanden als postdoc aan Columbia University in New York. Aan de prijs van de Koninklijke Nederlandse Botanische Vereniging en het Hugo de Vries Fonds zit een geldbedrag gekoppeld van 5.000 euro.
Lee Kuan Yew Water Prize
Op 18 juni ontving hoogleraar water & gezondheid en microbioloog Gertjan Medema (KWR Water Research Institute en TU Delft) de Lee Kuan Yew Water Prize uit handen van de president van Singapore. Medema wint de prijs voor zijn onderzoek aan het detecteren van pathogene micro-organismen en virussen in afvalwater, wat onder meer zijn vruchten afwierp tijdens de coronapandemie.
Ken Giller
De Wageningse hoogleraar plantaardige productiesystemen Ken Giller nam op 13 juni afscheid tijdens zijn rede There and back again – A journey from ecology to microbiology, agronomy, farming systems, and beyond. 1 Keller is sinds 2001 hoogleraar in Wageningen en werkte daarvoor als hoogleraar bodemkunde bij de University of Zimbabwe (1998-2001), hoogleraar tropische bodemvruchtbaarheid bij de University of London (1986-1998) en als onderzoeker bij het International Crops Research Institute for Semi Ardi Tropics in India en Rothemsted Research in Engeland (1982-1986).
Verschenen (met uitzondering vanaf 1) in Bionieuws 11 van 21 juni 2024
Summit-programma NWO
Onderzoeksfinancier NWO heeft op 24 mei in totaal 174 miljoen euro toegekend aan vijf consortia met topwetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten. Het meeste geld – 40 miljoen euro – gaat naar een onderzoeksconsortium onder leiding van biofysicus en hoogleraar nanobiologie Cees Dekker (TU Delft) voor onderzoek naar de evolutie van levende cellen uit levenloze moleculen. Het consortium onder leiding van hoogleraar experimentele nefrologie Marianne Verhaar (UMC Utrecht) ontvangt 37,5 miljoen euro voor onderzoek naar regeneratieve geneeskunde, specifiek het stimuleren van weefsels om zichzelf te herstellen. Het consortium van paleo-oceanograaf Appy Sluijs (Universiteit Utrecht) wil met 30,6 miljoen euro de kloof tussen het voorspellen van klimaatverandering op korte en lange termijn overbruggen. De financiering loopt over een periode van tien jaar.
Bionieuws’ Pubquiz
Tijdens de NWO Life-conferentie won op 22 mei het team van de programmacommissie de Bionieuws' pubquiz, een strijd die de redactie traditiegetrouw jaarlijks in Egmond aan Zee organiseert onder een breed palet aan levenswetenschappers. Patrick Kemmeren (PCM), Marnix Medema (WUR), Elly Morriën (UvA), Jocelien Olivier (RUG), Elaine van Ommen Kloeke (Naturalis), Marcel Tijstermann (LUMC), Arjen de Visser (WUR) en Saskia van Wees (UU) mogen zich een jaar lang Bionieuws’ Pubquiz Life Scientists of the Year noemen en wonnen onder meer een cyanotypiekit om blauwafdrukken van planten te maken op ansichtkaarten.
NVVI-prijzen
Hoogleraar immunologie van ouderdom Jon Laman (Rijksuniversiteit Groningen en UMCG) kreeg 31 mei de Jon van Rood Medal toegekend van de Nederlandse Vereniging voor Immunologie (NVVI). Laman ontving de prijs vanwege zijn ‘buitengewone bijdrage aan het immunologieveld en aan de NVVI’. Laman zat in verschillende commissies en het bestuur van de NVVI. Hij studeerde medische biologie aan de Vrije Universiteit, deed promotieonderzoek aan antilichaamvorming en folliculaire immuuncomplexen aan de Erasmus Universiteit en was daar van 1997 tot 2014 hoogleraar immuunregulatie voor hij zijn huidige positie in Groningen betrok. De NVVI kende daarnaast de Van Loghem oeuvre award toe aan hoogleraar longgeneeskunde Rudi Hendriks van het Erasmus MC. Hendriks studeerde biologie in Utrecht, promoveerde in Leiden op onderzoek aan immuundeficiëntieziekten en startte in 1993 zijn eigen onderzoekslijn aan het Erasmus MC. De NVVI roemt Hendriks’ bijdrage aan onderzoek naar B-celreceptoren; Hendriks was een van de oprichters van het European B cell Network.
