DOOR GERT VAN MAANEN - 30-05-2025 - Onderwijs
We leven in tijden van rode lijnen, rode lijsten, rode haringen en rode correctiepennen. Die laatste zijn in mei door de correctoren uit de tas gehaald om de examens na te kijken. Een tijd tussen hoop, vrees en vreugd. Wat zeker al mooi is: van de 184 duizend kandidaten die aan het centraal examen deelnemen heeft ongeveer de helft (92 duizend) zich verdiept in vragen over de biologie: zo’n 50 duizend vmboers, 22 duizend havisten en 21 duizend vwo’ers (bron: Persmap College voor Toetsen en Examens). Een moment dat er in veel families dus wordt gewikt en gewogen over het plantenhormoon abscinezuur en het fokken van pythons (vmbo gl/tl-examen, 21 mei), de instandhouding van de zeearend en het nut van eendenkroos als nieuwe groente (havo-examen, 14 mei) en de nijlpaarden van Escobar en intoxicatie door histaminen in tonijnsalades (vwo-examen, 23 mei).
Dat de gestelde vragen en vooraf vastgelegde antwoorden voor ongeloof, wanhoop en tevredenheid bij docenten zorgt, is een jaarlijks terugkerende kwestie (zie Peiling hiernaast). Was het correctievoorschrift niet veel te streng en de vraag misleidend? Wat mij tot vreugde stemde waren vooral de contexten, waarmee examenopstellers erin slagen actuele thema’s aan de orde te stellen. Klimaatverandering in de vraag over de wintervacht van hermelijnen (vmbo gl/ tl-examen) of overmatig gebruik van fungiciden in de vraag over een verzwakte afweer als gevolg van aspergillose (havo-examen).
Hoewel het correctieformulier tegenwoordig niet meer de inspiratiebron van vragen vermeldt, kunnen we als vakblad in ieder geval constateren dat we aan veel genoemde contexten ook aandacht hebben besteed. In een aantal vragen wordt de betrokken onderzoekers zelfs bij name genoemd: zoals het Wageningse onderzoek naar de eetbaarheid van eendenkroos door Ingrid van der Meer (havo-examen) en de minigifkliertjes van Hans Clevers (vwo-examen). Een stil eerbetoon was er zelfs aan de in 2023 overleden Utrechtse ecofysioloog en Raad van de Biologie-voorzitter Rens Voesenek bij de vraag over de gevolgen van overstromingen op planten (vwo-examen). Een examen als een mooie toets en stille getuige dat je een erfenis achterliet.
Gert van Maanen hoofdredacteur Bionieuws