Soortgenoten 2021

Personaliarubriek voor biologen voor 2021, tweewekelijks aangevuld.

SOORTGENOTEN 2021

Piet Boonekamp
Bioloog Piet Boonekamp ontving 25 november de KNPV-prijs van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KNPV) voor zijn inzet voor de gewasbescherming in Nederland. Als voorzitter van de KNPV (2011-2018) en bestuurslid van de European Federation of Plant Pathology is hij beeldbepalend geweest in het vakgebied, vooral op het grensvlak van fundamenteel en praktijkonderzoek naar geïntegreerde en biologische bestrijding. De prijs van de oudste plantenziektekundige vereniging ter wereld (sinds 1891) bestaat uit een penning en 2.500 euro en is vijf keer eerder uitgereikt. Boonekamp studeerde in Leiden en werkte sinds 2001 als manager biointeractions and plant health bij Plant Research International in Wageningen.

Ernst van den Ende
Plantenziektekundige Ernst van den Ende (1962) is per 1 januari de nieuwe algemeen directeur van de animal sciences group in Wageningen, als opvolger van diergeneeskundige Jeroen Dijkman. Van de Ende is sinds 2009 algemeen directeur van de plant science group van Wageningen University & Research. Hij studeerde plantenziektekunde in Wageningen en promoveerde daar in 1998 op onderzoek aan de ringvlekkenziekte in koolplanten. Hij was eerder verbonden als onderzoeker bij het Proefstation voor de Fruitteelt in Wilhelminadorp, het Laboratorium voor Bloembollenonderzoek in Lisse en als manager bomen-bollen bij het Praktijkonderzoek Plant en Omgeving.

Tom Scheenen
Biofysicus Tom Scheenen (1974) is benoemd tot hoogleraar biomedische magnetische resonantie aan Radboudumc/Radboud Universiteit Nijmegen. Hij studeerde moleculaire wetenschappen in Wageningen en promoveerde daar in 2001 op NMR imaging-onderzoek aan waterbeweging in planten. Sindsdien werkt hij bij de afdeling beeldvorming van het Radboudumc en vanaf 2006 ook een dag per week bij het Erwin L Hahn Instituut in Essen. Scheenen ontving een Veni (2004) en twee ERC-beurzen (2010 en 2016).

Pernette Verschure
Medisch bioloog Pernette Verschure (1965) is in Amsterdam benoemd tot bijzonder hoogleraar functionele dynamiek van het epigenoom aan de Faculteit der Geneeskunde van de UvA (UvA-Amsterdam UMC). Zij studeerde medische biologie in Amsterdam en promoveerde op onderzoek naar kraakbeenafbraak bij reumatoïde artritis in Nijmegen bij het Radboudumc. Ze ontving in 2003 een Vidi-beurs, heeft haar eigen onderzoeksgroep bij het Swammerdam Institute for Life Sciences en coördineert het EU Horizon2020 EpiPredict-project.

Erwin van Vliet / Sylvia Witteveen
Neurobioloog Erwin van Vliet is de nieuwe opleidingsdirecteur psychobiologie van het College of Life Sciences van de UvA. Hij volgt Sylvia Witteveen op die na 10 jaar afscheid neem van deze functie en hoofd wordt van het Teaching & Learning Centre van de bètafaculteit-UvA.

NWO Science Awards
Het NWO-domein Exacte en Natuurwetenschappen heeft 1 december een Stairway to Impact Award van 50 duizend euro toegekend aan evolutionair ecoloog Toby Kiers (VU Amsterdam) voor haar innovatieve onderzoek naar schimmelnetwerken. Een Athena Award voor diversiteit van 50 duizend euro ging naar de Groningse glycobioloog Marthe Walvoort. Communication Initiative Awards van 10 duizend euro gingen naar de Nationale Bijentelling en de KlimaatHelpdesk van De Jonge Akademie.

Sovonprijzen
Sovon Vogelonderzoek Nederland heeft vogelteller en knobbelzwaanonderzoeker Jan Beekman van Avifauna Groningen 18 november uitgeroepen tot Vrijwilliger van het jaar 2021. De Stimulansprijs voor aanstormend vogeltalent ging naar Vincent Sanders (27) uit Kekerdom, coördinator broedvogeltellingen in de Gelderse Poort.

Verschenen in Bionieuws 20 van 18 december 2021

Christian Gilissen
Bio-informaticus Christian Gilissen (1980) is in Nijmegen benoemd tot hoogleraar genoom bioinformatica. Hij studeerde informatica aan de Zuyd Hogeschool en Radboud Universiteit en promoveerde in 2012 op onderzoek aan identificatie van ziektegenen bij het Radboudumc. Sinds 2016 is hij hoofd bioinformatica bij Genome Diagnostics Nijmegen/Maastricht.

Lidwien Smit
Milieuwetenschapper Lidwien Smit (1976) is in Utrecht benoemd tot hoogleraar one health en milieu-epidemiologie bij het Institute for Risk Assessment Sciences van de faculteit diergeneeskunde. Zij studeerde milieuwetenschappen in Wageningen en promoveerde in 2008 in Utrecht op onderzoek aan blootstelling aan endotoxines. Ze werkte als postdoc bij het Inserm in Parijs en is sinds 2009 verbonden aan het IRAS, vanaf 2020 als hoofd van de one health microbial-groep.

Dick Thijssen
Biomedisch wetenschapper Dick Thijssen (1979) is in Nijmegen benoemd tot hoogleraar cardiovasculaire fysiologie. Hij studeerde biomedische wetenschappen in Nijmegen en promoveerde daar in 2007 op onderzoek aan de rol van het membraangebonden enzym endotheline in vaatvernauwing en veroudering. Hij werkte daarna als postdoc en hoogleraar cardiovasculaire fysiologie en beweging bij de John Moores University in Liverpool (VK).

IWWR wordt Ribes
Het Nijmeegse Institute for Water and Wetland Research (IWWR) is eind oktober omgedoopt tot Radboud Institute for Biological and Environmental Sciences (Ribes), met als directeur milieuwetenschapper Mark Huijbregts (1972), sinds 2010 hoogleraar integrated environmental assessment aan de Radboud Universiteit. Hij studeerde biomedische wetenschappen en milieuwetenschappen in Nijmegen en promoveerde in 2001 in Amsterdam op onderzoek aan levenscyclusanalyses.
Het Ribes-bestuur bestaat verder uit beheerder Martijn Frieling, microbioloog Laura van Niftrik en plantenfysioloog Ivo Rieu.

Flamingo’s
De waddenfilm Silence of the Tides over de breekbare mens-natuur-relaties van de Nederlandse regisseur Pieter-Rim de Kroon is 31 oktober uitgeroepen tot beste film op Wildlife Film Festival Rotterdam en ontving een Flamingo. De Flamingo Award voor beste korte natuurfilm ging naar keverfilm The Caretakers van de Britse regisseur Tom Hanner en de film H₂O: The Molecule That Made Us van Nicolas Brown ontving de Green Impact Award. Van de elf uitgereikte Flamingo’s ging de Newcomer Award naar De Otter van de Nederlandse bioloog, natuurfilmer en regisseur Hilco Jansma.