Verschenen in Bionieuws 10 van 7 juni 2024
Alfred Alex Blok †
Biologiedocent en ornitholoog Alfred Alex Blok (1938) is 29 april op Vlieland overleden. Hij studeerde biologie aan de Universiteit van Amsterdam, was oud-docent aan het Spinoza Lyceum en richtte in 2009 StoReZa op, de Stichting Onderzoek Reigers en Zeearenden.
Jan Beukema †
Waddenecoloog en libellenexpert Jan Beukema (1935) is 25 april in zijn woonplaats Den Helder overleden. Hij studeerde biologie in Groningen en promoveerde daar in 1986 op onderzoek naar predatie door het driedoornige stekelbaarsje. In dienst van het NIOZ volgde hij vijftig jaar de bodemfauna van het Balgzand en deed vanaf 2001 in zijn vrije tijd onderzoek aan libellen in de Helderse duinen.
Paul Hooykaas
De Leidse plantengeneticus Paul Hooykaas (1951) neemt 17 mei afscheid als hoogleraar bij het Instituut Biologie Leiden (IBL). Hij studeerde chemie in Leiden en promoveerde daar in 1979 op de rol van plasmiden bij interacties tussen rhizobiumbacteriën en plantencellen. In 1993 werd Hooykaas benoemd tot hoogleraar genetica in Leiden en van 1994 was hij tevens tien jaar hoogleraar moleculaire genetica in Delft. Hooykaas was directeur van het IBL en werd in 2003 benoemd tot lid van de KNAW, waarvoor hij jarenlang de sectie Biologie zou voorzitten. Hij ontving in 1987 de AKZO Prize, was bestuurslid van het topinstituut Groene Genetica en werd in 2009 geïnstalleerd als Akademiehoogleraar.
Hendrik Marks
De Nijmeegse epigeneticus en stamcelonderzoeker Hendrik Marks (1976) ontving 19 april de Snoo van ‘t Hoogerhuijs
Stichting Senior Award van 40.000 euro voor zijn bijdragen aan de reproductieve geneeskunde en ontwikkelingsbiologie. Marks studeerde moleculaire wetenschappen in Wageningen en promoveerde daar in 2005 op genoomonderzoek aan het white spot syndrome virus bij garnalen. Hij was vervolgens postdoc bij de University of British Columbia in Vancouver en werd in 2006 aangesteld bij de Radboud Universiteit. Marks werkt daar sinds 2013 als groepsleider aan epigenetisch onderzoek bij embryonale stamcellen van muizen en mensen. Hij ontving eind april ook, samen met Maastricht UMC+, 750 duizend euro van onderzoeksfinancier ZonMW voor onderzoek aan chromosomale afwijkingen bij menselijke embryocellen.
KWF Young Investigator Grants
KWF Kankerbestrijding heeft 23 april bijna 11 miljoen euro toegekend aan 17 nieuwe onderzoeksprojecten naar kanker. Hieronder bevinden zich twee Young Investigator Grants van rond de 700.000 euro voor de biomedici Delilah Hendriks (Prinses Maxima Centrum/Hubrecht Institute) en Jessica Roelands (LUMC).
