DOOR GERT VAN MAANEN - 04-07-2020 - Biologie
Carolus Linnaeus in Laps kostuum, detail uit een een schilderij van schilder Hendrik Hollander uit 1853. Bron: Wikipedia.
Moet Nijmegen het Linnaeusgebouw hernoemen om ‘verering van racistische historische figuren’ te stoppen?
‘Het is van groot belang dat de universiteit de daad bij het woord voegt en zich niet alleen uitspreekt over institutioneel racisme, maar ook actie onderneemt’, schrijft de Nijmeegse lijsttrekker Sarah Boulehoual van studentenfractie AKKUraatd 17 juni in een open brief aan de rector van Radboud Universiteit. Zij doet zeven aanbevelingen om racisme te lijf te gaan met als punt zes het hernoemen van het Linnaeusgebouw. ‘Dit gebouw is vernoemd naar de grondlegger van wetenschappelijke racisme’, aldus Boulehoual. ‘De bekende botanist Linnaeus deelde in zijn klassensysteem de mens op in vier rassen. Daarbij zette hij de “Europese mens” bovenaan de ranglijst en de “Afrikaanse mens” helemaal onderaan. De universiteit mag en kan niet bijdragen aan de verering van racistische historische figuren.’
'Linnaeus kan uit twee totaal verschillende gezichtpunten worden bekeken’
Het Linnaeusgebouw van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Foto: RU
Het Linnaeusgebouw ligt achter het Huygensgebouw waarin de meeste Nijmeegse biologen gehuisvest zijn en herbergt acht collegezalen. Bestuursvoorlichter Martijn Gerritsen van de Radboud Universiteit meldt 30 juni dat de rector inmiddels een gesprek met Boulehoual heeft gehad, maar er nog geen besluit tot herbenoeming is genomen. Als aanzet voor de discussie stuurt hij een uitleg van de ‘op dit terrein deskundige’ Nijmeegse hoogleraar geschiedenis van de filosofie Christoph Luthy. Die stelt dat Linnaeus vanuit ‘twee totaal verschillende gezichtpunten kan worden bekeken’. Met een hedendaagse bril op ‘zal hij er gemakkelijk uitzien als een taxonoom met een racistische inslag’, omdat hij onder de soort Homo sapiens ‘ondersoorten plaatste die hij identificeerde met de vier continenten die op dat moment bekend waren’, aldus Luthy. Er is volgens hem echter ook een tegenovergesteld gezichtspunt. Linnaeus nam ook de orang-oetan in onze soort op, wat ‘hem tot een held maakt voor dierenrechtenactivisten, die wijzen op onze verwantschap met dieren’, aldus Luthy. ‘In dit licht bezien, zou het verkeerd zijn om hem af te schilderen als een voorloper van raciale theorieën.’ Bovendien wordt hij ‘nu herinnerd en geëerd voor de gebieden waarop hij innovatief was’: de taxonomie.
ROLMODELLEN
Het nog niet afgeronde Nijmeegse debat raakt ook aan de constatering van Amerikaanse biologen dat biologieleerboeken voor hedendaagse studenten weinig herkenbare rolmodellen bevatten (Proceedings of the Royal Society B, 24 juni). De zeven geanalyseerde Amerikaanse biologieboeken noemen gemiddeld 164 wetenschappers bij naam: Carolus Linneaus, Charles Darwin en Gregor Mendel staan in alle boeken, Hopi Hoekstra, Jane Goodall en Rosemary Grant slechts in drie. Het aandeel genoemde (witte) vrouwelijke en zwarte wetenschappers stijgt wel, maar op basis van extrapolatie duurt het nog vijfhonderd jaar voor het de kleursamenstelling van de huidige populatie biologiestudenten reflecteert.