Verschenen in Bionieuws 19 van 27 november 2021

Marileen Dogterom
Biofysicus Marileen Dogterom (1967) volgt 1 juni 2022 Ineke Sluiter op als president van de KNAW. De Delftse hoogleraar bionanowetenschappen is daar momenteel al vicepresident. Ze wordt benoemd voor drie jaar en combineert het presidentschap met haar wetenschappelijk werk aan het cytoskelet van cellen. Dogterom studeerde natuurkunde in Groningen en promoveerde in 1994 aan Université Paris-Sud op biofysisch onderzoek aan microtubili en de spoelfiguur tijdens mitose. Ze werkte bij het Bell Laboratory in New York, Amolf in Amsterdam en werd in 2000 benoemd tot hoogleraar atoom- en molecuulfysica in Leiden. Sinds 2014 is Dogterom hoogleraar en afdelingshoofd bionanoscience in Delft, ze leidt sinds 2017 het nationaal consortium BaSyC (Building a Synthetic Cell) en ontving in 2018 een ERC Synergy Grant en een Spinozapremie.

Han Dolman
Fysisch geograaf Han Dolman (1958) is 1 november begonnen als algemeen directeur van het NIOZ op Texel. Hij volgt marien geoloog Henk Brinkhuis (1959) op die na twee termijnen (2011-2021) zijn diepzeeonderzoek voortzet als voorzitter van het International Ocean Discovery Program en hoogleraar mariene palynologie en paleo-ecologie in Utrecht.
Dolman studeerde fysische geografie in Groningen en promoveerde daar in 1987 op onderzoek aan verdamping door eikenbossen. Hij werkte van 1989 tot 1993 bij het Britse Centre for Ecology and Hydrology en van 1993 tot 2001 bij onderzoeksinstituut Alterra in Wageningen. Hij werd in 2001 hoogleraar ecohydrologie aan de VU, in 2008 voorzitter van de
Terrestrial Panel of Climate Change en in 2020 voorzitter van de Global Climate Observing System-stuurgroep. In 2013 ontving hij de Vernadsky Medal van de European Geosciences Union.

Gouden Prijspenning
De bodemecologen Emilia Hannula (Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden, CML-UL) en Elly Morriën (Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica, IBED-UvA) ontvingen 5 november de gouden prijspenning van Teylers Tweede Genootschap in Haarlem. Zij kregen de prijs voor hun inzending op de prijsvraag over het optimaliseren van duurzame multifunctionaliteit van bodems.

Laurenspenning
Bioloog en directeur van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam Kees Moeliker (1960) ontvangt 18 november de 54ste Laurenspenning van de Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur. Dit als blijk van waardering voor ‘het niet aflatend enthousiasme waarmee Moeliker de natuur in de stad in al haar verschijningsvormen onder de aandacht brengt’. Hij studeerde biologie en aardrijkskunde aan de lerarenopleiding in Delft, werd in 1999 curator en hoofd communicatie en in 2015 directeur van Het Natuurhistorisch in Rotterdam. In 2003 won Moeliker een IgNobelprijs voor zijn onderzoek aan homoseksuele necrofilie bij wilde eenden.

Verschenen in Bionieuws 18 van 13 november 2021

Louise Vet
Ecoloog Louise Vet (1954), oud-directeur Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) kreeg 15 oktober een eredoctoraat van de Université de Genève als ‘gezicht van de Nederlandse ecologie’. Vet studeerde biologie in Leiden en promoveerde daar in 1984 op sluipwesponderzoek. Ze werd in 1997 hoogleraar evolutionaire ecologie in Wageningen en in 1999 directeur van NIOO-KNAW. Vet was columnist voor Bionieuws, voorzitter van de Netherlands Ecological Research Network en is nu nog voorzitter van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Ze werd in 2018 onderscheiden met het Duurzame Lintje en nummer 1 van de Duurzame 100 van dagblad Trouw, ontving in 2017 het erelidmaatschap van de British Ecological Society en werd in 2019 Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Heimans en Thijsse Prijs
Op 6 november krijgen Ton Lenders, Martin Melchers en Johan Vollenbroek de Heimans en Thijsse Prijs 2021 – een bronzen spreeuw en een oorkonde – voor hun inzet voor natuurbehoud, -ontwikkeling en -educatie. Ton Lenders (1950) heeft grote verdiensten voor het natuurbehoud, de natuureducatie en het natuuronderzoek, vooral in Limburg. Hij was medeoprichter van de Stichting Ravon voor reptielen-, amfibieën- en vissenonderzoek en voorzitter van het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg (1989-2001). Martin Melchers (1944) heeft zich als autodidact ontwikkeld tot een vooraanstaand Amsterdams stadsecoloog en een belangrijk pleitbezorger voor de natuur in het urbane milieu. Johan Vollenbroek (1949) heeft als voorzitter van Mobilisation for the Environment, het Nederlandse stikstofbeleid met succes aangevochten bij het Europese Hof en de Raad van State. Daarmee is het stikstofdebat op scherp gezet en de biodiversiteitscrisis nadrukkelijk op de politieke agenda geplaatst (zie interview ‘Niemand kan nog langs de zijlijn blijven staan', Bionieuws, 30 oktober).

Jan Wolkersprijs
De Jan Wolkers Prijs 2021 voor het beste Nederlandse natuurboek is 24 oktober uitgereikt aan De ontdekking van de natuur van Hans Mulder, conservator van de collectie natuurhistorische boeken van de Universiteit van Amsterdam. De prijs is een initiatief van het Wereld Natuur Fonds, radioprogramma Vroege Vogels (Bnnvara) en de Volkskrant, en bestaat uit 5.000 euro en een originele tekening van Siegfried Woldhek.

VN Jongerenvertegenwoordiger
In ieder geval één biologiestudent gaat als jongere Nederland vertegenwoordigen bij de Verenigde Naties. De Leidse biologiestudent Roel Wouters en Utrechtse biologiestudent Wouter Ubbink zijn namelijk de twee finalisten voor jongerenvertegenwoordiger op het gebied van Biodiversiteit & Voedsel, waarvan de winnaar 29 oktober – na de Bionieuws-deadline – bekend is gemaakt tijdens de Nacht van de VN.

Verschenen in Bionieuws 17 van 30 oktober 2021

Wim Dijkman †
Ecoloog Wim Dijkman (1954), sinds 2007 project- en procesbegeleider bij het Centrum voor Landbouw en Milieu in Culemborg, is 1 oktober geheel onverwachts overleden. Hij was van 2000 tot 2005 voorzitter van de Vereniging Tropische Bossen. Alex Garanto Humaan geneticus Alex Garanto van het Radboudumc heeft 28 september de Young Investigator Award van de Oligonucleotide Therapeutics Society in ontvangst genomen. Hij promoveerde in 2011 aan de universiteit van Barcelona en werkte daarna als postdoc en sinds 2020 als groepsleider in Nijmegen aan de ontwikkeling van antisense-oligonucleotiden in de bestrijding van nierziekten.

Jop Kind
Bioloog Jop Kind (1978) van het Hubrecht Instituut in Utrecht is benoemd tot bijzonder hoogleraar eencellige epigenomica in Nijmegen, een leerstoel mede ingesteld door de KNAW en het Hubrecht Instituut. Hij studeerde biologie aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde in 2008 in Nijmegen op onderzoek aan chromatine en genregulatie bij het European Laboratory for Molecular Biology (EMBL) in Heidelberg. Kind vervolgde zijn loopbaan als postdoc bij het EMBL en het Nederlands Kanker Instituut, en werd in 2014 groepsleider bij het Hubrecht Instituut. Hij ontving de Antoni van Leeuwenhoek-prijs (2015), de John Kendrew-prijs (2016), een ERC Starting Grant (2016) en ERC Consolidator Grant (2021).