Verschenen in Bionieuws 9 van 17 mei 2024
Rik Leemans
Bioloog en klimaatwetenschapper Rik Leemans (1957) nam 11 april afscheid van zijn leerstoel milieusysteemanalyse in Wageningen. Hij studeerde biologie in Nijmegen en promoveerde in 1989 aan de Uppsala University op onderzoek aan Zweedse bossen. Hij werkte als onderzoeker bij het International Institute of Applied System Analyses in Oostenrijk en het RIVM in Bilthoven. In 2000 werd Leemans in Wageningen benoemd tot bijzonder hoogleraar geïtegreerde landgebruikmodeling en in 2003 volgde benoeming op de leerstoel milieusysteemanalyse. Hij was in 2010 medeauteur van het vierde Assessment Report van het VN-Panel on Climate Change (IPCC) en ook actief voor het panel voor biodiversiteit IPBES.
EPS Awards
De onderzoekschool Experimental Plant Sciences heeft 8 april in Egmond aan Zee drie EPS Awards uitgereikt van 1.000 euro en een oorkonde. De spotlight award ging naar plantwetenschapper Maritza van Dop (RUN), de mentor award naar ontwikkelingsbioloog Kaisa Kajala (UU) en de young researcher award naar PhD-student plantenziektekunde Misha Paauw (UvA).
ERC Advanced Grants
De European Research Council heeft 11 april aan 255 Europese onderzoekleiders een ERC Advanced Grant toegekend van gemiddeld 2,6 miljoen euro. Hieronder bevinden zich twaalf Nederlandse levenswetenschappers: kankeronderzoeker Reuven Agami (NKI/EUR), marien microbioloog Linda Amaral-Zettler (NIOZ), biomedisch geneticus Rene Bernards (NKI/UU), moleculair bioloog Thijn Brummelkamp (NKI), biofysicus Roberta Croce (VU), neurowetenschapper Rainer Goebel (UM), biochemicus Albert Heck (UU), biochemicus Jan van Hest (TUE), milieubioloog Jan Hendriks (RUN), biotechnoloog Jos Malda (UU), endocrinoloog Max Nieuwdorp (Amsterdam UMC) en farmacoloog Jai Prakash (UT).
Microbiologieprijzen
Op de voorjaarsvergadering van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie in Papendal van 9 en 10 april ontvingen de medisch microbiologen Adéla Melcrová (UMCG) en Johan van der Plas (LUMC) een Van Leeuwenhoek Award van 500 euro voor postdocs. De Westerdijk Awards voor promovendi van 1.000 euro was voor algemene microbiologie voor Heike Becker (UM), voor medische microbiologie voor Pengfei Li (Erasmus MC) en voor microbiële ecologie voor Sergio Tomas Martinez (TUD). De Kiem Awards van 500 euro voor jonge microbiologen gingen (eveneens) naar medisch microbioloog Pengfei Li (Erasmus MC) en naar milieubiotechnoloog Francesc Corbera Rubio (TUD).
Verschenen in Bionieuws 8 van 26 april 2024
Aalt-Jan van Dijk
Bio-informaticus Aalt-Jan van Dijk is aan de Universiteit van Amsterdam benoemd tot hoogleraar data analysis in the life sciences. Hij studeerde in Utrecht en promoveerde daar in 2006. Sindsdien werkte hij als biostatisticus en bio-informaticus bij de Wageningen Universiteit en was hij sinds 2023 onderzoekscoördinator bij de onderzoekschool Experimental Plant Sciences.
Suzanne McGowan
De Britse zoetwater- en plantenwetenschapper Suzanne McGowan, sinds 2021 hoofd aquatische ecologie bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), is in Utrecht benoemd tot hoogleraar aquatic ecosystems dynamics. Zij studeerde biologie en plantenwetenschappen aan de University of Liverpool en promoveerde daar in 1997 op onderzoek in meren van West Midlands. McGowan werkte daarna bij de Geologische Dienst van Denemarken en Groenland en als postdoc bij de University of Regina in Canada. Ze was van 2013 tot 2021 bij de University of Nottingham hoofd School of Geography en hoogleraar freshwater ecosystems, dat sindsdien is omgezet in een ereprofessoraat.
