Door Steijn van Schie - 02-03-2020 - Entomologie
Een hommel uit het experiment drinkt suiker uit een bolvormig lichaam. Foto: Amelia Kowalewska and Joanna Brebner
Hommels bezitten transzintuigelijke krachten: feilloos herkennen ze in het pikkedonker via tast objecten die ze voorheen alleen hebben gezien.
Voor mensen is het appeltje-eitje: reeds bekende objecten herkennen op tast alleen. Zoals het blind graaien naar sleutels in een overvolle tas; geen mens die dan per ongeluk zijn flesje water tevoorschijn tovert. Er zijn zelfs hele kinderstammen die opgroeien met voeldozen, en daarin blind hout van baksteen moeten zien te onderscheiden. Het vormen van een mentaal plaatje van het object is hierbij cruciaal.
Naast primaten, ratten, dolfijnen en een enkele vissoort, blijken nu ook hommels meesters in deze transzintuigelijke objectherkenning, schrijven Britse en Australische biologen 21 februari in Science.
Kubus
Om tot die conclusie te komen trainden de onderzoekers 44 hommels (Bombus terrestris) om in een dark room een suikeroplossing te vinden in een gaatje van een kubus dan wel een bolvormig lichaam. Vervolgens werden de hommels in een verlichte ruimte geconfronteerd met kubusjes en balletjes, maar konden die onmogelijk aanraken; de objecten zaten ingesloten tussen twee plastic platen van een gesloten petrischaal. Individuen die eerder in het donker telkens suiker dronken uit een kubus, brachten in het licht meer tijd door bij de kubussen. Hetzelfde werd waargenomen bij de balletjes.
De objecten zaten ingesloten tussen twee plastic platen van een gesloten petrischaal
Met andere woorden, tast is voor hommels genoeg om een object later te herkennen via zicht. En in een andere serie experimenten lukte het de hommels ook andersom: alleen het zien van ballen en kubussen was genoeg om de twee lichamen vervolgens in het donker van elkaar te onderscheiden. Het vormen van mentale plaatjes is volgens de onderzoekers een zeer complexe cognitieve eigenschap, en bijzonder voor kleine invertebraten met minder dan een miljoen neuronen en een volledig andere hersenstructuur dan vertebraten. De transzintuigelijke krachten van hommels zijn dan ook ongeëvenaard in de wereld van de ongewervelden.