Pim Lindhout
Plantenveredelaar Pim Lindhout is 29 september bij zijn pensionering als hoofd onderzoek en ontwikkeling bij Solynta in Wageningen benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Lindhout studeerde biologie in Leiden en werkte aan de verdeling van tomaat bij Wageningen Universiteit, tot hij in 2006 overstapte naar De Ruiter Seeds, het latere Monsanto (nu: Bayer). Hij richtte in 2010 met anderen het bedrijf Solynta op dat nieuwe aardappelrassen ontwikkelt op basis van zaad in plaats van pootgoed. In 2014 werd Solynta uitgeroepen tot Nationaal lcoon, voor haar bijdrage aan grensverleggend onderzoek en innovatie.

Victor Rutten
Dierimmunoloog Victor Rutten is 28 september na een veertig jaar lange loopbaan bij de Utrechtse faculteit Diergeneeskunde benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij studeerde medische biologie in Utrecht, werkt sinds 1979 als onderzoeker in Utrecht en is sinds 2006 hoogleraar aan de Universiteit van Pretoria. Hij blijft het Erasmus+ Elephant-project coördineren dat zich onder meer inzet voor de ontwikkeling van een vaccin tegen het dodelijke EEH-virus in jonge olifantjes.

Verschenen in Bionieuws 16 van 16 oktober 2021

Joris Koene
Gedragsbioloog Joris Koene (1972) is de nieuwe opleidingsdirecteur van de bachelor biologie van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Hij studeerde biologie aan de VU en promoveerde in 1999 aan de McGill University in Canada. Hij werkte als postdoc aan de Wilhelms-Universität Münter en is sinds 2002 aan de VU groepsleider van het onderzoek aan de voortplanting van hermafrodiete (poel)slakken. Koene was hoofdredacteur van Animal Biology (2011-2021) en is sinds 2010 vicepresident van de International Society of Invertebrate Reproduction & Development. Hij fungeerde aan de VU eerder al als opleidingscoördinator van de bachelor biologie en wordt in die functie opgevolgd door biofysicus Yves Bollen.

Rob Middag
Marien bioloog Rob Middag (1983) van het NIOZ is in Groningen benoemd tot honorair hoogleraar marine trace metal biogeochemistry bij het Centrum voor Isotopen Onderzoek. Hij studeerde biologie in Groningen en promoveerde daar in 2010 op onderzoek naar opgelost aluminium en mangaan in poolzeeën. Middag werkte daarna bij de University of California in Santa Cruz en de University of Otago in Nieuw-Zeeland. Hij keerde in 2016 terug bij het NIOZ en werkt daar aan onderzoek naar de rol van metalen in mariene ecosystemen.

Age Smilde
Biosystematicus Age Smilde (1957) van het Swammerdam Institute of Life Sciences in Amsterdam ontving 7 september de 15de Herman Wold Gold Medal 2021 van de Swedish Chemical Society voor zijn bijdragen aan chemometrics. Smilde studeerde econometrie in Groningen en promoveerde daar in 1992 op calibratie van chromatografische systemen. Hij werd in 1993 hoogleraar process analysis and chemometrics en is sinds 2004 hoogleraar biosystems data analysis aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds 2013 is hij ook parttime hoogleraar computational systems biology aan Københavns Universitet in Denemarken.

LOBS-bestuur
Met ingang van dit studiejaar heeft het Landelijke Overleg Biologiestudenten (LOBS) een nieuw bestuur: voorzitter is Herne Edelman (vierdejaars biologie, Universiteit Utrecht / vice- voorzitter UBV), secretaris Sigrid Baas (vijfdejaars life sciences, Rijksuniversiteit Groningen / commissaris onderwijs GLV Idun) en penningmeester Lieke Schouten (eerstejaars oncology, Vrije Universiteit Amsterdam / secretaris Gyrinus natans). Zij zijn bij LOBS de opvolgers van de inmiddels afgestudeerde Ishara Merhai (biologie, Universiteit van Amsterdam / Congo), Wilco Siemens (toegepaste biologie, HAS Hogeschool Den Bosch / Biota Natura) en Agnes Admiraal (psychobiologie, Universiteit van Amsterdam /Congo).

Verschenen in Bionieuws 15 van 2 oktober 2021

Dirk Maes
De Vlaamse ecoloog Dirk Maes (1965) van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) is in Nijmegen benoemd tot bijzonder hoogleraar insectenbescherming, een leerstoel mogelijk gemaakt door de Uyttenboogaart-Eliasen Stichting. Hij studeerde biologie aan de Universiteit Gent en promoveerde daar in 2004 op het gebruik van indicatorsoorten in natuurbeheer en -behoud. Hij coördineert bij het INBO de Rode Lijsten en het onderzoek naar ongewervelden, met name bedreigde vlindersoorten als het gentiaanblauwtje.

Suzanne McGowan
Met ingang van oktober is de Britse zoetwater- en plantenwetenschapper Suzanne McGowan het nieuwe hoofd aquatische ecologie bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) in Wageningen. Zij studeerde biologie en plantenwetenschappen aan de University of Liverpool en promoveerde daar in 1997 op limnologisch onderzoek in meren van West Midlands. McGowan werkte daarna als Marie Curie research fellow bij de Geologische Dienst van Denemarken en Groenland en als postdoc bij de University of Regina in Canada. Ze is sinds 2013 verbonden aan de University of Nottingham, tot 2016 als hoofd School of Geography en sinds 2017 als hoogleraar zoetwaterwetenschappen.

Onno van de Stolpe
Moleculair bioloog Onno van de Stolpe (1959) treedt terug als directeur en CEO van het biotechbedrijf Galapagos dat hij in 1999 oprichtte. Hij studeerde moleculaire wetenschappen in Wageningen en werkte na zijn afstuderen bij Introgene. Onder zijn leiding groeide Galapagos uit van een kleine Leidse start-up tot een bedrijf met een beurswaarde van 12 miljard euro. Sinds
maart 2020 verloor het naar Mechelen verhuisde bedrijf echter 80 procent van zijn beurswaarde, mede omdat het reumamedicijn filgotinib geen goedkeuring verkreeg in de Verenigde Staten.

Maria Yazdanbakhsh
Parasitoloog Maria Yazdanbakhsh (1959) ontvangt 13 oktober een Spinozapremie van 1,5 miljoen euro van onderzoeksfinancier NWO. Ze is hoogleraar cellulaire immunologie van parasitaire infecties aan de Universiteit Leiden en afdelingshoofd parasitologie bij het LUMC. Yazdanbakhsh studeerde medische parasitologie aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine en promoveerde in 1987 aan de Universiteit van Amsterdam op de immunobiologie van eosinofiele witte bloedcellen. Als postdoc bestudeerde ze de moleculaire biologie van parasitaire wormen bij Imperial College London. Ze is president van de Nederlandse Vereniging voor Parasitologie en ontving eerder de Leyton Science Research Award, een Marie Curie fellowship en de MSD Award in Human Parasitology.

Verschenen in Bionieuws 14 van 18 september 2021

Pim van der Feltz
Econoom en voormalig directeur van Google Nederland Pim van der Feltz (1964) start 1 oktober als algemeen directeur van Natuurmomenten, als opvolger van Marc van Tweel die recent overstapte naar NOC*NSF. Van der Feltz was eerder werkzaam bij T-Mobile, Shell en DDV Management Consultants en is commissaris bij de NS-groep.