Future for Nature Awards
Drie getalenteerde, internationale natuurbeschermers krijgen 19 april de Future for Nature Awards 2024 van 50 duizend euro: Callie Veelenturf (zeeschildpadden, Panama), Hana Weaver (Amerikaanse sperwers, Puerto Rico) en Rinzin Lama (sneeuwluipaarden, Nepal). De uitreiking is tijdens het FFN Award Event op 19 april in Burgers’ Zoo Arnhem.
Gouden Beitel
Bioloog en wetenschapsjournalist Maartje Bakker ontving 20 maart de VWN-Publicatieprijs en Gouden Beitel 2023 voor de beste wetenschapsjournalistieke publicatie. Zij studeerde biologie in Nijmegen en wetenschapscommunicatie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Bakker begon in 2004 als journalist bij het Algemeen Nijmeegs Studentenblad en is vanaf 2010 in dienst bij de Volkskrant, sinds 2020 als wetenschapsredacteur. Ze ontvangt het (geïndexeerde) prijsbedrag van bijna 525 euro voor haar artikel ‘Laatste in hun soort’ (de Volkskrant, 13 oktober 2023) over uitstervende soorten, dat nu wordt voorgedragen voor de titel European Science Writer of the Year. Bakker won eerder de Gouden Beitel 2021 voor een artikel over proefdieren die het leven laten voor coronavaccins.
WU Research Awards
Vanwege haar Dies Natalis heeft Wageningen Universiteit op 8 maart onderzoeksprijzen van 2.500 euro toegekend aan de dierwetenschappers van het Team Positive Animal Welfare voor hun Europese voorstel rond dierenwelzijn en het transdisciplinaire onderzoekproject FermFood, dat zich richt op gebruik van traditioneel gefermenteerd voedsel in Afrika dat voedselzekerheid vergroot.
Verschenen in Bionieuws 7 van 12 april 2024
Marius Peelen
Neurowetenschapper Marius Peelen (1979) is in Nijmegen benoemd tot hoogleraar visuele en cognitieve neurowetenschappen. Hij studeerde psychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en promoveerde in 2007 aan de University of Wales in Bangor op MRI-onderzoek aan de visuele cortex van mensen. Peelen werkte als postdoc aan de Universiteit van Genève, Princeton University en Harvard University, en startte in 2011 zijn eigen onderzoeksgroep aan de Universiteit van Trento in Italië. Hij werd in 2017 hoofdonderzoeker bij het Donders Instituut en leider van de Visual Cognitive Neuroscience groep van de Radboud Universiteit. Peelen ontving in 2017 een ERC Consolidator grant en 29 februari een NWO Vici-subsidie.
Guus Siebers †
De Leidse bioloog en oud-studieadviseur Guus Siebers (1932) is 14 maart in Leiderdorp overleden. Hij studeerde biologie in Leiden en promoveerde daar in 1973 op anatomisch onderzoek aan wonderbonen. Siebers werd daarna studieadviseur biologie in Leiden en was ook landelijk actief als voorzitter van de Landelijke Onderwijscommissie Biologie en bestuurslid van het Nederlands Instituut voor Biologie. Hij ontving in 1994 het erelidmaatschap van de Leidse Biologen Club en verzorgde tot ver na zijn pensionering informatie over de arbeidsmarkt voor biologen via zijn websites bioned.nl en guussiebers.nl.
