I=PxAxT

Dikwijls wordt de impact van de overbevolking ontkend. Een belangrkijk argument is dan dat niet de hoeveelheid mensen een probleen is, maar de ecologische voetafdruk van de 1 (of 2, of 10) procent rijkste mensen op aarde. Hun impact is even groot als die van de armste 50 procent. Als achterliggend probleem wordt dan het neoliberale kapitalisme genoemd. Deze redenering is niet geheel van waarheid ontbloot, maar te simpel. Het beste wordt de impact van de mens op ‘Systeem Aarde’ weergegeven met de formule I=PxAxT. I staat voor impact; P (population) is de bevolkingsomvang; A (van affluency) is een parameter voor de gemiddelde rijkdom, de consumptie, waarvoor de ecologische voetafdruk een maat kan zijn; T (technology) staat voor de techniek in brede zin des woords en de invloed daarvan, zoals bijvoorbeeld CO₂-uitstoot en pesticidengebruik. Het probleem van de rijkste paar procent zit ’m dus in de A.

Het mag duidelijk zijn dat om I omlaag te krijgen, zowel P als A als T knoppen zijn waaraan kan worden gedraaid. Eigenaardigerwijs is er wereldwijd veel sympathie voor reduceren van A en T, maar is P een taboeknop. De neiging tot consuminderen, tot minder vlees eten, minder vliegen, minder autorijden, etcetera, wordt steeds groter. Dat betreft A. Er zijn toenemende protesten (Greta Thunberg en duizenden jongeren in haar kielzog) en overeenkomsten (denk aan het akkoord van Parijs) tegen CO₂-uitstoot en klimaatverandering en er komen langzamerhand internationale afspraken om bijvoorbeeld het pesticidengebruik te reduceren. Dat gaat dus over T.

Maar die P bungelt er een beetje bij. Sterker nog, zowel economen als regeringsleiders zweren bij groei en bevolkingstoename. Een extreem geval zien we in Iran, waar geestelijk leider en de facto machthebber ayatollah Khamenei de bevolking heeft opgeroepen meer kinderen te krijgen; hij wil het huidige bevolkingsaantal van 80 miljoen vergroten tot 150 miljoen.

(kader bij artikel: We zijn met teveel, Bionieuws, 31 oktober 2020)