Richard Lewontin †
De Amerikaanse evolutiebioloog en geneticus Richard Lewontin (1929) is 4 juli op 92-jarige leeftijd overleden. Hij studeerde biologie aan Harvard University en Columbia University, waar hij promoveerde bij evolutiebioloog Theodosium Dobzhansky. Lewontin was van 1973 tot 2003 hoogleraar aan Harvard en is vooral bekend als pionier in de toepassing van gelelektroforese en vanwege zijn kritiek op adaptionisme, het idee dat organismen volledig geoptimaliseerd zijn door natuurlijke selectie. Hij publiceerde als eerste dat er geen genetische basis is voor indeling in menselijke rassen (Evolutionary Biology, 1972). Hij ontving in 1994 de Sewal Wright Award, in 2015 de Crafoord Prize in Biosciences en in 2017 de Thomas Hunt Morgan Medal.

Willem Overmars †
Landschapsarchitect en natuurontwikkelaar Willem Overmars (1943) is 23 juni op 77-jarige leeftijd overleden. Hij was in 1977 een van de oprichters van het Adviesbureau voor Historische Tuinen en Parken en in 1986 medebedenker van het Plan Ooievaar voor natuurontwikkeling langs de rivieren. Hij is medeoprichter van Bureau Stroming en Stichting Ark in 1989 en promoveerde in 2020 nog aan de Vrije Universiteit op de historische morfologie van de Rhein en Waal bij Nijmegen.

Vidi’s
Op 14 juli kende NWO aan 78 ervaren onderzoekers Vidi-subsidies toe van maximaal 800 duizend euro, om in vijf jaar hun eigen onderzoekslijnen te ontwikkelen. Onder de winnaars zijn 32 levenswetenschappers: celbioloog Anna Alemany (LUMC), graslandecoloog Mariska te Beest (UU), mycoloog Robert-Jan Bleichrodt (UU), biomedicus Nienke Bosschaart (UT), biomedicus Marco Demaria (UMCG), biomedicus Jarno Drost (Prinses Maxima Centrum), neurowetenschapper Patrick Forbes (Erasmus MC), biofysicus Krisitina Ganzinger (Amolf), neurowetenschapper Linda Geerligs (RUN), gedragsecoloog Wouter Halfwerk (VU), neurowetenschapper Rick Helmich (Radboudumc), neurowetenschapper Marloes Henckens (Radboudumc), biomedicus Sandra Heskamp (Radboudumc), neurogeneticus Henne Holstege (VUmc), moleculair bioloog Aniek Janssen (UMCU), biofysicus Louise Jawerth (UL), celbioloog Julia Kamenz (RUG),medisch geneticus Marleen Kok (NKI), aquatisch ecoloog Sarian Kosten (RUN), theoretisch ecoloog Ben Martin (UvA), neurowetenschapper Frank Meye (UMCU), neurowetenschapper Vitória Piai (RUN/Radboudumc), stamcelbioloog Maria Rodriguez Colman (UMCU), infectioloog/malaria-onderzoeker Meta Roestenberg (LUMC), biomedicus Ulrich Scherer (LUMC), neurowetenschapper Menno Schoonheim (Amsterdam UMC), marien bioloog Verena Schoepf (UvA), biomedicus Hugo Snippert (UMCU), microbioloog Raymond Staals (WU), biomedicus Ralph Stadhouders (Erasmus MC), milieumicrobioloog Nora Sutton (WU) en milieuwetenschapper Birka Wicke (UU).

Verschenen in Bionieuws 13 van 4 september 2021

Meta Roestenberg
Infectioloog Meta Roestenberg (1981), hoogleraar humane modellen voor vaccinontwikkeling bij LUMC, kreeg 17 juni de Noorse Letten Prize toegekend van 200 duizend euro. Ze studeerde geneeskunde in Maastricht en promoveerde in 2013 in Nijmegen op onderzoek aan immuniteit tegen malaria. Roestenberg ontving in 2014 een Veni-beurs van NWO, in 2018 de Boehringer-Ingelheimprijs (2018) en in 2020 een Heineken Young Scientist Award.

Edwin Pos
De Utrechtse evolutionair ecoloog Edwin Pos (1987), wetenschappelijk directeur van de Botanische Tuinen Utrecht, is 10 juni uitgeroepen tot New Scientist Wetenschapstalent 2021. Pos studeerde biologie in Utrecht, promoveerde daar in 2018 op de diversiteit van tropische boomsoorten van de Amazone en werkt tevens als universitair docent bij de Utrechtse vakgroep ecologie en biodiversiteit.

Nederlandse Biologie Olympiade
De finale van de 31ste editie van de Nederlandse Biologie Olympiade (NBO) is 13 juni gewonnen door vwo 6-scholier Jarik Stoutjesdijk (18) van het Christelijk Gymnasium Utrecht. De top vier bestond verder uit de vwo 6-scholieren Lars Hamelijnck (17, Gymnasium Bernrode, Heeswijk-Dinther), Samantha Li (18, Lorentz Casimir Lyceum, Eindhoven) en Faas Brouwer (16, Maaslandcollege, Oss). Zij vertegenwoordigen Nederland van 18 tot 23 juli op de online Internationale Biologie Olympiade, georganiseerd door gastland Portugal.
De finale van de Biologie Olympiade Junior is gewonnen door twee leerlingen uit Eindhoven: de beste vwo’er is Allie Zong (Lorentz Casimir Lyceum) en de beste havoleerling Jared Biljard (Helder havo/vwo). Zij kregen medailles en een wisselbeker voor school.

Proferment
Het consortium Proferment – Solid-state fermentations for protein transformations and palatability of plant-based foods – krijgt 7,5 miljoen euro van het Novo Nordisk Foundation Challenge Programme 2021 voor de ontwikkeling van een nieuw plantaardig voedselconcept. De Utrechtse microbioloog Han Wösten is een van de projectleiders van het consortium waarin Danmarks Teknikske Universitet, Københavns Universitet en Universiteit Utrecht samenwerken

Verschenen in Bionieuws 12 van 3 juli 2021

Chantal Bleeker Rovers
Internist-infectioloog Chantal Bleeker-Rovers (1971) van Radboudumc is benoemd tot hoogleraar uitbraken van infectieziekten in Nijmegen. Ze studeerde geneeskunde in Nijmegen en promoveerde daar in 2007 op de rol van PET-scans bij vaststelling van infectieziekten. Bleeker volgde daarna de opleiding tot internist-infectioloog en is oprichter van het Q-koorts Expertisecentrum van Radboudumc.

Johan de Jong
Bioloog Johan de Jong (80), die sinds 1984 een wekelijkse natuurrubriek in het programma Op & Ut voor Omrop Fryslân verzorgde, kreeg 29 mei de Johan de Jong-boom uitgereikt. Dit is de nieuwe naam van een jaarlijkse prijs voor het mooiste particuliere initiatief voor natuurbescherming in Friesland. De Jong was biologieleraar aan het Drachtster Lyceum en vijftig jaar het boegbeeld van de Friese en Nederlandse kerkuilenwerkgroep. De eerste Johan de Jong-boom wordt dit najaar geplant.

Mangala Srinivas
Tumorimmunoloog Mangala Srinivas (1980) van Cenya Imaging in Nijmegen is benoemd tot hoogleraar celbiologie en immunologie in Wageningen. Zij volgde 1 mei Huub Savelkoul op, die nu persoonlijk hoogleraar is. Srinivas studeerde biochemie aan de National University of Singapore en promoveerde aan de Carnegie Mellon University in Pittsburgh (Verenigde Staten) op in vivo cell tracking. Srinivas werkte vanaf 2008 bij het Radboudumc en is sinds 2020 wetenschappelijk directeur en mede-oprichter van het bedrijf Cenya Imaging.

