Door Steijn van Schie - FOTO: DANIELA RÖMER (foto op homepage: Flickr/José Roberto Peruca) - 07-07-2023 - Entomologie
Met behulp van hun achterpoten en nekharen knippen bladsnijdermieren elliptische stukjes blad af die nooit te zwaar of onnodig klein zijn.
De nekharen en achterpoten van bladsnijdermieren helpen hun de perfecte portie van een blad af te knippen. Hierdoor zijn de stukjes blad nooit te zwaar of onnodig klein.
De bladsnijdermier Atta sexdens bepaalt de perfecte grootte en vorm van het stukje blad dat hij met zijn kaken afsnijdt via twee feedbackmechanismen: achterpoten die de rand van het blad vasthouden en haren aan de voorkant van zijn nek zorgen ervoor dat de mier in een elliptische baan snijdt.
Dat demonstreren drie Duitse biologen 22 juni in Journal of Experimental Biology door de werkmieren in het lab te confronteren met nepbladeren tussen de 0,13 en 0,38 millimeter, gemaakt van het afdichtfolie parafilm. Om de mieren te lokken wrijven ze het folie in met geplette braamstruikbladeren of rozenolie. Het snijwerk van A. sexdens leggen ze vast op camera.
Daaruit blijkt dat de mieren zich eerst bijna horizontaal langs het folie positioneren; met hun linkerachter- en linkermiddenpoten houden ze de rand vast. Daarna knippen ze naar boven toe, grijpen ze ook met hun andere achterpoot de rand en draaien ze om hun as mee totdat ze 180 graden zijn gedraaid. Bij dikkere stukjes folie trekken ze hun poten ietsje in, zodat de knipsels kleiner worden en daardoor nog te dragen zijn.
Als mieren halverwege het knippen hun grip op de bladrand verliezen – hier doordat de onderzoekers er voorzichtig een stukje folie tussen schuiven – snijdt een deel van de mieren veel kleinere stukjes af. En als daarnaast ook hun nekharen zijn geschoren, produceren alle mieren willekeurige vormen die niet meer lijken op de normaal elliptische knipsels.