Vici’s
Onderzoeksfinancier NWO heeft 29 februari 35 gevorderde wetenschappers een Vici-beurs toegekend van maximaal 1,5 miljoen euro om in de komende vijf jaar een vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen en hun eigen onderzoeksgroep verder uit te bouwen. Hieronder bevinden zich achttien levenswetenschappers: kankerondezoeker Ruben van Boxtel (Prinses Máxima Centrum), bio-inspired robotonderzoeker Guido de Croon (TUD), farmacomedicus Sabine Fuchs (UMC Utrecht), synthetisch bioloog Tom de Greef (TUE), kustecoloog Tjisse van der Heide (NIOZ), genoomtechnoloog Alexander Hoischen (Radboudumc), medisch biochemicus Stephan Huveneers (Amsterdam UMC), protocelonderzoeker Nathalie Katsonis (RUG), epigeneticus Jop Kind (Hubrecht Instituut/RUN), moleculair geneticus Puck Knipscheer (Hubrecht Instituut, LUMC), neurowetenschaper Floris de Lange (RUN), klinisch geneticus Saskia Lesnik Oberstein (LUMC), zenuwcelbioloog Harold MacGillavry (UU), neuromechanicus Bert Otten (RUG), neurowetenschapper Marius Peelen (RUN / Donders Instituut), medisch microbioloog Wendy van de Sande (Erasmus UMC), milieutechnoloog Susan Steele-Dunne (TUD) en humaan geneticus Alexandra Zhernakova (UMCG).
Verschenen in Bionieuws 6 van 29 maart 2024
Gert Jan Hofstede
Bioloog en informaticus Gert Jan Hofstede (1956) neemt 21 maart in Wageningen afscheid van zijn leerstoel artificial sociality met de rede 3000: An Earth Odyssey. Hij studeerde biologie in Wageningen en promoveerde daar in 1992 op modellering van interactieve systemen in de potplantenteelt. Hij werd in 2018 hoogleraar in Wageningen en bijzonder hoogleraar bij de North West University in Johannesburg (Zuid-Afrika).
Jelte Rozema †
Bioloog en ecofysioloog Jelte Rozema (1950) is 24 februari overleden. Hij studeerde biologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, promoveerde daar in 1978 op de ecofysiologie van zoutminnende planten en was er van 2003 tot 2016 hoogleraar klimaat-biosfeer interacties.
Fred Spoor
Paleontoloog Fred Spoor (1959) is voor 2024 benoemd tot de zevende Eugène Dubois hoogleraar, een wisselleerstoel van Maastricht Science Programme. Hij studeerde biologie in Utrecht en promoveerde in 1993 op de evolutie van het menselijk binnenoor aan de University of Liverpool. Spoor is sinds 1994 verbonden aan University College London (UCL), vanaf 2002 als hoogleraar evolutionaire anatomie. Sinds 2010 werkt hij tevens bij het Max Planck Institute for Evolutionary Antropology in Leipzig en vanaf 2018 als onderzoeksleider humane evolutie bij Natural History Museum London en als erehoogleraar antropologie bij UCL.
Beijerinck Premie
De KNAW reikte 8 maart de Beijerinck Premie van 25.000 euro uit aan de Nijmeegse viroloog Pascal Miesen van Radboudumc. Hij krijgt de prijs voor zijn onderzoek naar de overdracht van virussen van mug op mens. Pascal Miesen studeerde medische biologie in Nijmegen en promoveerde daar in 2017 op onderzoek naar arbovirussen bij de gelekoortsmug Aedes aegyptii. Hij was als postdoc verbonden aan het Institut Pasteur in Parijs en werkt sinds 2020 met een Venibeurs bij Radboudumc aan de rol van rna-helicases in virusverspreiding door muggen.
Frater Willibrordus Prijs
De vijfde jaarlijkse Frater Willibrordus Prijs voor de meest inspirerende natuurwaarneming is 3 maart door Vroege Vogels toegekend aan Hans Bijl uit Drachten, voor zijn melding van de massale trek van gamma-uiltjes op de Fenolijn, een vaste rubriek van dit radioprogramma. De prijs bestaat uit een aquarel en is vernoemd naar Frater Willibrordus, tot zijn overlijden in 2019 trouwe beller naar de Fenolijn.
Verschenen in Bionieuws 5 van 15 maart 2024
Lizan Freijsen †
Biokunstenaar Lizan Freijsen (1960) is 15 februari door een fietsongeluk overleden in Rotterdam. Ze studeerde aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam en Jan van Eyck Academie in Maastricht. In 2002 begon ze met het fotograferen van schimmels en maakte vooral kunstwerken van natuurlijk materiaal: handgetufte wollen wandkleden, mosbehang en schimmeltapijten. In samenwerking met het Westerdijk Fungal Biodiversity Institute publiceerde zij in 2017 het ‘alternatieve biologieboek’ The Living Surface, waarmee ze een European Design Award (2018) en German Design Award (2019) won.