Bionieuws’ Pub Life Scientist
Biomedisch ingenieur Oscar Stassen van de Technische Universiteit Eindhoven is de winnaar van de Bionieuws' Pub Life Scientist of the Year Award 2021. De postdoc cel-matrix-interacties won bij de afsluiting van het congres NWO Life 2021 de online pubquiz door 11 van 18 vragen correct – en het snelst – te beantwoorden. Stassen kreeg een oorkonde met Gouden Petrischaal, een gratis NIBI-lidmaatschap voor 2021, een kweekset gouden oesterzwammen en gratis toegang tot NWO Life 2022.

Wetenschappelijke infrastructuur
In het programma Investeringen NWO-groot voor wetenschappelijke infrastructuur is 21 mei in totaal 20 miljoen euro toegekend. Hiervan ging 4,8 miljoen naar het Laboratorium voor isotopen van geoloog en geochemicus Gareth Davies (VU), 1,5 miljoen naar de Elektronenmicroscoop voor dynamische vastlegging biomaterialen van biochemicus Nico Sommerdijk (Radboudumc) en 3,2 miljoen euro naar het Laboratorium voor meten toxische stoffen van biowetenschapper Thomas Hankemeier (UL).

Verschenen in Bionieuws 11 van 12 juni 2021

Gerhard Cadée
Bioloog, oud-NIOZ-medewerker en strandjutter Gerhard Cadée uit Texel is benoemd tot lid van verdienste van de KNNV vanwege zijn langdurige en intensieve deelname aan de redactie van Natura en zijn vele lezingen waarmee hij veel KNNV-leden deelgenoot maakte van zijn uitgebreide kennis en hobby’s.

ERC Advanced Grants
De European Research Council heeft 22 april Advanced Grants van 2,5 miljoen euro toegekend aan 209 toponderzoekers waaronder 8 Nederlandse of Vlaamse levenswetenschappers: hydrogeograaf Marc Bierkens (UU), chemisch bioloog Geert-Jan Boons (UU), ontwikkelingsbioloog Hans Clevers (Hubrecht Laboratorium-KNAW), biomechanicus Keita Ito (TUE), biotechnoloog Willem Mulder (TUE), humaan geneticus Fernando Rivadeneiro (Erasmus MC), neurobioloog Pierre Vanderhaeghen (VIB) en MRI-onderzoeker Andrew Webb (UL).

Hugo de Vriesprijs
Ecoloog Kay Moisan (NIOO-KNAW/WU) en plantenwetenschapper Sjon Hartman (UU) kregen 22 april de Hugo de Vriesprijs 2020. Ze krijgen de prijs van 5000 euro voor hun excellente botanische proefschriften over respectievelijk geurstoffen uit bodemschimmels en de rol van het plantenhormoon ethyleen bij stress door overstroming. Het is voor het eerst dat deze prijs van de Koninklijke Nederlandse Botanische Vereniging en het Hugo de Vries Fonds aan twee promovendi is toegekend.

Lintjesregen
Op 26 april zijn koninklijke onderscheidingen uitgereikt aan meerdere levenswetenschappers. Kankergeneticus Nicoline Hoogerbrugge (Radboudumc), biochemicus Bert Poolman (RUG), en tumorimmunoloog Jolanda de Vries (Radboudumc) zijn benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Plantenecoloog Hans de Kroon (RU), arctisch ecoloog Maarten Loonen (RUG) en plantenfysioloog Sjef Smeekens (UU) zijn benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Kas- en tuinmedewerker Hans Vissers van Hortus Botanicus VU / Botanische tuin Zuidas, Natuurhistorisch secretaris Jan Uilenbroek van de KNNV-afdeling Gouda en steenuilenexpert Ronald van Harxen van KNNV-afdeling Oost-Achterhoek zijn benoemd tot Lid in de Orde van Oranje Nassau.

Microbiologieprijzen
Op de online voorjaarsvergadering van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Microbiologie op 30 en 31 maart kreeg microbioloog Wouter Versantvoort (RU) de Van Leeuwenhoek Award van 500 euro voor postdocs. De Westerdijk Award voor promovendi van 1000 euro voor algemene microbiologie was voor microbioloog Michiel in ’t Zandt (RU). De Kiem Awards van 500 euro voor jonge microbiologen ging voor algemene microbiologie naar Zheren Zhang (UL), voor medische microbiologie naar Ilse Boekhoud (LUMC) en voor microbiële ecologie naar Nunzia Picone (RU).

Verschenen in Bionieuws 10 van 29 mei 2021

Jaap van Dissel
Outbreak Management Team-voorzitter Jaap van Dissel (1957) krijgt 31 mei de Akademiepenning van de KNAW voor de wijze waarop hij de overheid wetenschappelijk heeft geadviseerd over covid-19-bestrijding. Van Dissel is directeur van het Centrum van Infectieziekten van het RIVM en hoogleraar interne geneeskunde en infectieziekten in Leiden. Hij studeerde geneeskunde in Leiden en promoveerde daar in 1987 op onderzoek naar afweermechanismen tegen salmonella- en listeriabacteriën. Hij was hoofd infectieziekten van het LUMC en werd in 2013 directeur infectieziekten bij het RIVM.

Meta Roestenberg
Infectioloog Meta Roestenberg (1981) is in Leiden aangesteld als hoogleraar humane modellen voor vaccinontwikkeling. Ze studeerde geneeskunde in Maastricht en promoveerde in 2013 in Nijmegen op onderzoek aan immuniteit tegen malaria. Ze is sinds 2014 verbonden aan het LUMC en ontving een Vni-beurs van NWO voor haar onderzoek aan malaria en schistosomiasis. Roestenberg kreeg in 2018 de Boehringer-Ingelheimprijs en in 2020 een Heineken Young Scientist Award.

Jorinde Nuytinck
Schimmelonderzoeker Jorinde Nuytinck van Naturalis is voor een dag in de week benoemd tot gastprofessor mycologie aan Universiteit Gent. Ze studeerde biologie in Gent en promoveerde daar in 2005 op taxonomie van melkzwammen
en hun ecomycorrhiza.

Amber Verhaar
Bioloog Amber Verhaar (1995) is bij het Instituut Biologie Leiden aangesteld als communicatiemedewerker. Ze studeerde biologie in Wageningen en Leiden, met als specialisatie wetenschapscommunicatie en doorliep een redactiestage bij Bionieuws.

Nieuwe KNAW-leden
De KNAW heeft 28 april 23 nieuwe leden gekozen, die 13 september worden geïnstalleerd. Hieronder bevinden zich 7 levenswetenschappers: evolutionair rekenkundige Thomas Bäck (1963, UL), microbioloog Marc Bonten (1964, UMC Utrecht), patholoog Pancras Hogendoorn (1960, UL/LUMC), immunoloog Ton Schumacher (1965, NKI/LUMC), epidemioloog Eline Slagboom (1960, LUMC), biochemicus Dolf Weijers (1976, WUR) en milieu-onderzoeker Guido van der Werf (1972, VU). Moleculair bioloog Vishva Dixit (1956) van Genentech is gekozen tot buitenlands lid.

NLSEB-posterprijzen
Op de NLSEB meeting van 19 en 20 april zijn posterprijzen van 100 euro toegekend aan entomoloog Elise Fruitet (Max Planck Institute for Chemical Ecology) en geneticus Lennart van de Pepper (WUR).

