DOOR GERT VAN MAANEN - FOTO'S: MICHAEL BROWN - 05-09-2025 - Zoölogie
Giraffen uit verschillende regio’s tonen verschillen in dna, schedelstructuur en botvorm. Foto: Michael Brown.
In Afrika leeft niet één soort giraffe, maar vier soorten met zeven ondersoorten. Een baanbrekende taxonomische herziening met implicaties voor hun beschermingstatus.
‘Een belangrijke mijlpaal in de taxonomie van giraffen’ en ‘essentieel voor gerichte beschermingsmaatregelen over landgrenzen heen’. Zo kenschetst de International Union for Conservation of Nature (IUCN) de nieuwe classificatie van giraffen in vier soorten, die zij 21 augustus middels een persbericht en rapport bekendmaakte.
De al vaak betwiste indeling van giraffen in één soort (Giraffa camelopardalis ) met negen ondersoorten werpt een IUCN-taakgroep met giraffe-experts resoluut omver. De taakgroep splitst deze landzoogdieren nu op in vier soorten: Noordelijke giraffe (G. camelopardalis, met 3 ondersoorten), netgiraffe (G. reticulata), masaigiraffe (G. tippelskirchi, met 2 ondersoorten) en Zuidelijke giraffe (G. giraffa, met 2 ondersoorten).
In 2016 was de ‘voorlopige consensus’ nog dat ‘er één soort giraffe op het Afrikaans continent voorkomt’ en kwam G. camelopardalis als ‘kwetsbaar’ op de Rode Lijst van IUCN. Sindsdien zijn veel genetische, morfologische en biogeografische studies verschenen, die taxonomische herindeling van het ‘grootste landzoogdier ter wereld’ nodig maakten. De taakgroep hanteert de zogeheten stoplichtmethode (Mammalian Biology, 2022) om tot een zekere soortbeoordeling te komen langs meerdere bewijslijnen. Zo laten dna-analyses consistent grote verschillen zien tussen giraffenlijnen, maar zijn er ook opvallende verschillen in schedelstructuur en botvorm tussen giraffen uit verschillende regio’s. De nieuwe indeling heeft grote implicaties voor het (inter)nationale beschermingsbeleid en weerspiegelt dat in Afrika natuurlijke barrières hebben bijgedragen aan evolutionaire isolatie en soortsvorming.
De vier ‘nieuwe’ giraffesoorten: Noordelijke giraffe (Giraffa camelopardalis, linksboven), Masaigiraffe (Giraffa tippelskirchi, rechtsboven), Zuidelijke giraffe (Giraffa giraffa, rechtsonder) en netgiraffe (Giraffa reticulata, linksonder). Credits: Michael Brown, IUCN