Toos van Noordwijk
Ecoloog Toos van Noordwijk is de nieuwe directeur van Wij.land, een bij Abcoude gevestigde stichting die samen met boeren werkt aan landschapsherstel op basis van nieuwe verdienmodellen. Ze vervangt oprichter en bodemkundige Danielle De Nie, die wel betrokken blijft bij Wij.land. Van Noorwijk studeerde ecologie in Utrecht en promoveerde daar in 2014 op onderzoek aan populatieherstel van insecten in graslanden. Ze werkte als postdoc in Liverpool en vervolgens vanaf 2016 bij EarthWatch Europe.
Maarten Schutyser
Bioprocestechnoloog Maarten Schutyser is in Wageningen benoemd tot persoonlijk hoogleraar Drying and Dense Food Processing. Hij studeerde daar bioprocestechnologie en promoveerde er op onderzoek aan fermentatie. Hij werkte daarna bij Akzo Nobel Chemicals en NIZO food research en is sinds 2008 werkzaam bij het Wageningse Laboratorium voor Levensmiddelenproceskunde (WUR).
Linda Verhoef
Viroloog Linda Verhoef is benoemd tot bijzonder hoogleraar microbiële voedselveiligheid, in het bijzonder de epidemiologische bepaling van microbiologische risico’s in voedselketens, aan de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel is ingesteld door haar werkgever de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Verhoef studeerde voedingswetenschap in Wageningen en promoveerde in 2011 in Rotterdam op onderzoek aan uitbraken van norovirussen. Ze werkte daarna als epidemioloog bij het RIVM en sinds 2018 als adviseur microbiologie bij de NVWA.
Cogem
Bij de Commissie Genetische Modificatie zijn drie nieuwe leden toegetreden: bioethicus Nienke de Graeff (Julius Centrum, LUMC) trad toe als lid van de subcommissie Ethiek en Maatschappelijke Aspecten en ecoloog Koen Verhoeven (NIOO-KNAW) en evolutiebioloog Hans Breeuwer (IBED-UvA) nemen zitting in de subcommissie Landbouw.
Verschenen in Bionieuws 4 van 1 maart 2024
Halbe Hettema †
De Friese natuurjournalist Halbe Hettema (1956) is 29 januari in Goutum overleden. Hij werkte ruim 34 jaar als natuurverslaggever voor de Leeuwarder Courant en ontving bij zijn afscheid de Sulveren Swanneblom van It Fryske Gea. In 2004 verscheen zijn boek Grondrecht voor de grutto en in 2022 Het gruttoparadijs.
Bastiaan Krom
Moleculair microbioloog Bastiaan Krom is in Amsterdam benoemd tot hoogleraar orale microbiologie bij de faculteit tandheelkunde (ACTA-UvA). Hij studeerde biologie in Groningen en promoveerde daar in 2002 op citraattransport in
Bacillus subtilis. Hij werkte daarna bij Georgetown University Medical Center (Washington DC) en UMC Groningen, en is sinds 2011 onderzoeker en docent preventieve tandheelkunde bij ACTA.
Wiepk Voskamp-Harkema
Dierwetenschapper Wiepk Voskamp-Harkema is bij Hogeschool Van Hall Larenstein (HVHL) benoemd tot lector dier & omgeving. Zij studeerde zoötechniek in Wageningen en promoveerde in 1996 in Utrecht op onderzoek aan spermacellen van varkens bij ID-DLO in Lelystad. Voskamp werkte daarna bij Beckman Coulter en van 2003 tot 2015 in directeursfuncties bij coöperatieve rundveeveredelaar CRV in Arnhem. Sindsdien is zij lector duurzame veehouderij bij HVHL in Leeuwarden. Ze wordt in haar nieuwe lectoraat ondersteund door ‘associate lectoren’: Martijn Weterings (wilde dieren) en Marko Ruis (diervriendelijke houderij van productie- en recreatiedieren).