Verschenen in Bionieuws 9 van 15 mei 2021

Leon Braat †
Economisch ecoloog Leon Braat (1952) is 25 maart overleden. Hij studeerde biologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam en promoveerde daar in 1992 als medeweker van het Instituut voor Milieuvraagstukken op economisch-ecologische analyses voor bosbeheer in Nederland. Hij werkte van 2007 tot 2015 bij onderzoeksinstituut Alterra aan ecosysteemdiensten. Braat was nauw betrokken bij de The Economics of Ecosystems and Biodiversity-studie (TEEB, 2005-2011) en was in 2011 mede-oprichter en eerste hoofdredacteur van tijdschrift Ecosystem Services.

Pieter Hoffs †
Veredelaar en leliekweker Pieter Hoffs (1953) is 13 april overleden. Hij bouwde in West-Friesland het grote veredelingsbedrijf Hoff Quality First op en richtte zich sinds 2003 op de ontwikkeling van de waterbesparende planttechnologie Groasis voor herbebossing van droge gebieden, beter bekend als Waterboxx, Growboxx en Waterfilter Boxx. Hoffs werd in 2010 onderscheiden met de internationale Popular Science Best Innovation-prijs en in 2016 benoemd tot Nationaal Icoon.

Vici’s
Onderzoeksfinancier NWO heeft 14 april Vici-subsidies van 1,5 miljoen euro toegekend aan 33 wetenschappers, om de komende vijf jaar een vernieuwende onderzoekslijn en eigen onderzoeksgroep op te bouwen. Hieronder zijn 13 levenswetenschappers: biogeoloog Veerle Cnudde (UU), moleculair geneticus Lude Franke (UMCG), bioinformaticus Jingyuan Fu (UMCG), moleculair biofysicus Chirlmin Joo (TUD), evolutionair ecoloog Toby Kiers (VU), medisch biotechnoloog Lorenzo Moroni (UM), celgeneticus Benjamin Rowland (NKI), evolutiebioloog Colin Russell (Amsterdam UMC), ontwikkelingsbioloog Kirsten ten Tusscher (UU), moleculair bioloog Michiel Vermeulen (RU), farmacoloog Tina Vermonden (UU), immunoloog Femke van Wijk (UMC Utrecht) en medisch bioloog Inge Zuhorn (UMCG).

Innovation for Health-awards
Op de Innovation for Health-conferentie van 15 en 16 april is de Axon Innovation for Health Award van 5000 euro uitgereikt aan Katrien Reynders-Frederix van de Rotterdamse biotech-startup Pan Cancer T. De eerste Henri Termeer Transatlantic Connections Award voor ondernemers in de levenswetenschappen ging naar Joshua Cohen en Justin Klee van Amylyx Pharmaceuticals in Boston en Eline Vrijland van Hybridize Therapeutics in Leiden. De prijs bestaat uit een fellowship bij de Termeer Foundation, genoemd naar de Nederlandse biotechnoloog Henri Termeer (1946-2017), van 1983 tot 2011 directeur van Genzyme (nu Sanofi Genzyme) in Boston/Cambridge, Massachusett.

Verschenen in Bionieuws 8 van 24 april 2021

Charles Boucher †
Klinisch viroloog Charles Boucher (1958) is 26 februari in zijn woonplaats Utrecht overleden. Hij was sinds 2008 hoogleraar antivirale therapie bij het Erasmus MC in Rotterdam en sinds 2000 wetenschappelijk directeur van het in Utrecht gevestigde Virology Education, dat zich richt op de organisatie van virusgerelateerde symposia en medische kennisuitwisseling. Boucher studeerde geneeskunde in Amsterdam en promoveerde in 1993 bij Amsterdam Medisch Centrum op onderzoek aan het aids-virus hiv. Hij was onder meer coördinator van meerdere Europese projecten op het gebied van transmissie van resistente hiv en voorzitter van de European Society for Antiviral Research.

Marcel Levi
Medicus en nieuwe NWO-directeur Marcel Levi (1964) is per 1 april voor een dag in de week benoemd tot hoogleraar geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was tot eind maart hoogleraar bij en bestuursvoorzitter van University College London Hospitals. Levi studeerde geneeskunde in Amsterdam en promoveerde daar in 1991 op het mechanisme van bloedstolling. Levi was daarna achtereenvolgens internist, hoogleraar interne geneeskunde en – van 2000 tot 2017 – bestuursvoorzitter van AMC Amsterdam. Bij NWO volgt hij als voorzitter biofysicus Stan Gielen op.

Amrapali Zaveri Awards
Systeembioloog Ilja Arts van het Maastricht Centre for Systems Biology (MaCSBio) kreeg 9 maart de Amrapali Zaveri Data Science Award voor haar voorstel om een MaCSBio Science Day te organiseren over Gender in Systems Biology. De Amrapali Zaveri Award for Early Career Data Scientists ging naar neurowetenschapper Anna Schueth, postdoc van Universiteit Maastricht (UM). De prijzen zijn een initiatief van het UM Institute of Data Science ter ere van hun in 2020 op zeer jonge leeftijd overleden collega, de Indiase bioinformaticus en postdoc Amrapali Zaveri.

NWO Perspectief
Onderzoeksfinancier NWO maakte 1 april de toekenning van 22 miljoen euro bekend voor zes consortia die in het Perspectief-programma gaan werken aan ‘technologische innovatie met economisch potentieel’. Het AquaConnect-consortium van de Wageningse milieutechnoloog Huub Rijnaarts gaat nieuwe waterzuiveringstechnologieën voor afvalwater en brak grondwater ontwikkelen. Het Smart Organ-on-Chip-consortium van de Eindhovense microtechnoloog Jaap den Toonder legt zich toe op ontwikkeling van organen op een chip die op industriële schaal geschikt zijn als darm-, huid- en gewrichtsmodellen.

Verschenen in Bionieuws 7 van 10 april 2021

Jan Bokdam †
Ecoloog Jan Bokdam (1946) is 22 januari in zijn woonplaats Bennekom overleden. Hij studeerde tropische houtteelt in Wageningen en promoveerde daar in 2003 op onderzoek aan begrazers op de Wolfhezerheide. Hij werkte als docent  plantkunde en bosecologie aan de Université Nationale du Zaire te Kisangani en ecoloog bij Staatsbosbeheer in Brabant. Hij was van 1980 tot zijn pensionering verbonden aan de leerstoelgroep natuurbeheer en plantenecologie van Wageningen Universiteit.

Ammodo Science Awards 2021
Aan vier Nederlandse mid-career levenswetenschappers is 8 maart een Ammodo Science Award voor fundamenteel onderzoek toegekend. Medisch geneticus Annemieke Aartsma-Rus (1977), hoogleraar translationele genetica bij het LUMC, krijgt de prijs voor haar fundamentele onderzoek aan de ziekte van Duchenne. Ze studeerde biomedische wetenschappen in Leiden en promoveerde daar in 2004 op onderzoek aan exon skipping. Biomedisch technoloog Patricia Dankers (1978), hoogleraar biomedische materialen en chemie in Eindhoven, is onderscheiden voor haar onderzoek aan synthetische biomaterialen. Zij studeerde biochemie in Nijmegen en promoveerde in 2006 op onderzoek aan supramoleculaire biomaterialen. Neurobioloog Floris de Lange (1977), hoogleraar waarneming en cognitie in Nijmegen, krijgt de prijs voor zijn onderzoek aan het ontstaan van waarnemingen uit neurobiologische processen in de hersenen. Hij studeerde kunstmatige intelligentie in Nijmegen en is sinds 2009 onderzoeksleider bij het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour. Oncoloog Louis Vermeulen (1984), hoogleraar moleculaire oncologie bij Amsterdam UMC, is onderscheiden voor zijn onderzoek aan de genetische ontsporingen die darmkanker veroorzaken. Hij studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde daar in 2010 op de rol van kankerstamcellen. De Ammodo Science Awards van ieder 300 duizend euro zijn dit jaar voor de vierde keer toegekend.

Future for Nature Awards
De jaarlijkse Future for Nature Awards voor getalenteerde, internationale natuurbeschermers worden dit jaar toegekend aan de Chileense Karolina Araya Sandoval (34), de Iraanse Mohsen Rezaie-Atagholipour (35) en de Guatamalteekse Monica Torres (32) voor de bescherming van respectievelijk de kolibrie Eulidia yarrellii, haaien en roggen, en de krokodilhagedis Abronia campbelli. De prijzen van 50 duizend euro worden 21 mei virtueel uitgereikt.

Verschenen in Bionieuws 6 van 27 maart 2021

Mette Hazenberg
Immunoloog Mette Hazenberg (1971) is aan de Universiteit van Amsterdam benoemd tot hoogleraar inwendige geneeskunde, in het bijzonder celtherapie in de hematologie. Ze studeerde geneeskunde in Amsterdam en promoveerde daar in 2002 op onderzoek bij Sanquin Research naar de rol van T-cellen bij hiv-infectie. Ze was postdoc bij Gladstone Institute of Virology and Immunology in San Francisco en UMC Utrecht. Sinds 2005 werkt ze bij AMC/Amsterdam UMC en doet als hematoloog onderzoek naar stamceltransplantatie en tumorimmunologie.

Jessica Zweers
Docent biologie en medisch laboratoriumonderzoek Jessica Zweers van Hanzehogeschool Groningen is een van de vier genomineerden voor Docent van het Jaar 2021. Ze studeerde farmaceutische wetenschappen in Groningen en promoveerde in 2011 bij het UMCG op onderzoek aan membraaneiwitoverproductie in Bacillus subtilis. De finale van Docent van het Jaar vindt 21 april plaats in de Jaarbeurs in Utrecht.

Nvbmb prize 2021 / Westenbrink Prize 2019/2020
De Nvbmb prize 2021 voor postdocs van de Nederlandse Vereniging voor Biochemie en Moleculaire Biologie is toegekend aan nanobioloog Thom Sharp van het LUMC. De H.G.K. Westenbrinkprijs 2019-2020 gaat naar de Utrechtse onderzoeker João Medeiros Silva voor zijn proefschrift Towards the physiologically relevant state with high-resolution solid-state NMR. Deze prijzen van ieder 2.000 euro worden uitgereikt op het Nvbmb-voorjaarssymposium van 31 maart.

Groenste Politicus 2020
Eurocommissaris Frans Timmermans is 3 maart door Natuurmonumenten uitgeroepen tot Groenste Politicus 2020,
vanwege zijn ‘onvermoeibare inzet om Europa op een groene koers te krijgen’.

C2W
Maandblad C2W voor chemici en levenswetenschappers wordt per 1 april door uitgeverij Bèta Publishers overgedragen aan de Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging (KNCV). Het tijdschrift krijgt een nieuw uiterlijk, een nieuwe website en de digitale edities komen te vervallen. Medisch bioloog Erwin Boutsma blijft hoofdredacteur en gaat de nieuwe formule samen met de KNCV verder ontwikkelen. C2W begon in 1903 als Chemisch Weekblad en nieuwsorgaan van de KNCV. Vanaf 1999 verscheen het nog twintig keer per jaar en in 2004 werd de officiële titel C2W, uitgebracht door Bèta Publishers (sinds 2016 onderdeel van Vakbladen.com).

Verschenen in Bionieuws 5 van 13 maart 2021

Somaya Ben Allouch
Communicatiewetenschapper en kunstmatige intelligentie-expert Somaya Ben Allouch (1979) is benoemd tot bijzonder hoogleraar human-system interaction for health and wellbeing aan de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel is ingesteld door de Stichting Bèta Plus in samenwerking met de Hogeschool van Amsterdam (HvA), waar Ben Allouch als lector werkzaam blijft. Zij studeerde toegepaste communicatiewetenschap bij Universiteit Twente en promoveerde daar in 2008 op toepassingen van kunstmatige intelligentie in woningen. Ben Allouch leidde de onderzoeksgroep technology, health & care van Hogeschool Saxion, was gastonderzoeker bij Stanford University en is sinds 2018 lector digital life bij de HvA.

Rob Collin
Moleculair geneticus Rob Collin (1978) is in Nijmegen benoemd tot hoogleraar moleculaire therapie voor erfelijke netvliesaandoeningen. Hij studeerde scheikunde in Nijmegen en promoveerde daar in 2005 op de rol van eiwitten in de ziekte van Alzheimer. Collin werkte als postdoc bij Radboudumc, in 2010 met een veni-subsidie aan de University of Pennsylvania in Philadelphia, en is sindsdien verbonden aan de afdeling humane genetica van Radboudumc.

Eileen Moyer
Medisch antropoloog Eileen Moyer is benoemd tot hoogleraar anthropology of ecology, health and climate change aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zij studeerde culturele antropologie en Engels aan de University of Iowa in Iowa City en promoveerde in 2003 in Amsterdam op gezondheidsrisico’s van straatjeugd in Dar es Salaam, Tanzania. Moyer werkt sindsdien aan de UvA aan sociale aspecten van hiv.

Durk Stegwee †
De Amsterdamse plantenfysioloog Durk Stegwee (1925) is 4 februari op 95-jarige leeftijd in Wageningen overleden. Hij studeerde biologie aan de Universiteit van Amsterdam en promoveerde daar in 1955 op het metabolisme van de wortelschimmel Ophiostoma multiannulatum. Hij werd in 1965 lector plantenfysiologie en was van 1967 tot 1975 hoogleraar
fysiologie der planten en farmacognosie en daarna tot 1987 hoogleraar plantenfysiologie in Amsterdam. Hij deed veel onderzoek aan fotosynthese en geniet bekendheid onder menig biologiestudent als mederedacteur van het leerboek Plantenfysiologie (1983), samen met zijn Leidse en Wageningse collega’s Anton Quispel en Rienk Brouwer.

Verschenen in Bionieuws 4 van 27 februari 2021

Jaap Mook †
Entomoloog Jaap Mook (1928) is 1 februari in Leiden overleden. Hij studeerde biologie in Groningen en promoveerde daar in 1967 op onderzoek naar verspreiding en overleving van rietvliegen. Hij werkte vanaf 1955 bij het biologisch veldlab voor de IJsselmeerpolders van het Instituut voor Oecologisch Onderzoek (nu NIOO-KNAW) in Kampen en later bij vestigingen hiervan in Arnhem en Heteren.

Jaap van der Meer
Wiskundig bioloog Jaap van der Meer (1959) is in Wageningen benoemd tot buitengewoon hoogleraar Sustainable Marine Food Production, een leerstoel gefinancierd door Wageningen Marine Research (WMR). Hij studeerde biologie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam en promoveerde in 1997 in Groningen op populatiedynamiek van vogels en hun prooien. Van der Meer werkte van 1989 tot 2019 bij het NIOZ en is sinds 2019 bij WMR. Sinds 2007 is hij al bijzonder hoogleraar mariene populatiebiologie bij de VU.