Peernel Zwart †
Pathobioloog Peernel Zwart (1930), emeritus hoogleraar ziektekunde bijzondere dieren in Utrecht, is 26 januari overleden. Hij studeerde diergeneeskunde in Utrecht en promoveerde daar in 1963 op nierziekten bij reptielen. Zwart werd in 1970 lector en was van 1979 tot 1990 hoogleraar bij de Utrechtse faculteit Diergeneeskunde. Hij was actief in de Dutch Society of Wildlife Health en is medeauteur van meerdere edities van studieboek Krankheiten der Heimtiere.
De Levende Natuur / Natura
Natuurjournalist Koos Dijksterhuis, columnist bij Trouw en Bionieuws, is gestopt als duo-hoofdredacteur van De Levende Natuur, het oudste natuurblad van Nederland, opgericht in 1896. Natuurjournalist Rob Buiter, ook bekend van Trouw, Vroege Vogels en Bionieuws, zet het hoofdredacteurschap in zijn eentje voort. Natuur- en wetenschapsjournalist Koen Moons, ook bekend van Trouw en Bionieuws, is de nieuwe hoofdredacteur van Natura, het tijdschrift van Natuurvereniging KNNV, dat al sinds 1903 bestaat. Beide bladen worden uitgegeven door VirtùMedia in Zeist.
Verschenen in Bionieuws 3 van 16 februari 2024
Joris Koene
Gedragsbioloog Joris Koene (1972), tevens opleidingsdirecteur van de bachelor biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU), ontving 18 januari de Education Innovation Award van de VU-Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. De prijs bekroont het educatieve project waarin een anatomisch correct 3D-geprint model van de poelslak (Lymnaea stagnalis) is gemaakt op schaal 4:1 in samenwerking met Mieke Roth van het bedrijf Anitomical. Koene studeerde biologie aan de VU en promoveerde in 1999 aan de McGill University in Canada. Hij werkte als postdoc aan de Wilhelms-Universität Münter en is sinds 2002 aan de VU groepsleider van het onderzoek aan de voortplanting van hermafrodiete (poel)slakken.
Pieter Oomen†
Bioloog Pieter Oomen (1946) is 19 januari in zijn woonplaats Wageningen overleden. Hij studeerde biologie in Utrecht en promoveerde in 1982 in Wageningen op onderzoek aan de palmmijt Brevipalpus phoenicis als plaag in de teelt van thee in Indonesië. Oomen werkte vanaf 1971 als deskundige voor de FAO, DGIS en WOTRO in Mexico, Boven-Volta en Indonesië en van 1982 tot 2009 als entomoloog en expert geïntegreerde gewasbescherming voor de Plantenziektenkundige Dienst. Van 2002 tot 2011 was hij voorzitter van de Bee Protection Working Group van de International Commission on Plant Pollinator Relations, hij werkte van 2009 tot 2018 voor PUM Netherlands senior experts en was van 2012 tot 2020 voorzitter van KNNV-afdeling Wageningen en omstreken.
ERC Proof of Concept Grants
De European Research Council heeft 18 januari Proof of Concept Grants van 150 duizend euro toegekend aan 102 onderzoekers, waaronder neurobioloog Nienke van Atteveldt (VU), biofysicus Chirlmin Joo (TUD), nanobioloog Giovanni Maglia (RUG), biomechanicus Sarthak Misra (UT), gedragsbioloog Marco Tamietto (TU) en biotechnoloog Jaap den Toonder (TUE).
Future for Nature Awards
Zeven getalenteerde, internationale natuurbeschermers zijn dit jaar genomineerd voor de Future for Nature Awards 2024 van 50 duizend euro: Alifa Haque (haaien en roggen, Bangladesh), Callie Veelenturf (zeeschildpadden, Panama), Dick Lock (slangen, Suriname), Hana Weaver (Amerikaanse sperwers, Puerto Rico), Letícia Benavalli (jaguars, Brazilië), Rinzin Lama (sneeuwluipaarden, Nepal) en Takudzwa Mutezo (pangolins, Zimbabwe). De uitreiking aan drie winnaars is op 19 april tijdens het FFN Award Event in Burgers’ Zoo.
Verschenen in Bionieuws 2 van 2 februari 2024
Carolien Kroeze
Bioloog Carolien Kroeze (1964) wordt per 10 maart de eerste vrouwelijke rector magnificus en vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research. Zij volgt milieusocioloog Arthur Mol op die sinds 2015 rector was. Kroeze studeerde biologie in Groningen en promoveerde in 1993 aan de Universiteit van Amsterdam op onderzoek naar de rol van halokoolwaterstoffen (hcfk’s) en lachgas op klimaatverandering. Ze begon in 1995 als postdoc bij de Wageningse leerstoelgroep milieusysteemanalyse en werd daar in 2016 hoogleraar watersystemen en klimaatverandering. Ook was Kroeze van 2016 tot 2022 in deeltijd hoogleraar milieutoekomstverkenningen bij de Open Universiteit in Heerlen. In 2019 werd Kroeze directeur van de Wimek-onderzoekschool voor milieu- en klimaatstudies en in 2022 leerstoelhouder milieusysteemanalyse.
Entomologieprijzen
Op de 35ste entomologendag van 15 december is de NEV-Dissertatieprijs 2023 van de Nederlandse Entomologische Vereniging van 1.000 euro toegekend aan het proefschrift Evolution in action: drivers of rapid adaptation to climate change in the winter moth, waarop entomoloog Natalie van Dis van NIOO-KNAW op 6 juni in Groningen promoveerde. De Uyttenboogaart-Eliasen Stichting-Masterprijs van 500 euro ging naar de masterthesis Testing the suitability of museum samples to explore the genetic basis of colour polymorphism in Apamea over de nachtvlinderfamilie uilen van biologiestudent Lisa Schuart bij het Wageningse laboratorium voor erfelijkheidsleer.
NWO-prijzen ENW
Het NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen (ENW) heeft 28 november vijf prijzen uitgereikt op het gebied van maatschappelijke impact, teamwork, diversiteit en communicatie. Een Athena Award van 50.000 euro voor vrouwelijke wetenschappers ging naar immunoloog Femke de Wijk van UMC Utrecht. De Communication Initiative Award van 50.000 euro ging naar het Leidse initiatief De Grachtwacht van de biologen Liselotte Rambonnet en Auke-Florian Hiemstra. De Stairway to Impact Award ging naar medisch microbioloog Nina van Sorge van Amsterdam UMC voor haar strijd tegen ernstige streptokokkeninfecties.
Venture Challenge & Investor Forum Prize
Het Leidse bedrijf XS-Innovations heeft op de 19de Dutch Life Sciences conferentie van 7 december de najaarseditie van de Venture Challenge van 25.000 euro gewonnen voor hun innovatieve apparaat dat de slagader en ader alleen tijdens hemodialyse met elkaar verbindt. De Investor Forum Prize van 2.500 euro ging naar Predica Diagnostics uit Nijmegen, voor ontwikkeling van de diagnostische test CervicaDx voor baarmoederhalskanker.
Waarnemers van verdienste 1
Tijdens de jubileumeditie van de Landelijke Dag van Sovon Vogelonderzoek op 25 november zijn vijf ‘Waarnemers van Verdienste’ in het zonnetje gezet: Greet Boomhouwer (Almere), Hidde Bult (Bergen op Zoom), Marc Buise (Zeeuws-Vlaanderen), René Oosterhuis (Leek) en Harry Smit (Alkmaar) kregen een oorkonde en een ingelijste foto van hun favoriete vogelsoort.
Verschenen in Bionieuws 1 van 19 januari 2024 (met uitzondering van 1)