Jaap Mennema †
Plantentaxonoom en stadsecoloog Jaap Mennema (1930) is in Den Haag overleden. Hij studeerde biologie in Leiden, werkte enige jaren als leraar in het middelbaar onderwijs en werd in 1965 medewerker bij het Rijksherbarium in Leiden. Daar werkte hij onder meer aan de Atlas van de Nederlandse Flora en promoveerde in 1989 op onderzoek aan het plantengeslacht Lamium (dovenetels). In 1988 werd hij stadsecoloog in Den Haag. Na zijn pensionering was Mennema actief voor de Heimans en Thijsse Stichting en KNNV-afdeling Den Haag.

Jac Niessen
Bioloog Jac Niessen (1955) nam 1 februari afscheid als wetenschapsvoorlichter van Wageningen University & Research (WUR). Hij deed de lerarenopleiding biologie en scheikunde in Tilburg en studeerde daarna biologie in Nijmegen. Niessen werkte vanaf 1986 als redacteur voor Foundation Scientific Research en Stam Tijdschriften, onder meer voor het Landbouwkundig Tijdschrift en Bionieuws. Hij werd in 1992 wetenschapsvoorlichter bij NWO en stapte in 2003 over naar de WUR.

ERC Proof of Concept Grants
De European Research Council heeft 55 onderzoekers een ERC Proof of Concept Grant van 150 duizend euro toegekend voor commerciële exploitatie van hun onderzoek. Hieronder bevinden zich biotechnoloog Frank Hollmann (TU Delft), medisch biotechnoloog Davide Iannuzzi (VU Amsterdam), biomechanicus Sarthak Misra (UT Enschede), celbioloog Rebekka Schneider-Kramann (Erasmus MC Rotterdam / Uniklinik RWTH Aachen, DE) en medisch bioloog Mangala Srinivas (CSO Cenya Imaging, Arnhem).

Verschenen in Bionieuws 3 van 13 februari 2021

Dirk Inzé
Moleculair bioloog Dirk Inzé (1957) van Universiteit Gent is benoemd als lid van de wetenschappelijke raad van de European Research Council. Hij studeerde biologie in Gent en promoveerde daar in 1984 op biotechnologisch onderzoek aan tumorvorming bij planten. Hij werd in 1990 onderzoeksdirecteur van het Franse instituut voor landbouwonderzoek INRA en in 1995 hoogleraar plantengenetica in Gent. Hij is oprichter van biotechbedrijf CropDesign, sinds 2006 onderdeel van BASF Plant Science. Inzé is sinds 2002 wetenschappelijk directeur van het Center for Plant Systems Biology van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie, ontving in 2017 de World Agriculture Prize en is in 2020 gekozen als lid van Academia Europaea.

Feike Sijbesma
Medisch bioloog en voormalig DSM-topman Feike Sijbesma (1959) ontving 22 januari een eredoctoraat van Rijksuniversiteit Groningen. Sijbesma studeerde medische biologie in Utrecht en bedrijfskunde in Rotterdam en begon zijn loopbaan bij Gist Brocades. Hij werd in 1998 directeur en was van 2007 tot 2020 bestuursvoorzitter van chemieconcern DSM. Sijbesma werd eind 2018 door de Volkskrant uitgeroepen tot de invloedrijkste Nederlander en stond in maart 2019 op nummer 1 in de Top Tien Biologische Boegbeelden van Bionieuws.

Beijerinck Virologie Prijzen
Moleculair viroloog Ralf Bartenschlager (1958) krijgt de M.W. Beijerinck Virologie Prijs van 35 duizend euro voor zijn bijdragen aan de strijd tegen hepatitis C. Hij is hoogleraar en hoofd moleculaire virologie bij de Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg en hoofd virus-geassocieerde kanker van het German Cancer Research Center. De Beijerinck Premie voor jonge virologen van 25 duizend euro gaat naar evolutiebioloog Sebastian Lequime (1988) van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences. Hij ontvangt deze premie voor zijn onderzoek naar virusevolutie en zijn communicatie via YouTube-kanaal Vir(Ev)o. De prijzen zijn toegekend door de KNAW en worden 5 maart uitgereikt op het Dutch Annual Virology Symposium.

Redactieadviesraad Bionieuws
Wetenschapsjournalist Martin Enserink (Science) en ecoloog Liesbeth Bakker (NIOO/WUR) zijn toegetreden tot de Redactieadviesraad van Bionieuws voor respectievelijk de werkvelden ‘journalistiek’ en ‘ecologie’. Voor het werkveld ‘onderwijs’ treedt biologiedocent Arnoud van Zoest (De Werkplaats Kindergemeenschap, Bilthoven) aan als opvolger van Roon Bakels (Hogeschool Rotterdam). Als vertegenwoordiger ‘zoölogie’ namens de Koninklijke Nederlandse Dierkundige Vereniging neemt vijgwesponderzoeker Aafke Oldenbeuving (Naturalis) de zetel over van dierfysioloog Peter Klaren (RU).

Verschenen in Bionieuws 2 van 30 januari 2021

Jules Philippona †
Vogelonderzoeker Jules Philippona (1924) is 18 november in Warnsveld op 96-jarige leeftijd overleden. Hij was leraar aardrijkskunde, maar onder biologen vooral bekend als ganzenonderzoeker en lid van de Ganzenwerkgroep Nederland. In 1969 ontving hij de Heimans en Thijsse Prijs.

Descartes-Huygensprijs
De Groningse evolutie-ecoloog Rampal Etienne (1971) krijgt de Descartes-Huygensprijs 2020 van 23 duizend euro voor zijn onderzoek aan soortsvorming en bijdrage aan Frans-Nederlandse onderzoekssamenwerking. Hij studeerde fysica, wetenschapsfilosofie en milieuwetenschappen in Utrecht en Nijmegen, en promoveerde in 2002 in Wageningen op wiskundige modellering van metapopulaties. Etienne werkt sinds 2004 in Groningen en is daar sinds 2016 hoogleraar evolutionaire ecologie. De Descartes-Huygensprijs wordt 12 februari uitgereikt en is bestemd voor een verblijf als gastonderzoeker in Frankrijk.

Machiavelliprijs
De Machiavelliprijs 2020 is toegekend aan viroloog Marion Koopmans (Erasmus MC) en intensivist Diederik Gommers (Erasmus MC/Nederlandse Vereniging voor Intensive Care) voor hun ‘niet aflatende inzet om de wetenschap over het coronavirus toegankelijk te maken voor een breed publiek’. Marion Koopmans (1956) studeerde diergeneeskunde en microbiologie in Utrecht en promoveerde daar in 1990 op onderzoek aan het torovirus bij runderen. Ze was hoofd virologie bij het RIVM en is sinds 2006 hoogleraar in Rotterdam en hoofd Viroscience van Erasmus MC. In 2018 ontving Koopmans een Stevin Premie van NWO. Koopmans is adviseur van de World Health Organization en de Europese Commissie.

KNAW-Early Career Awards
Twaalf jonge onderzoekers krijgen 15 februari een KNAW Early Career Award van 15 duizend euro, waaronder drie levenswetenschappers: ecoloog Michiel Veldhuis (1985) van het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden krijgt de prijs voor zijn onderzoek naar ecosystemen en klimaatverandering, humaan geneticus Hieab Adams (1990) van Erasmus Universiteit Rotterdam voor zijn onderzoek aan hersenaftakeling en moleculair bioloog Tineke Lenstra (1984) van het Nederlands Kanker Instituut voor haar onderzoek naar genregulatie.

Museumprijs 2020
De BankGiro Loterij Museumprijs 2020 van 100 duizend euro is toegekend aan natuurmuseum Naturalis. Van het prijsgeld bouwt het Leidse museum een professionele studio.

Verschenen in Bionieuws 1 van 16 januari 2021